Chcą powstrzymać Busha

Takie okazje jak wczoraj w stolicy Kirgizji, by w dużym gronie ponarzekać na jednobiegunowy świat i politykę prowadzoną przez Stany Zjednoczone, zdarzają się rzadko. Na szczycie Szanghajskiej Organizacji Współpracy w Biszkeku przywódcy Chin, Rosji, Kazachstanu, Kirgizji, Tadżykistanu i Uzbekistanu mogli również liczyć na wzajemne zrozumienie w kwestii nieprzestrzegania praw człowieka i standardów demokracji.

Niemal jak w domu mógł się tam też poczuć prezydent Iranu Mahmud Ahmadineżad -na razie tylko obserwator, który ostrzegał przed projektem amerykańskiej tarczy antyrakietowej. - Taki projekt nie zagraża wyłącznie jednemu krajowi. Dotyczy większości kontynentu, całej Azji - ostrzegał kolegów irański przywódca. Nie wymienił jednak z nazwy Stanów Zjednoczonych i mówił jedynie o planach "jednego mocarstwa". Takich skrupułów nie miał natomiast szef rosyjskiej dyplomacji, który wykazał zrozumienie dla obaw Irańczyków. - Zagrożenie, jakie rzekomo stanowi Iran, zostało zmyślone i jest wykorzystywane jako pretekst -przekonywał dziennikarzy Siergiej Ławrow.

Nie zabrakło również optymistycznych wniosków. Rosyjski przywódca Władimir Putin z radością zauważył, że założona przed sześcioma laty Szanghajska Organizacja Współpracy rośnie w siłę.

-Rok po roku staje się coraz ważniejszym czynnikiem wzmacniania bezpieczeństwa i stabilności w Azji Środkowej - zauważył. Dodał, że wszelkie próby samotnego rozwiązywania problemów globalnych i regionalnych są skazane na niepowodzenie. Wtórował mu przywódca Chin Hu Jintao.

- Z wyzwaniami i zagrożeniami współczesnego świata można poradzić sobie jedynie poprzez wspólne wysiłki społeczności międzynarodowej -podkreślał Hu.

Dziś przywódcy będą oglądać największe w historii manewry rosyjsko-chińskie. Bierze w nich udział ponad sześć tysięcy żołnierzy. Spotkaniu uważnie przyglądają się zachodni komentatorzy. Zwracają oni uwagę, że gdy w 2005 roku żołnierze w Uzbekistanie otworzyli ogień do antyrządowych demonstrantów w Andiżanie, a Unia Europejska i USA domagały się w tej sprawie niezależnego śledztwa, Szanghajska Organizacja Współpracy uznała, że była to po prostu operacja antyterrorystyczna. Zdaniem niektórych analityków organizacja, w której skład wchodzą państwa nieprzejmujące się prawami człowieka, może się wkrótce przekształcić w antyzachodni sojusz mogący stać się rywalem NATO.

Z taką opinią nie zgadza się analityk wojskowy generał Bolesław Balcerowicz. - Moim zdaniem Szanghajska Organizacja Współpracy to jedynie bardzo luźne stowarzyszenie. Nazywanie jej sojuszem polityczno-militarnym uważam za nieporozumienie. Współczesny sojusz ma bowiem ściśle określone struktury. Ma też jednoznaczne, wspólne i klarowne cele. Nie wspominając już o wspólnocie wartości, o której w tym wypadku trudno mówić. W wielu kwestiach interesy choćby Chin i Rosji są bardzo rozbieżne -uspokaja w rozmowie z"Rz" generał Balcerowicz. - Zagrożenie, że Szanghajska Organizacja Współpracy przekształci się w antyzachodni, antynatowski sojusz wojskowy, oceniałbym jako bardzo niewielkie - dodaje.

Wątpię, by Szanghajska Organizacja Współpracy mogła się stać sojuszem polityczno-wojskowym. A jeśli nawet, nie byłby on antynatowski, bo Chinom i Rosji utrudniłoby to robienie interesów z Zachodem. Choć z pewnością Pekin i Moskwa chciałyby, by ich organizacja odgrywała tak ważną rolę jak NATO. Do tej pory jednak żadna z organizacji, które powstały po upadku ZSRR, nie była szczególnie skuteczna. Również w tym wypadku jest dużo słów, a mało działań. not. jap

Fiodor Łukianow redaktor naczelny czasopisma "Rosja w Globalnej Polityce"

Wspólne ćwiczenia wojskowe oraz niektóre kontrowersyjne inicjatywy Szanghajskiej Organizacji Współpracy są jedynie demonstracją ambicji Chin i Rosji. Jako najważniejsi gracze w regionie chcą w pełni kontrolować to, co się dzieje w tej części świata. Władze w Pekinie i w Moskwie uważają, że wszystkie problemy w regionie powinno się rozwiązywać bez udziału Waszyngtonu, i przekonują do tego innych azjatyckich przywódców. not. a.pis.

Dyplomacja Rosja