Totalitaryzm jest w nas

[b]Rz: Czy Rosja potrzebuje destalinizacji?[/b]

[b]Michaił Fiedotow:[/b] To nie do końca precyzyjne określenie. W powojennych Niem- czech nie przeprowadzano „dehitleryzacji”, lecz denazyfikację. Rosjanie potrzebują dziś desowietyzacji, która wyleczy ich z przeżytków totalitarnego myślenia. Potrzebna jest zmiana mentalności, uświadomienie ludziom, że życie ludzkie jest największą wartością. Chodzi o ukształtowanie pamięci narodowej pozbawionej mitów i jasną ocenę, kto był zbrodniarzem, a kto ofiarą.

[b]Co w tym celu należy robić?[/b]

Przede wszystkim pamiętać o ofiarach represji. Rosjanie nie rozumieją jednej rzeczy. Kiedy Zachód mówi o zbrodniach reżimu, oni uważają, że to są pretensje do nich, że to ich się oskarża. Najważniejszą rzeczą, którą trzeba wyjaśnić, jest to, że Federacja Rosyjska nie odpowiada za przestępstwa ZSRR. A Rosjanie jako naród są ofiarą. I kiedy ktoś mówi o zbrodniach ZSRR, nie powinni się obrażać, bo to był system, który niszczył także ich.

[b]Stąd nacisk na upamiętnianie ofiar represji?[/b]

Tak, chcemy w całej Rosji budować pomniki, muzea, upamiętniać miejsca, o których wiemy, że spoczywają tam ofiary represji. I odnajdywać nowe. Dlatego konieczne jest otwarcie archiwów, bo z przyczyn urągających zdrowemu rozsądkowi wiele doku- mentów epoki stalinowskiej jest wciąż tajnych. To pomoże w oczyszczaniu świadomości. Potrzebne są edukacja, nowe podręczniki. Naszym zdaniem ważnym elementem jest też ocena prawno-polityczna reżimu.

[srodtytul]Będzie sąd nad Stalinem?[/srodtytul]

Sąd nad Stalinem nie ma sensu. On nie żyje. Chodzi nam nie o sprawę karną, lecz o jasną ocenę. Nie Stalina, ale reżimu.

[srodtytul]Mówił pan niedawno, że mogłaby to być ustawa uznająca NKWD za organizację przestępczą.[/srodtytul]

Ocena reżimu może mieć różne formy – ustawy, oświadczenia. Jest jeszcze za wcześnie, by o tym mówić. Jesteśmy dopiero na początku drogi i dobrze będzie, jeśli uda się nam nią podążać. Trzeba zacząć ten marsz, mówiąc sobie, że musimy się wyzwolić, bo totalitaryzm jest w nas.

[srodtytul]Rozmawialiście z prezydentem o desowietyzacji? [/srodtytul]

Mamy przedstawić mu nasze propozycje. Jesteśmy przekonani, że przychyli się do naszych pomysłów, tym bardziej że sam niejednokrotnie wypowiadał się na temat reżimu komunistycznego, Stalina, represji – jego stanowisko jest znane. Pracujemy nad programem destalinizacji i mówimy o nim już od pewnego czasu. Gdyby prezydentowi ten pomysł się nie podobał, na pewno dałby nam znać.

[b]Komuniści zarzucają radzie, że przygotowuje niemalże dekret prezydencki, który potępi reżim komunistyczny.[/b]

Komuniści mierzą świat swoją miarką. Spodziewają się zakazów, potępienia. A my nie planujemy represji wobec komunistów. Czy komuś będzie gorzej z powodu tego, że powstanie nowy pomnik uwieczniający ofiary represji? Że powstanie nowe muzeum?

[b]Giennadijowi Ziuganowowi, szefowi partii komunistycznej, na pewno zrobi się gorzej.[/b]

Jemu tak. Ale całemu społeczeństwu wyjdzie to na dobre.

[i]—rozmawiała Justyna Prus-Wojciechowska [/i]