Formalności spadkowe: co trzeba załatwić i w jakich terminach

Lepszy sąd czy notariusz

Dowiedzieliśmy się z siostrą, że otrzymaliśmy w spadku majątek wuja. Czy wystarczy, jeśli o potwierdzenie dziedziczenia postaramy się u notariusza, czy też powinniśmy pójść do sądu?

Drogi są dwie i nie każda zawsze możliwa. Notariusz może poświadczyć dziedziczenie, ale wtedy, gdy między spadkobiercami nie ma sporów, czyli nikt z nich nie kwestionuje np. testamentu czy sposobu podziału spadku. U notariusza muszą się stawić wszyscy spadkobiercy, jeśli choć jedna osoba odmawia, pozostaje sąd. Ta droga jest dłuższa, sąd nie załatwia tego bowiem z dnia na dzień.

Za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia notariuszowi trzeba zapłacić 50 zł (plus 23 proc. VAT), ale dochodzą do tego dodatkowe opłaty. W sądzie opłata wynosi 50 zł.

Potrzebne mogą być dokumenty

Notariusz, u którego chcieliśmy uzyskać potwierdzenie dziedziczenia, poprosił, aby przynieść cały plik dokumentów, m.in. odpis aktu małżeństwa córki zmarłego. Czy to wszystko jest niezbędne?

Tak. Idąc do notariusza, należy zabrać ze sobą odpis zgonu osoby, po której został spadek, odpisy aktów urodzenia osób, które się o niego ubiegają. Także odpis aktu małżeństwa, jeśli po zmarłym została wdowa lub wdowiec, a także córek, które wyszły za mąż i zmieniły nazwisko. Potrzebne będą też papiery dokumentujące, że to, co wchodzi w skład spadku, było własnością osoby, po której dziedziczymy, oraz oczywiście dowody tożsamości. O takie same dokumenty poprosi sąd – gdyby w nim było załatwiane potwierdzenie dziedziczenia. W sądzie dodatkowo, w razie sporów, przyda się wszystko, co może świadczyć na naszą korzyść.

Pół roku na oświadczenie

Dowiedziałam się, że mam otrzymać spadek po ciotce (była samotna, nie miała nikogo więcej poza mną). Mąż twierdzi, że warto sprawdzić przed przyjęciem spadku, czy ciotka nie miała długów, zwłaszcza że lubiła hazard. Jego zdaniem, jeśli są jakieś zobowiązania, będę za nie odpowiadała. Przecież to niemożliwe, długi nie są moje.

Niestety mąż ma rację. Powinna pani złożyć oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Może mieć ono niebagatelne znaczenie. Zwłaszcza gdy w skład dziedziczonego majątku poza aktywami wchodzą – jak zakłada pani mąż – długi.

Spadkobierca ma trzy możliwości. Może przyjąć spadek wprost (wtedy odpowiada za długi spadkowe bez ograniczenia, czyli nie tylko z majątku spadkowego, ale również z całego majątku osobistego) albo z dobrodziejstwem inwentarza (wtedy za długi odpowiada jedynie do wartości stanu czynnego spadku). Może spadek również odrzucić (wtedy z oczywistych względów nie odpowiada za długi, bo nic nie dziedziczy).

Wszystkie trzy oświadczenia (a więc o prostym przyjęciu spadku lub z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu) można złożyć przed notariuszem lub w sądzie rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie. Notariusz lub sąd prześle niezwłocznie oświadczenie, wraz z załącznikami, do sądu spadku. Wspomniane oświadczenia mogą być również składane w sądzie spadku w toku postępowania o stwierdzenie praw do spadku.

Samo oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. To ważne, bo brak oświadczenia spadkobiercy we wspomnianym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku (a więc bez ograniczenia odpowiedzialności za długi spadkowe).

Spółka pod ochroną

Czy to prawda, że jeśli spadek ma otrzymać spółka i nie złoży oświadczenia, w jaki sposób go przyjmuje, zakłada się, że przyjęła go z dobrodziejstwem inwentarza?