Polska prezydencja zwołała wczoraj w Brukseli nadzwyczajne spotkanie unijnych ekspertów ds. terroryzmu, na które zaproszono przedstawicieli Norwegii. Cel był jeden: sprawdzić, co zawiodło w europejskich procedurach, gdzie nie zadziałała koordynacja służb specjalnych, skoro mogło dojść do zamachu bombowego w Oslo i strzelaniny na wyspie Utoya. Na razie niczego nie znaleziono.
– Nie było prostego sposobu zapobieżenia tej tragedii – powiedział Timothy Jones, doradca unijnego koordynatora ds. walki z terroryzmem, po kilkugodzinnej dyskusji i wysłuchaniu ekspertów z Norwegii oraz europejskiej policji Europol. Anders Behring Breivik przygotowywał swój atak od dziewięciu lat, starannie i ostrożnie.
Samotny wilk
– Kupił gospodarstwo i zarejestrował się jako rolnik, żeby móc kupować sztuczne nawozy, które posłużyły mu do skonstruowania bomby. Zamieszczał swoje rasistowskie oświadczenia w Internecie, ale zdaniem norweskiej policji są one umiarkowane w porównaniu z innymi tego rodzaju deklaracjami i nie dawały podstaw do objęcia go specjalnym nadzorem – wyjaśniał Jones. Eksperci zgodnie uznali, ze to typ samotnego wilka, przestępcy precyzyjnie planującego zbrodnię, przed którym trudno się bronić. Nie ma też podstaw do twierdzenia, że policja i służby specjalne zaniedbały kontrolowania skrajnej prawicy.
– Od lat 70. zarówno skrajna lewica, jak i prawica są inwigilowane. Niczego tu nie zaniedbano – mówił „Rz" ekspert biorący udział w spotkaniu. W przypadku Breivika nie zadziałałyby też metody sieci społecznej – identyfikowania sfrustrowanych jednostek podatnych na ekstremistyczną propagandę. Bo Breivik nie mieścił się w tej kategorii.
W tej sytuacji jedynym rozwiązaniem może być zaostrzenie procedur dotyczących obrotu nawozami sztucznymi, których głównym producentem jest Polska. Komisja Europejska planuje ściślejsze kontrolowanie nabywców oraz europejską sieć wymiany informacji o podejrzanych zakupach. Uczestnicy spotkania przyznali też, że wymiana informacji między służbami wywiadowczymi państw UE nie działa jak należy i trzeba ją usprawnić.
