Wojewoda uchyli uchwałę radnych, jeżeli wniosek został cofnięty przed sesją

Grupa radnych powiatu słubickiego złożyła w trybie art. 31 ustawy o samorządzie powiatowym pisemny i uzasadniony wniosek o odwołanie starosty.

Przed sesją, na której wniosek miał zostać poddany pod głosowanie, radni go wycofali. Pismo w tej sprawie trafiło na ręce przewodniczącego rady. Jak jednak wynika z protokołu sesji, przewodniczący pismo to zignorował i zarządził głosowanie wniosku radnych.

W głosowaniu nie brali udziału wnioskodawcy. Z tego też względu uchwała rady w sprawie odwołania nie została podjęta. Starosta i pozostali członkowie zarządu zachowali swoje stanowiska.

Wszystkie uchwały nieważne

Mimo to do wojewody lubuskiego wpłynęła skarga na działania rady. Organ nadzoru przeprowadził kontrolę legalności podjętych na sesji uchwał i 16 września wydał rozstrzygnięcie nadzorcze, na podstawie którego wszystkie podjęte uchwały (w sprawie wyboru komisji skrutacyjnej oraz w sprawie odwołania starosty) są nieważne.

– Uchwały podjęte na tej sesji dotknięte są wadą uzasadniającą ich wyeliminowanie z obrotu prawnego – wyjaśnia Teresa Kaczmarek, dyrektor Wydziału Nadzoru i Kontroli Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego. – Istotnie naruszają bowiem art. 31 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym – dodaje.

Zgodnie z tym przepisem rada powiatu może odwołać starostę z innej przyczyny niż nieudzielenie absolutorium jedynie na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu rady.

– Wspomniany wniosek radnych, podobnie jak opinia komisji rewizyjnej na jego temat, jest warunkiem formalnym procedury odwołania starosty – informuje Teresa Kaczmarek. – Brak wniosku powoduje, że ewentualne uchwały składające się na procedurę jego rozpoznania (m.in. uchwała o powołaniu komisji skrutacyjnej czy sama uchwała w sprawie odwołania starosty) w sposób istotny naruszają art. 31 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym – mówi dyrektor.

Z tych właśnie względów wojewoda lubuski wydał rozstrzygnięcie nadzorcze uchylające podjęte przez radę powiatu słubickiego uchwały w sprawie odwołania starosty. Uczynił to, mimo że przepisy ustawy o samorządzie powiatowym nic nie mówią, czy radni, którzy wniosek w sprawie odwołania starosty złożyli, mogą go skutecznie cofnąć.

Dopuszczalne i prawnie skuteczne

Jak wynika z uzasadniania do rozstrzygnięcia, mimo braku regulacji w ocenie wojewody nie można radnym odmówić prawa do wycofania wniosku w sprawie odwołania starosty. Z tych samych względów, dla których nie można odmówić radnym prawa do wycofania oświadczenia o zrzeczeniu się mandatu.

Stanowisko takie potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 maja 2012 r. (sygn. II OSK 401/12).

Materialna czy procesowa

– Zasadniczą sprawą jest to, czy wniosek o odwołanie starosty złożony przez grupę radnych jest czynnością materialną czy procesową – mówi Stefan Płażek z Uniwersytetu Jagiellońskiego. – W mojej ocenie jest to czynność procesowa, a to oznacza, że wniosek może zostać wycofany w każdym czasie, strona (grupa radnych) ma bowiem wolność co do tego, czy swój wniosek popiera, czy też nie – wyjaśnia ekspert.

Zdaniem Stefana Płażka za procesowym charakterem takiego wniosku przemawia także to, że nie jest on bezpośrednią przyczyną powstania, ustania lub zmiany stosunku prawnego, lecz dopiero wszczyna określone postępowanie formalne.

– Tu chodzi o procedurę określoną w ustawie o samorządzie powiatowym dotyczącą odwołania starosty i całego zarządu powiatu – precyzuje Płażek.

– Podobne jest na gruncie kodeksu postępowania administracyjnego: nie ma wniosku, nie ma postępowania, a gdy wniosek zostaje wycofany, postępowanie się umarza – dodaje Stefan Płażek.

prof. Andrzej Szewc, Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji w Bytomiu

Dopóki projekt nie przekształci się w uchwałę, dopóty radni mogą cofnąć wniosek o odwołanie starosty. Cofnięcie oznacza, że jego rozpatrywanie i rozstrzyganie jest bezprzedmiotowe. Przewodniczący rady powinien zdjąć ten punkt z porządku obrad jeszcze przed otwarciem sesji. Do chwili przyjęcia porządku przez radnych to on był jego wyłącznym gestorem. Wadliwość dalszych działań była już tylko lawinową konsekwencją błędu pierwotnego. Wojewoda też przedobrzył, stwierdzając nieważność uchwał proceduralnych. Wystarczyło ograniczyć się do stwierdzenia nieważności uchwały merytorycznej, tj. uchwały o nieodwołaniu starosty.