Od mudżahedina do terrorysty

Osama urodził się w 1957 roku w Arabii Saudyjskiej w bogatej rodzinie, która miała świetne kontakty z rządzącą monarchią. Jego ojciec Osama bin Mohammed bin Awad bin Laden stworzył największą firmę budowlaną w kraju. Kiedy królestwo było w kryzysie, płacił przez pół roku pensje państwowym urzędnikom. Król Faisal mu tego nie zapomniał. Podpisał dekret, który nakazywał przyznawanie wszystkich kontraktów firmie bin Ladena.

Jego fortuna rozrosła się do bajecznych rozmiarów. Miliardera stać było na posiadanie dziesięciu żon, które urodziły mu 50 dzieci. Osama był 17. z nich. W domu panowała surowa dyscyplina. Od najmłodszych lat dzieci były zmuszane do samodzielności. Rodzina żyła zgodnie z zasadami najbardziej radykalnej interpretacji islamu, wahabizmu. Osama chodził do elitarnej szkoły w Dżeddzie, która oferowała elementy brytyjskiego systemu edukacji, ale sporo miejsca poświęcała religii.

Radykalizować zaczął się już na studiach. Na uniwersytecie króla Abd al Aziza, gdzie studiował ekonomię i zarządzanie, jednym z jego mentorów stał się Abdullah Azzam, zwolennik koncepcji dżihadu jako globalnej walki zbrojnej. To on ukształtował jego wizję świata, zgodnie z którą uciemiężeni muzułmanie muszą walczyć z niewiernymi, a po ich pokonaniu stworzyć światowy kalifat.

Wojna w Afganistanie

Młody Osama pojechał pierwszy raz do Afganistanu za namową Azzama zaledwie kilka tygodni po wkroczeniu tam armii sowieckiej. Po krótkim pobycie zaczął namawiać rodzinę i znajomych do wsparcia mudżahedinów walczących z okupantem. Zaczął zbierać fundusze i werbować bojowników. Regularnie kursował między Arabią Saudyjską a Pakistanem i Afganistanem. Otworzył ośrodek przejściowy dla zagranicznych bojowników w Peszawarze, a potem obozy szkoleniowe w Afganistanie.

Pieniądze i uzbrojenie płynęły szerokim strumieniem nie tylko z Arabii Saudyjskiej. Wsparcia udzielała mu CIA i pakistańskie służby ISI. Razem ze swoim mentorem Abdullahem Azzamem stworzyli sieć Mastab al Khidamat, która na całym świecie pomagała zdobywać fundusze i rekrutować chętnych do udziału w wojnie. To ona stała się tzw. bazą, czyli przyszłą siatką terrorystyczną.

Iracki szok

W latach 1984 – 1989 spędzał co najmniej osiem miesięcy w roku w Afganistanie. Wreszcie razem z Azzamem, który zdobył poważanie wśród mudżahedinów, stanął na czele jednego z oddziałów. Stoczył setki potyczek i pięć wielkich bitew. Po wycofaniu się sowieckich wojsk uświadomił sobie, jak wiele można zdziałać, gdy muzułmanie się zjednoczą.

Wrócił do kraju i zaczął szukać nowego frontu, na którym islam mógłby się zmierzyć z trwającą jego zdaniem ofensywą Zachodu przeciwko wyznawcom Allaha. Wtedy obrócił się przeciwko USA. Przeprowadził kilka zamachów przeciwko Amerykanom w Jemenie. Prowadził też wykłady, w których starał się zainspirować słuchaczy do walki z Ameryką i Izraelem.

Jak wiele razy przyznawał, przełomem w jego życiu była inwazja Iraku na Kuwejt w 1990 roku. Sojusz saudyjskich władz z Ameryką i budowa amerykańskich baz na terenie kraju były dla niego szokiem. Osama wystąpił przeciwko saudyjskiej monarchii. W efekcie został wygnany z kraju. Wyjechał do Sudanu, gdzie z pomocą tamtejszych władz i Iranu nawiązał kontakty z terrorystycznymi grupami na świecie i założył obozy szkoleniowe al Kaidy.

Udzielił też wsparcia zamachowcom z Bractwa Muzułmańskiego, którzy w czerwcu 1995 roku dokonali w Etiopii nieudanego zamachu na prezydenta Egiptu Hosniego Mubaraka. Po tym wydarzeniu władze Sudanu, które znalazły się pod ogromną presją, nakazały bin Ladenowi opuszczenie kraju. W 1996 roku wyjechał więc do Afganistanu, gdzie związał się z ruchem talibów, w którym działało wielu jego dawnych mudżahedinów.

Szczyt działalności

To okres, w którym wyraźnie zaostrzył antyamerykańską retorykę. W wywiadzie dla brytyjskiego „Independenta" w lipcu 1996 roku stwierdził, że wcześniejsze zamachy na wojska USA w Arabii Saudyjskiej to początek wojny między muzułmanami i Ameryką. 23 sierpnia 1996 roku oficjalnie wypowiedział wojnę USA. W apelu „do całego świata, a zwłaszcza braci na Półwyspie Arabskim" wezwał do rozpoczęcia dżihadu i wypędzenia niewiernych ze świętych ziem muzułmanów.

Za retoryką poszło nasilenie działalności terrorystycznej. W sierpniu 1998 roku al Kaida przeprowadziła zamachy na amerykańskie ambasady w Kenii i Tanzanii. Zginęło w nich 200 osób. W październiku 2000 roku zaatakowała amerykański krążownik USS „Cole" stacjonujący w Jemenie. Życie straciło 17 marynarzy. Ale to był dopiero początek.