Norwegia: wybuch w Oslo

Totalny chaos zapanował wczoraj w spokojnej zazwyczaj stolicy Norwegii. Nad miastem długo unosiła się chmura dymu. Centralne ulice pełne były kawałków muru i szkła, stały zniszczone samochody, krążyli zszokowani i poranieni ludzie. Ledwo policzono zabitych i rannych w Oslo, Norwegią wstrząsnęła kolejna tragedia: w wyniku strzelaniny na obozie młodzieżówki Partii Pracy na wyspie Utoya zginęli kolejni ludzie. – To najgorszy atak na Norwegię od czasu II wojny światowej – mówił Geir Bekkevold, poseł z Chrześcijańskiej Partii Ludowej.

Komentarz Jerzego Haszczyńskiego

Wybuch na Akersgata

Zaczęło się około 15.20. Przy ulicy Akersgata nastąpił potężny wybuch. Tuż obok siedemnastopiętrowego budynku, w którym mieści się siedziba premiera i kilku ministerstw, oraz położonej nieopodal redakcji popularnego tabloidu „VG". Niewykluczone, że eksplodowało jednocześnie kilka bomb, a także że ładunek wybuchowy ulokowany został w stojącym na ulicy samochodzie.

– Na chodnikach ulicy Akersgata leżało wielu rannych. Jeszcze nie pojawiła się karetka pogotowia ani policja. Zszokowani ludzie krążyli dokoła, nie rozumiejąc, co się właściwie stało – opowiadał dziennikarz „VG", który akurat był w pobliskim sądzie i znalazł się tam chwilę po eksplozji.

Budynki rządowe uległy poważnym uszkodzeniom. Jak napisał dziennik „Dagbladet", według policji atak skierowany był głównie przeciwko Ministerstwu ds. Ropy Naftowej i Energetyki. Ale ucierpiały i inne urzędy. Jan Larsen z Ministerstwa Zdrowia siedział przy komputerze, gdy doszło do eksplozji. „Wszystko było w strzępach" – mówił Larsen, cytowany przez „Dagbladet".

Odnaleziono zwłoki siedmiu osób. Poważnie rannych zostało kilkanaście, z tego dwie – ciężko.

Strzelanina na Utoi

Niewielka wysepka Utoya w Tyrinfjordzie należy do Ligi Młodzieży Robotniczej, młodzieżówki rządzącej Norweskiej Partii Pracy. Odbywają się tam tradycyjne obozy letnie. Wczoraj gościło tam aż 500 młodych ludzi, bo przemawiała była premier Gro Harlem Brundtland. Niespodziewanie pojawił się mężczyzna w policyjnym mundurze i zaczął strzelać.

Kilku uczestników obozu napisało na Twitterze lub Facebooku krótkie wiadomości. „Siedzimy nad wodą, strzela człowiek ubrany w mundur policyjny. Pomóżcie wezwać policję". „Na Utoi trwa strzelanina. Nie dzwońcie". „Nie telefonujcie do mnie, próbuję się ukryć".

Policja poinformowała potem, że jest dziesięciu zabitych. Funkcjonariuszom udało się złapać sprawcę. Jeden ze świadków twierdził, że był nim mężczyzna wzrostu 1,90 cm, o blond włosach, mówiący ze „wschodnim akcentem". Trudno powiedzieć, czy był sprawcą zamachów w Oslo i czy należy łączyć oba wydarzenia.

Kto to zrobił?

Reuters cytował wczoraj Davida Lea, analityka z niezależnej organizacji Control Risks. – Z pewnością nie istnieją żadne norweskie grupy terrorystyczne, choć od czasu do czasu zdarzają się areszty osób związanych z al Kaidą. Norwegowie są w Afganistanie i byli zaangażowani w Libii, ale za wcześnie, by wyciągać wnioski – stwierdził. Niedawno norweska prokuratura wszczęła sprawę przeciw mulle Krekarowi, założycielowi kurdyjskiej organizacji Ansar al Islam. Krekar groził, że jeśli zostanie z Norwegii deportowany do Iraku i zostanie tam zabity, zabici zostaną norwescy politycy.

W Afganistanie jest 590 norweskich żołnierzy. Zdaniem mediów baza Maymaneh na północnym zachodzie kraju jest jedną z najmniej bezpiecznych. Norwegowie wysłali też sześć samolotów typu F-16 do Libii. Czy to może być powodem ataku, nie wiadomo.

Według norweskiego dziennikarza Jana Erika Skaua dramat w Oslo i na Utoi będzie miał wielki wpływ na politykę w kraju. – Premier i inni politycy nigdy nie otaczali się murem, łatwo było się do nich zbliżyć. Teraz na pewno się to zmieni. Będą dużo trudniej dostępni – mówił „Rz".

Powiedzieli

Jens Stoltenberg, premier Norwegii

Wszyscy jesteśmy wstrząśnięci złem, które uderzyło w nas tak brutalnie i tak gwałtownie. Tego wieczoru i nocy musimy o siebie zadbać. Porozmawiajmy ze sobą. Jutro pokażemy, że norweska demokracja tylko stała się silniejsza. Znajdziemy winnych. Ale dziś najważniejsze jest ratowanie życia. Mam przesłanie dla tych, którzy nas atakują. Przesłanie z całej Norwegii. Nie zniszczycie naszej demokracji i zaangażowania w świecie. Jesteśmy małym, ale dumnym narodem. Żadne bomby nie zmuszą nas do milczenia. Wszyscy premierzy krajów nordyckich dzwonili do mnie i wyrazili swoje poparcie, podobnie jak wielu innych z całej Europy.

Barack Obama, prezydent USA

Chcę przekazać swoje osobiste kondolencje dla narodu norweskiego. To wydarzenie przypomniało nam, że cała społeczność międzynarodowa musi działać dla zapobieżenia podobnym formom terroru, musimy współpracować zarówno w dziedzinie wywiadu, jak i prewencji.

David Cameron, premier Wielkiej Brytanii