Komu gmina zapewni dach nad głową

Tworzenie warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej należy do zadań własnych gminy. Gmina, na zasadach i w wypadkach przewidzianych w ustawie, zapewnia lokale socjalne i lokale zamienne, a także zaspokaja potrzeby mieszkaniowe gospodarstw domowych o niskich dochodach (art. 4 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176767]ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego[/link], dalej: uopl).

[srodtytul]Co zawrzeć w uchwale[/srodtytul]

Zasady, na jakich gmina tworzy się oraz gospodaruje zasobem mieszkaniowym, określa rada gminy, uchwalając wieloletnie programy gospodarowania zasobem mieszkaniowym oraz zasady wynajmowania lokali wchodzących w jego skład.

Jeżeli chodzi o zasady wynajmowania lokali (w tym tych, których najem jest związany ze stosunkiem pracy) powinny one określać:

- wysokość dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą oddanie w najem lokalu na czas nieoznaczony i lokalu socjalnego,

- warunki zamieszkiwania kwalifikujące wnioskodawcę do ich poprawy,

- kryteria wyboru osób, którym przysługuje pierwszeństwo zawarcia umowy najmu lokalu na czas nieoznaczony i lokalu socjalnego,

- warunki dokonywania zamiany lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy oraz zamiany pomiędzy najemcami lokali należących do tego zasobu a osobami zajmującymi lokale w innych zasobach,

- tryb rozpatrywania i załatwiania wniosków o najem lokali na czas nieoznaczony i lokali socjalnych oraz sposób poddania tych spraw kontroli społecznej,

- zasady postępowania w stosunku do osób, które pozostały w lokalu opuszczonym przez najemcę lub w lokalu, w którego najem nie wstąpiły po śmierci najemcy,

- kryteria oddawania w najem lokali o powierzchni użytkowej przekraczającej 80 m2.

Należy pamiętać, że rady gmin nie zostały upoważnione do określenia minimalnego dochodu gospodarstwa domowego jako warunku zawarcia umowy najmu. Ustanowienie takiego kryterium jest niedopuszczalne, co podkreślił [b]NSA w wyroku z 6 czerwca 2003 r.[/b] Sąd stwierdził, że [b]wprowadzenie nowej kategorii prawnej w postaci – najogólniej rzecz ujmując – zdolności czynszowej osób ubiegających się o najem powoduje, że z prawa uzyskania najmu lokali gminnych będą mogły skorzystać osoby nie najuboższe kosztem osób o najniższym dochodzie w rodzinie, z natury rzeczy nieposiadających zdolności zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie (II SA/Wr 2887/02)[/b].

[srodtytul]Jak się starać o mieszkanie...[/srodtytul]

Aby ubiegać się o lokal, należy złożyć wniosek według wzoru obowiązującego w danej gminie. Informacje na temat jego formy umieszczone są zazwyczaj na stronach internetowych gminy lub dostępne bezpośrednio w jej urzędzie. Wniosek wymaga poświadczenia w administracji domu oraz rejonie meldunkowym (zależy od gminy, w której osoba mieszka) lub dostarczenia tego rodzaju zaświadczeń w formie odrębnych dokumentów. [b]Do wniosku trzeba dołączyć zaświadczenia o dochodach wszystkich dorosłych osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym.[/b] Wynika to z konieczności ustalenia grupy osób najbardziej potrzebujących pomocy mieszkaniowej. Złożony wniosek (bądź podanie) wraz z wymaganymi dokumentami stanowi podstawę do rozpoczęcia postępowania, które przeważnie polega na przedstawieniu wniosku odpowiednim organom opiniodawczym (komisja mieszkaniowa) oraz rozstrzygającym o zawarciu umowy najmu (wójt, burmistrz, prezydent miasta).

Osoby, które nie spełniają kryteriów określonych przez radę, mogą natomiast korzystać z każdej innej formy pomocy przewidzianej przez prawo (m.in. starać się o uzyskanie mieszkania w TBS budujących na terenie gminy czy miasta).

[srodtytul]... a kto je otrzyma z urzędu[/srodtytul]

Odrębną kategorię stanowią sprawy dotyczące lokali zamiennych oraz socjalnych. Zasady ich przyznawania muszą być zawarte w uchwałach rad gmin w sprawie wieloletniego planu oraz zasad zawierania umów najmu. Sprawy te jednak różnią się w zakresie naznaczonego przez ustawodawcę obowiązku ich dostarczenia, jaki został nałożony na gminy w ściśle określonych sytuacjach. Po pierwsze przysługuje najemcy opłacającemu czynsz regulowany, który używa lokalu wymagającego opróżnienia w związku z koniecznością rozbiórki lub remontu budynku. [b]Obowiązek zapewnienia lokalu zamiennego temu najemcy oraz pokrycia kosztów przeprowadzki spoczywa – do 31 grudnia 2015 r. – na właściwej gminie[/b] (art. 11 ust. 2 pkt 4 w związku z art. 10 ust. 4 oraz art. 32 uopl).

Po drugie w przypadku osób, w stosunku do których sąd orzekł uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego – obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego ciąży na gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. [b]Jeżeli w wyroku orzeczono o uprawnieniu dwóch lub więcej osób, gmina jest obowiązana zapewnić im co najmniej jeden lokal socjalny[/b] (art. 14 ust. 1 i 2 uopl). Konsekwencją zapisu art. 14 (a więc braku orzeczenia uprawnień do otrzymania lokalu socjalnego) jest brak określonego obowiązku gminy.

O ile, spełnienie warunków określonych w uchwale rady gminy nie przesądza, że mieszkanie zostanie przydzielone, o tyle w tych dwóch przypadkach jest inaczej. Fakt wypowiedzenia w związku z koniecznością rozbiórki lub remontu budynku oraz fakt uzyskania w wyroku uprawnień do otrzymania lokalu socjalnego stanowi podstawę do otrzymania lokalu od gminy, która nie może odmówić zawarcia umowy najmu. Dlatego też gminy, określając zasady zawierania umów najmu, sprawy powyższe realizują w pierwszej kolejności, przed osobami ubiegającymi się o najem z tytułu tzw. trudnych warunków.

[i]Podstawa prawna:

– [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176767]ustawa z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (tekst jedn. DzU z 2005 r. nr 31, poz. 266 ze zm.)[/link][/i]

[ramka][b]Słowniczek najważniejszych terminów [/b]