Drogę wewnętrzną utrzymuje właściciel

[i][b]Rozmowa z Tomaszem Roszczycem, prawnikiem w kancelarii Gide Loyrette Nouel, specjalistą prawa nieruchomości[/b][/i]

[b]Rz: Niedługo kończy się zima. Kto powinien wyremontować zniszczone drogi osiedlowe?[/b]

[b]Tomasz Roszczyc:[/b]Decyduje o tym status prawny danej drogi, tzn. czy jest zaliczona do dróg publicznych gminnych, czy też funkcjonuje jako droga wewnętrzna. W pierwszym wypadku obowiązek będzie spoczywał na gminie, a w drugim – na zarządcy (właścicielu) terenu, na którym droga jest zlokalizowana.

[b]Co decyduje o zaliczeniu drogi do kategorii gminnych albo wewnętrznych?[/b]

Zgodnie z ustawą o drogach publicznych drogami gminnymi są drogi o znaczeniu lokalnym, których nie zaliczono do innej kategorii (tj. krajowych, wojewódzkich lub powiatowych) i stanowią uzupełniającą sieć dróg służących miejscowym potrzebom, z wyłączeniem dróg wewnętrznych. Wewnętrznymi natomiast są drogi niezaliczone do żadnej kategorii dróg publicznych. W rezultacie status drogi należy ustalać przez sprawdzenie, czy uchwała rady gminy nadała danej drodze status gminnej. W razie braku odpowiedniej uchwały drogę należy uznać za wewnętrzną.

Warto zauważyć, że gdy nie ma oznaczenia odpowiednimi tablicami, drogi gminne nie odróżniają się zasadniczo od wewnętrznych. W szczególności statusu drogi publicznej nie można wywodzić z jej ogólnodostępnego charakteru.

[b]Czy gmina może płacić za utrzymanie dróg osiedlowych, których właścicielem nie jest?[/b]

Ustawa o drogach publicznych stanowi, że zadania takie jak budowa, przebudowa, remont, utrzymanie, ochrona i oznakowanie dróg wewnętrznych oraz zarządzanie nimi należą do zarządcy terenu, przez który przebiegają, a w razie braku zarządcy – do właściciela terenu.

Zarządca (właściciel) musi również finansować wymienione zadania. Gmina nie ma nie tylko obowiązku, ale także prawa finansowania tych zadań z publicznych pieniędzy. Wydatki gminy mogą służyć wyłącznie finansowaniu zadań publicznych wynikających z przepisów prawa. Finansowanie z gminnego budżetu remontów lub kosztów utrzymania dróg wewnętrznych położonych na gruntach stanowiących własność osób trzecich mogłoby skutkować odpowiedzialnością organów gminy za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

[b]Czy przepisy przewidują sytuacje, w których gmina zobowiązana jest przejąć drogę wewnętrzną pod swój zarząd?[/b]

W niektórych okolicznościach, ze względu na realizację nałożonego na gminę zadania zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, gmina może przejąć drogę wewnętrzną pod własny zarząd. Rada gminy obowiązana jest wówczas ocenić, jakie jest przeznaczenie danej drogi i jakie ma ona znaczenie dla społeczności lokalnej. Zaliczenie do kategorii dróg gminnych następuje w drodze uchwały rady gminy, po zasięgnięciu opinii właściwego zarządu powiatu. W praktyce najwięcej sytuacji konfliktowych powstaje, gdy drogi formalnie wewnętrzne łączą różne drogi publiczne i w konsekwencji poza mieszkańcami osiedla regularnie korzystają z nich również osoby trzecie.