Polski horror polityczny

Nowatorski spektakl w odcinkach Moniki Strzępki i Pawła Demirskiego zaczyna się jak political fiction. W tajemniczych okolicznościach giną niemal wszyscy parlamentarzyści, upadają media. Katastrofy nie ma nawet komu komentować.

Zobacz galerię zdjęć

W Polsce różne fikcje stawały się tragiczną rzeczywistością, dlatego każda taka opowieść wywołuje nad Wisłą jednoznaczne skojarzenia.

– W Warszawie pewne elementy historii mogą działać intensywniej niż w Krakowie, choćby przez realność i bliskość ulicy Wiejskiej biegnącej tuż obok Teatru IMKA, gdzie gramy – mówi Monika Strzępka w rozmowie z „Rz".

Jednak reżyserka nie chce łączyć historii napisanej przez Pawła Demirskiego z doświadczeniem Smoleńska. Do tamtego wydarzenia odnosi się z dystansem i szacunkiem. Podkreśla, że takie skojarzenia przesuwają ich spektakl z gatunku political fiction w sferę realności.

– Smoleńsk był przypadkiem nierealnym, niemożliwym, a jednak zaistniałym – mówi Strzępka. – To sprawia, że sytuacja, kiedy jednej nocy giną wszyscy posłowie, nie jest już dziś zupełnie niewyobrażalna. Widzom łatwiej wejść w opowiadaną historię.

Śmierć zbiera żniwo także w Brukseli, a nawet wśród komisji wyborczej. Ale katastrofa elit politycznych stanowi tylko punkt wyjścia do opowieści o Polakach, którzy znaleźli się w momencie granicznym.

Na pytanie, czy społeczeństwo jest gotowe wziąć sprawy w swoje ręce, Strzępka odpowiada:  – Żeby w taką możliwość w ogóle uwierzyć, musiałby zaistnieć jakiś radykalny wstrząs. Właśnie taki zdarza się w „Klątwie".

W dobie mody na amerykańskie seriale wystawienie spektaklu w odcinkach to świetna promocja. „Klątwa" będzie miała swoje zwiastuny, poza tym twórcy stosują najstarsze serialowe chwyty, jak choćby nowe informacje i zwroty akcji tuż przed końcem pierwszego odcinka, tak by widzowie niecierpliwie czekali na kolejny.

„Klątwa" będzie grana w różnych konfiguracjach. Kolejne epizody zostaną pokazane osobno, ale też razem. W czerwcu podczas jednego wieczoru i nocy – tak jak pochłania się całe sezony seriali.

Strzępka tłumaczy wybór serialowej formy możliwością poprowadzenia długiej, wielogodzinnej narracji, która widza wciągnie i oderwie na kilka godzin od rzeczywistości.

– Serial pozwala się rozsmakować – opowiada reżyserka. – Ludzie potrzebują wejść w świat, który mogą zrozumieć. Mimo że nie są w stanie pojąć tego, w którym sami funkcjonują, a tym bardziej nie mają na niego wpływu.

Dalszy ciąg opowieści zmierza w stronę horroru: krwawe sceny i popłoch wśród elit. W tle obecni są spiskowcy, krążą przepowiednie, a duchowość nabiera nowego wymiaru. Horror w polskiej kulturze nieuchronnie prowadzi do romantyzmu i jego estetyki. Trzy największe w polskiej kulturze dramaty romantyczne to według współczesnych kategorii horrory polityczne.

– Staraliśmy się zrównać świat nierealny z tym, co rzeczywiste. Przecież dzisiaj prognozy ekonomiczne i polityczne są równie prawdopodobne jak wróżby i przepowiednie – opowiada Strzępka o pierwiastku irracjonalnym w „Klątwie". – Wszystko jedno, czy będzie  to przepowiednia tarocistki czy Zbigniew Brzeziński ze swoimi teoriami na temat przyszłości. Może być tak, a może inaczej. W tym sensie nasz czas przypomina nieobliczalność głębokiego średniowiecza.

Paweł Demirski w swej serialowo-teatralnej opowieści nie tylko prowokacyjnie uśmiercił niemal całą klasę polityczną, ale też opisał przyjście  Jezusa na ziemię. Wierzący i niewierzący muszą się zmierzyć z jego realnością.

– Długo rozważaliśmy, kim on naprawdę jest. Mogę powiedzieć tylko tyle, że ta postać będzie ewoluować – opowiada współautorka „Klątwy".

Czy to surowy Bóg, który wypędza kupców ze świątyni? Czy może postać z bluźnierczego horroru?