Rozmowa o oświadczeniach majątkowych

Stefan Płażek adiunkt w Katedrze Prawa Samorządu Terytorialnego UJ

Publikacja: 30.11.2010 03:50

Foto: Fotorzepa, Pio Piotr Guzik

[b]Rz: Jakie konsekwencje grożą za niezłożenie oświadczenia majątkowego?[/b]

Stefan Płażek: Terminalne – tj. utrata stanowiska. Wójt i radny traci mandat. Starosta, sekretarz, pracownik upoważniony do wydawania decyzji administracyjnych czy kierownik gminnej jednostki organizacyjnej tracą pracę. I to w trybie natychmiastowym. Nawet gdyby pracodawca (a co do radnych – organ stanowiący j. s. t.) ociągał się z tą sankcją, może być do niej przymuszony. Wojewoda może w trybie nadzoru wygasić mandat radnego (np. art. 98a usg).

Na pociechę można rzec, że [b]po pierwsze[/b], terminy do złożenia oświadczeń majątkowych zostały ostatnio zliberalizowane za sprawą orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (po ich przekroczeniu udziela się jeszcze dodatkowego 14-dniowego terminu, a dopiero po jego bezskutecznym upływie wdraża się sankcję).

[b]Po drugie[/b] zaś, zgodnie ze zdaniem SN (a wbrew kategorycznemu brzmieniu przepisu) nie jest bez znaczenia przyczyna przekroczenia terminu. Jeśli jest ona niezawiniona – nie należy wdrażać sankcji.

Ponadto ustawy ustrojowe nadal zawierają sankcję materialną w postaci utraty przez pracowników (z wyjątkiem wójta) wynagrodzenia od pierwszego dnia opóźnienia w złożeniu oświadczenia do dnia jego złożenia. Sankcja ta – jak wielokrotnie podkreślano – jest niezgodna z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A3E29958CB6A87239FC75408E9E9D540?id=77990]konstytucją[/link] i [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=5CC896FA48AAFE288303F5E978EFE326?id=76037]kodeksem pracy[/link], gdyż pozbawia pracownika wynagrodzenia. Jest ponadto logicznie sprzeczna z sankcją utraty stanowiska.

Natomiast sankcją za niezłożenie oświadczenia majątkowego zażądanego od pracownika na podstawie art. 32 ups wydają się być ogólne formy pracowniczej odpowiedzialności związanej z niewykonaniem polecenia służbowego. Wcześniejszy art. 31 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A346903428A858EE9C1F9B43F406AD9E?id=292862]ustawy o pracownikach samorządowych[/link] wydaje się pośrednio sugerować, iż nie jest to przewina duża, skoro za analogiczne uchybienie (a nawet nieco większe – bo obowiązkowo składaną informację o działalności gospodarczej) przewiduje jedynie kary porządkowe.

[b]Czy pracownicy samorządowi składający oświadczenia na podstawie ustawy o samorządzie gminnym (sekretarz, skarbnik) są zobowiązani również do składania oświadczeń w trybie ustawy o pracownikach samorządowych – na żądanie przełożonego?[/b]

Cały czas twierdzę, że nie. Na gruncie nowej ustawy (z 21 listopada 2008 r., przyp. MC) doszły mi dwa argumenty. Jeden z art. 32 ust. 2 ups: skoro zgodnie z nim to kierownik jednostki dokonuje analizy oświadczenia, to np. wójt kontrolowałby samego siebie. Drugi argument z art. 32 ust. 3: skoro oświadczenie składa się wg tego samego formularza co w art. 24 h usg, to byłoby to dublowanie działań, bez żadnego sensu. Z innej beczki – art. 32 ups nie zawiera żadnych terminów dla wypełnienia polecenia. Powstaje zatem pytanie – czy polecenia nazbyt częste lub z nazbyt krótkimi terminami nie mogą przekraczać granicy szykany.

[b]Czy kierownik USC (inny niż wójt) oraz jego zastępca są zobowiązani do składania oświadczeń majątkowych w związku z nawiązaniem i rozwiązaniem stosunku pracy oraz rocznych, czy tylko składają oświadczenia na żądanie przełożonego w trybie art. 32 ustawy o pracownikach samorządowych?[/b]

Kierownik USC (inny niż wójt) oraz jego zastępca to – jak ostatecznie niedawno przesądzono w orzecznictwie – nie stosunek pracy, a stanowisko (funkcja). W sensie pracowniczym osoby te są pracownikami urzędu gminy. Urząd stanu cywilnego nie jest osobnym pracodawcą, pozostaje w strukturach organizacyjnych urzędu gminy.

Uważam zatem, że kierownik USC nie jest „kierownikiem jednostki organizacyjnej gminy” w rozumieniu art. 24 h gminnej ustawy ustrojowej. Nie składa więc oświadczenia w trybie tego przepisu. Przepis ten nie wymienia też niczyich zastępców (poza zastępcą wójta). Natomiast kierownik USC i jego zastępca to stanowiska kierownicze, zatem mogą zostać wezwani do złożenia oświadczenia według art. 32 ups.