Prywaciarz zadba o czyste ulice

Możliwość taką wprowadziły przepisy ustawy z 9 stycznia 2009 r. [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B61A9D08CFBE1606D2DBFAC1F5AEE35F?id=299847]o koncesji na roboty budowlane lub usługi [/link](samorządy gminne zyskały dodatkową formułę współpracy z podmiotami prywatnymi w zakresie realizacji zadań własnych gminy. Jest nią koncesja na usługi komunalne. W wyniku wyboru operatora infrastruktury gminnej samorząd może przekazać (wraz z infrastrukturą) obowiązek realizacji usług komunalnych podmiotowi prywatnemu.

[srodtytul]Różne aspekty umowy[/srodtytul]

Wydaje się, że ustawa z 9 stycznia 2009 r. o[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=85E7AF53B91418BEAD5D427022CA765D?id=299847] koncesji na roboty budowlane i usługi [/link](DzU nr 19, poz. 101) najbardziej przystaje do modelu przekazywania zadań komunalnych bez dysponowania w sensie prawno-rzeczowym infrastrukturą komunalną. Nie wdając się w teoretyczne rozważania, można przyjąć, że koncesja na usługi komunalne może być traktowana jako jedna z form szeroko rozumianego partnerstwa publiczno-prywatnego, nie będąc jednocześnie przedmiotem regulacji [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2372B855AC63F19166D4F0E4EF450BEB?id=299853]ustawy o PPP[/link]. Koncesja na usługi nie stanowi także szczególnego trybu zamówień publicznych.

Jednak w ustawie o koncesjach zostały zawarte główne myśli wskazanych powyżej ustaw, i tak: operator wybierany jest w trybie przetargowym, ale na zasadach opisanych w ustawie o koncesji po zakończeniu dwuetapowego postępowania zostaje mu przekazana infrastruktura komunalna do wyłącznego dysponowania, jednak na czas określony, nie dłuższy niż 15 lat (z zastrzeżonymi wyjątkami). Zatem w ustawie o koncesji, gdy ma ona zastosowanie do usług o charakterze komunalnym, dochodzi do połączenia dwóch koncepcji:

- przekazania infrastruktury na stosunkowo długi czas w porównaniu z innymi cywilnymi umowami (najem, dzierżawa),

- realizacji usług komunalnych przez podmiot prywatny na zasadach komercyjnych (lub zbliżonych w tym sensie, że ich istotą jest wypracowanie zysku) na terenie jednostki samorządowej.

Istotne jest połączenie aspektów rzeczowych – dysponowanie infrastrukturą, zobowiązaniowych – przekazanie zadań własnych i świadczenie tych usług na rzecz mieszkańców, oraz administracyjnych – o charakterze regulacyjnym poprzez nadzór gminy nad realizacją koncesji.

[srodtytul]Przekazanie majątku[/srodtytul]

Majątek zostaje przekazany na podstawie umowy dzierżawy lub najmu. [b]Maksymalny okres udzielenia koncesji, 15 lat, jest na tyle długi, aby operator mógł czynić nakłady na powierzoną mu infrastrukturę i czerpać z niej samej oraz poczynionych nakładów korzyści[/b], tak aby w okresie trwania dzierżawy zamortyzowały nakłady. Przy tym gmina nie wyzbywa się prawa własności infrastruktury, jednocześnie nabywając prawo do nakładów i ulepszeń. Poza kwestiami prawnymi jest to, że długi okres udzielenia koncesji pozwala na jej oddzielenie od kwestii politycznych.

[srodtytul]Obowiązki stron[/srodtytul]

Operator pozostaje w dwóch relacjach zobowiązaniowych. Z jednej strony z gminą, jako dysponentem infrastruktury i zlecającym wykonanie zadań, z drugiej zaś z mieszkańcami jako odbiorcami usług komunalnych. Nie bez znaczenia jest ustanie charakteru prawnego relacji pomiędzy operatorem a odbiorcami świadczeń, gdyż w wielu przypadkach, zarówno [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=9D389C261C5C32C7B36D9AD5D8232167?id=185040]w ustawie o odpadach[/link], jak i w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0AD05AC5F518190F35D0E5D2DC58AF41?id=182311]ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków[/link], ustawodawca posługuje się pojęciem „opłaty”, niejako rozróżniając ją od pojęcia „ceny” w rozumieniu kodeksu cywilnego. Wydaje się, że cywilistyczny charakter relacji pomiędzy operatorem a odbiorcami usług komunalnych jest bezsporny, uprawnienia gminy w takich relacjach mają charakter regulacyjny i ich adresatem może być wyłącznie operator.

[srodtytul]Jaki nadzór[/srodtytul]

Przekazując infrastrukturę, gmina przekazuje obowiązek realizacji usług, zachowując status regulatora. Uprawnienia gminy mają szczególnie istotny charakter w przypadku zbiorowego zaopatrzenia w wodę, utrzymania czystości, gospodarki odpadami oraz zasad korzystania z infrastruktury drogowej. Uprawnienia należy podzielić na te o charakterze finansowym, tj. na ewentualne ustalanie opłat, taryf, w tym kontrolę procesu kształtowania relacji finansowych w zakresie danej usługi, oraz uprawnienia o charakterze regulaminowym, tj. ustalanie regulaminów świadczenia poszczególnych kategorii usług. W pierwszym przypadku konieczne jest ustalenie, jak władcze uprawnienia samorządu przekładają się na relacje cywilne pomiędzy koncesjodawcą a koncesjonariuszem.

[i]Autor jest radcą prawnym w kancelarii Krupa Srokosz Patryas w Katowicach[/i]

[ramka][b]Uwaga[/b]

[b]Do katalogu usług komunalnych, które mogłyby stanowić przedmiot takiej koncesji, należą w szczególności:

- dostawa wody i odbiór ścieków,