Wiceprzewodniczący KE: Bruksela nie dyskryminuje Polski

"Rzeczpospolita": Komisja Europejska zaproponowała, aby w wieloletnich ramach finansowych (MFF) na lata 2021–2027 ograniczyć fundusze strukturalne dla Polski aż o około 1/4. Gdyby dzisiaj u władzy w Warszawie był zupełnie inny rząd, gdyby premierem był Donald Tusk, te cięcia byłyby mniejsze czy takie same?

Valdis Dombrovskis: Propozycja budżetu musi uwzględniać trudny kontekst, w jakim się znaleźliśmy. Przede wszystkim brexit pozostawił dziurę w budżecie Unii, która musi być zbilansowana. Częściowo chcemy to zrobić poprzez zwiększenie wielkości budżetu względem dochodu narodowego Unii, który będzie przecież mniejszy po wyjściu Wielkiej Brytanii ze Wspólnoty. Musimy jednak także dokonać nowego podziału budżetu, ograniczyć wydatki na tradycyjne programy, jak Wspólna Polityka Rolna i fundusze strukturalne. To tym bardziej jest konieczne, że mamy całą serię nowych priorytetów i wyzwań, w tym imigrację, bezpieczeństwo i zmiany klimatyczne.

Wszystko to wymusza ograniczenie funduszy strukturalnych w skali całej Unii o 10 proc. Rodzi się jednak pytanie, jak te cięcia rozłożyć między kraje, które otrzymują tego typu wsparcie? Otóż trzeba podkreślić, że państwa, które rozwijają się szybko i przez to zbliżają do średniego poziomu rozwoju Unii, stopniowo otrzymują mniej funduszy europejskich, mniejsze wsparcie w przeliczeniu na mieszkańca. Jest to po prostu skutek konwergencji. A tu Polska wypada bardzo dobrze. Zastosowaliśmy więc tzw. formułę berlińską (zasady podziału funduszy strukturalnych uzgodnione na szczycie w Berlinie w 1999 r. – red.) tylko z niewielkimi korektami.

Zresztą gdyby trzymać się tamtych regulacji, wobec niektórych krajów członkowskich powinny zostać przeprowadzone znacznie radykalniejsze cięcia w funduszach strukturalnych, sięgające nawet 45 proc. Wprowadziliśmy jednak zasadę, zgodnie z którą cięcia w funduszach strukturalnych nie mogą być wobec żadnego kraju wyższe niż 24 proc. w stosunku do obecnego wieloletniego budżetu. Ten limit zastosowano wobec kilku krajów, w tym Słowacji, Estonii czy Litwy, zaś wobec Węgier jest on zbliżony (22 proc.). Absolutnie nie dotyczy to więc tylko Polski.

Są to więc obiektywne kryteria, niezależne od tego, kto jest u władzy?

Podkreślam: wprowadzamy w życie formułę berlińską z niewielkimi modyfikacjami i maksymalnym limitem cięć. To jest jednak tylko propozycja Komisji Europejskiej. Teraz kraje członkowskie muszą ją zatwierdzić. I jak zawsze w negocjacjach można oczekiwać pewnej adaptacji tej propozycji.

Kilka miesięcy temu w wywiadzie dla tygodnika „Le Point” Emmanuel Macron apelował o poważny, idący w setki miliardów euro budżet dla strefy euro. Ale po jego spotkaniu z Angelą Merkel w połowie czerwca mowa jest już tylko o „kilkudziesięciu miliardach euro” na 7 lat. Co się stało?

Komisja Europejska w ogóle nie proponuje oddzielnego budżetu dla strefy euro, a jedynie środki w ramach nadchodzącej unijnej wieloletniej perspektywy finansowej (MFF), które miałyby zastosowanie dla strefy euro. A i tak wiemy, że rokowania w tej sprawie są wystarczająco skomplikowane, szczególnie z powodu brexitu i odejścia jednego z najważniejszych płatników netto do budżetu Unii. Prowadzimy zresztą negocjacje, jak duża powinna być następna perspektywa finansowa. Komisja proponuje, aby to było 1,11 proc. dochodu narodowego UE, ale niektóre kraje członkowskie naciskają, aby ograniczyć ten wskaźnik do 1,0 proc., podczas gdy Parlament Europejski apeluje o 1,3 proc. Ale w każdym przypadku nie dyskutujemy tu o kilku punktach procentowych dochodu narodowego UE. Takie są okoliczności. Zresztą także francusko-niemiecka propozycja wskazuje, że dyskusja o tym, co nazwano w tym dokumencie budżetem strefy euro, powinna być prowadzona w kontekście MFF. Trzeba jeszcze wiele doprecyzować, ale faktycznie z tego, co rozumiemy, francusko-niemiecka propozycja zakłada inicjatywę wartą kilkadziesiąt miliardów euro. Sądzimy też, że wiele zawartych tam elementów jest do pogodzenia z propozycją samej Komisji Europejskiej.

Czyli, że ten odrębny budżet strefy euro można by włączyć do wieloletniego budżetu całej Unii?

Na razie taka jest propozycja Komisji. Ale mamy też szereg propozycji krajów członkowskich, w tym państw Północy. Musimy pogodzić te wszystkie stanowiska, bo budżet jest uzgadniany jednomyślnie.

Polska rozwija się bez przerwy niemal od 30 lat, ostatnio w tempie 5 proc. rocznie. Czy są jakieś dowody, że kraje, które nie należą do strefy euro, mogą w dłuższej perspektywie liczyć na szybszy wzrost gospodarki? Taki był kluczowy argument przed powołaniem unii walutowej…