Inkasent musi być znany z imienia i nazwiska

Prokurator rejonowy złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na uchwałę rady miasta, w sprawie ustalania regulaminu targowiska miejskiego. Zarzucił radzie rażące naruszenie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz o samorządzie gminnym, poprzez uchwalenie w załączniku, że opłatę targową pobierają inkasenci wyznaczeni przez zarządzającego targowiskiem, tj. Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Spółka z o.o.

Jego zdaniem, prawidłowa wykładnia przepisów wskazuje na konieczność zindywidualizowania konkretnych inkasentów już bezpośrednio w uchwale. Powinno się to odbyć poprzez wyznaczenie z imienia i nazwiska osoby fizycznej lub nazwy, w przypadku osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości na kogo ten obowiązek został nałożony, a także aby podatnik wiedział, kto jest uprawniony do pobrania od niego podatku.

Prokurator podkreślił, iż niedopuszczalnym jest cedowanie tego rodzaju kompetencji na zarządcę targowiska nawet, jeżeli jest nim podmiot powiązany personalnie lub funkcjonalnie z daną jednostką samorządu terytorialnego. Organ dodał, że powierzenie komuś stanowiska inkasenta musi poprzedzać zgoda danego podmiotu na przyjęcie łączących się z tym obowiązków i musi ona zostać wyrażona przed określeniem inkasenta, a nie dopiero na etapie zawarcia ze wskazaną osobą umowy.

W odpowiedzi na skargę, gmina wniosła o jej oddalenie. Wskazała, że pobieranie inkasa przez Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych odbywa się na podstawie aneksu do umowy, który określa, że za korzystanie z targowiska miejskiego zarządca będzie pobierał od sprzedających opłatę targową w wysokości i na zasadach ustalonych uchwałą rady miasta.

Powołała się również na wyrok WSA w Łodzi o sygn. I SA/Łd 1027/13, w którym sąd orzekł, iż zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach, rada gminy może zarządzić pobór tych opłat w drodze inkasa oraz określić inkasentów i wysokość wynagrodzenia za inkaso. Zdaniem WSA, przepis ma charakter fakultatywny, w związku z czym rada gminy nie ma obowiązku zarządzania poboru opłaty w trybie inkaso. Jeśli jednak zastosuje ten rodzaj poboru, to nie ma obowiązku wskazywania imiennie osoby, którym nadała status inkasentów. Wystarczające jest tylko określenie pozwalające zidentyfikować te osoby.

Sąd był zdania, iż z uwagi na to, że na terenie gminy funkcjonuje jedno zorganizowane targowisko, to nie ma problemów z identyfikacją inkasenta targowej, tym bardziej, że pobierana jest ona przy wejściu na targowisko przez pracowników zakładu komunalnego.

Gmina dodała od siebie, że uchwała wyznaczająca inkasenta powinna oznaczać go w sposób niebudzący wątpliwości, na kogo został nałożony ten obowiązek. Jednakże inkasentów nie należy wyznaczać imiennie, gdyż uchwała stanowiłaby wówczas swoistą formę decyzji administracyjnej, a jest ona przecież aktem prawa miejscowego. Wyznaczenie inkasenta powinno odbywać się poprzez wskazanie cechy indywidualizującej, nie zaś imienia nazwiska lub nazwy podmiotu.

Innego zdania był Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, który 5 maja 2015 roku stwierdził nieważność spornej części uchwały.

Sąd wyraził pogląd, iż realizacja uprawnień rady gminy w zakresie określenia inkasentów powinna nastąpić w uchwale w sposób na tyle precyzyjny, aby nie było wątpliwości na kogo ten obowiązek został nałożony. Tymczasem w treści regulaminu stanowiącego załącznik do zaskarżonej uchwały ograniczono się jedynie do stwierdzenia, że opłatę targową pobierają inkasenci wyznaczeni przez zarządzającego, posiadający identyfikatory, którzy obowiązani są do wydawania biletów opłaty targowej, według ustalonego wzoru.

Według WSA, z treści tego przepisu nie wynikało więc, kto faktycznie jest inkasentem, gdyż brak w nim określenia cech pozwalających na jego dostateczne zindywidualizowanie. Takie rozwiązanie, z uwagi na powierzenie wykonania uchwały innemu podmiotowi, faktycznie spowodowało przekazanie uprawnień do określenia inkasentów, mimo przyznania przez ustawodawcę tej kompetencji wyłącznie organowi stanowiącemu, tj. radzie miasta (II SA/Ol 79/15).

Wyrok jest nieprawomocny. Przysługuje na niego skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego.