Jak organy kolegialne podejmują swoje uchwały

Zasadę taką wprowadza art. 14 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=163433]gminnej ustawy ustrojowej[/link]. Podobne przepisy znajdują się w ustawie o samorządzie powiatowym oraz o samorządzie województwa, odpowiednio w ich art. 13 i art. 19. Ma ona zastosowanie również do uchwał podejmowanych przez zarządy tych jednostek. Ustawy wprowadzają ponadto obowiązek podejmowania uchwał większością bezwzględną lub kwalifikowaną.

[srodtytul]Jawne, imienne, tajne[/srodtytul]

Uchwały rad, sejmików czy zarządów zapadają w głosowaniu jawnym. Ustrojowe ustawy samorządowe przewidują ponadto możliwość ich podejmowania w kwalifikowanej formie głosowania jawnego, jaką jest głosowanie imienne, lub w głosowaniu tajnym. Zasada ta oznacza, że rada gminy (powiatu, sejmik województwa), a także zarząd powiatu (województwa) nie mogą wprowadzić przepisem prawa miejscowego wymogu tajnego głosowania w innych przypadkach niż określone w ustawie. Potwierdza to orzecznictwo sądów ([b]patrz wyrok SN z 6 kwietnia 2001 r., sygn. III RN 87/00[/b]).

[srodtytul]Zwykła, bezwzględna, kwalifikowana[/srodtytul]

Zwykła większość oznacza, że za podjęciem uchwały oddano więcej głosów „za” niż „przeciw”. Głosy „wstrzymujące” nie są brane pod uwagę. Wymóg uzyskania bezwzględnej większości zostaje natomiast spełniony, jeżeli za uchwałą (jej odrzuceniem) opowiedziało się więcej głosów „za” niż „przeciw” oraz „wstrzymujących”. Do podjęcia uchwały większością kwalifikowaną potrzeba natomiast poparcia określonej ułamkiem liczby głosujących. Taka większość wymagana jest tylko w przypadku głosowania nad wnioskiem w sprawie przeprowadzenia referendum, którego przedmiotem ma być odwołanie wójta ze stanowiska z przyczyny innej niż nieudzielenie absolutorium. Aby wniosek przeszedł, konieczne jest uzyskanie większości wynoszącej co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu rady.

[srodtytul]Jak liczyć kworum[/srodtytul]

Jest to określona liczba radnych (a także członków zarządów), których obecność jest wystarczająca do prowadzenia obrad i podejmowania uchwał. Z reguły jest ono określane jako połowa ustawowego składu danego organu kolegialnego. Ponieważ liczba radnych jest różna – zależy od liczby mieszkańców danej gminy, to kworum w poszczególnych gminach również będzie wynosiło różną liczbę radnych.

[ramka][srodtytul]GPP>przykład[/srodtytul]

W gminach do 20 tys. mieszkańców ustawowa liczba radnych to 15 osób. Kworum stanowi zatem osiem. Natomiast w większych liczących od 100 do 200 tys. mieszkańców, w których organ stanowiący liczy 23 radnych, aby uzyskać kworum na sesji, musi się ich stawić przynajmniej 12.[/ramka]

Czasami jednak ustawodawca wymaga wyższego kworum, tak jest w przypadku wspomnianej wyżej uchwały w sprawie referendum. W tym wypadku – większość kwalifikowana 3/5 ustawowego składu – wymagana jest obecność przynajmniej tylu radnych, ilu stanowi tę większość (w 15-osobowej radzie będzie to dziewięciu radnych). Oczywiście uchwała przejdzie, jeżeli wszyscy obecni zagłosują „za”. Każdy inny wynik spowoduje, że uchwała przepadnie – nie uzyska wymaganej większości.

Wymagane kworum musi istnieć rzeczywiście, podczas głosowania. Nie wystarczy obecność „tylko na liście”. Konieczna jest obecność na sali. Żaden przepis nie wymaga jednocześnie, aby wszyscy obecni brali udział w głosowaniu. Taka postawa, zwłaszcza w sytuacji, w której do podjęcia uchwały wymagana jest większość bezwzględna lub kwalifikowana, zmniejsza szanse jej podjęcia.

Na marginesie rozważań na temat kworum zaznaczyć trzeba, że nie zawsze będzie się ono odnosić do ustawowego składu organu kolegialnego. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku zarządu powiatu. Ustawa o samorządzie powiatowym przewiduje bowiem, że zarządy te mogą liczyć od trzech do pięciu członków, a ich liczebność precyzują przepisy statutu (art. 27 ust. 1 ustawy). W takiej sytuacji, w celu określenia kworum odwołać się trzeba do przepisów statutu, a nie powiatowej ustawy ustrojowej.

[ramka] [b]Uchwały rady gminy zapadają[/b]

Co do zasady przy obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, zwykłą większością oraz w głosowaniu jawnym. Wyjątkami przewidzianymi w gminnej ustawie ustrojowej są:

- wybór (odwołanie) przewodniczącego rady (art. 19) większość bezwzględna, w obecności co najmniej połowy ustawowego składu, w głosowaniu tajnym;

- zmiana porządku obrad (art. 20 ust. 2) wymaga bezwzględnej większości głosów ustawowego składu rady;

- uchwała w sprawie absolutorium jest podejmowana bezwzględną większością ustawowego składu rady (art. 28a ust. 2);