Jak obniżyć diety

Rada gminy (powiatu) albo sejmik, podejmując uchwałę określającą zasady, na podstawie których radnym przysługują diety, nie może zupełnie pozbawić ich tego świadczenia. Taka uchwała zostanie uchylona jako sprzeczna z prawem. Zaznaczyć trzeba, że w obowiązującym stanie prawnym możliwość pozbawienia radnego diety przewidują jedynie ustawy o samorządzie powiatowym i województwa. A mianowicie następuje to, gdy radny pełni – odpłatnie – funkcję członka zarządu powiatu lub województwa.

Zasady ustalania diet dla radnych określają przepisy samorządowych ustaw ustrojowych. Jest to m.in. art. 25 ust. 4 – 8 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=11C62E927786D2C9D4B291911209E965?id=163433]ustawy o samorządzie gminnym[/link] oraz jego odpowiedniki zawarte w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6CD261D2984ED8899421773C043D0525?id=163434]ustawie o samorządzie powiatowym[/link] oraz [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8CC3A9DA8FF6C130000CF10F8B529EE7?id=163432]województwa[/link]. Szczegółowe kwestie związane z zasadami ustalania ich wysokości regulują przepisy rozporządzeń Rady Ministrów z 26 lipca 2000 r., oddzielne dla radnych gmin, powiatów i województw.

Z kolei maksymalna wysokość diety przysługująca radnemu w ciągu miesiąca nie może przekroczyć łącznie półtorakrotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. W 2009 r. wynosi ona 2753 zł. Jest zatem gdzie szukać oszczędności.

[wyimek]2573 zł wynosi maksymalna miesięczna dieta radnego w 2009 r.[/wyimek]

Oczywiście nie wszyscy radni otrzymują diety w tej wysokości. Zgodnie bowiem z rozporządzeniem w sprawie maksymalnej wysokości diet przysługujących radnemu gminy może ona wynosić miesięcznie nie więcej niż:

• 100 proc. kwoty maksymalnej diety w gminach powyżej 100 tys. mieszkańców;

• 75 proc. kwoty maksymalnej diety w gminach od 15 tys. do 100 tys. mieszkańców;

• 50 proc. maksymalnej diety w gminach poniżej 15 tys. mieszkańców.

Przede wszystkim, jak już zostało wspomniane, zasady wypłacania diet radnym określa uchwała właściwej rady (sejmiku). Mogą być one wypłacane co do zasady albo w formie miesięcznego ryczałtu, albo za każde posiedzenie. Ryczałtowe często są wypłacane niezależnie od tego, czy w danym miesiącu posiedzenie rady się odbywało, czy też nie. Może zatem należałoby się zastanowić – w tych gminach, w których taka forma tego świadczenia jest stosowana – nad przejściem na formę wypłaty za każde odbyte posiedzenie. Taka zmiana może już sama w sobie spowodować znaczne oszczędności. Zwłaszcza że zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym posiedzenia rady powinny się odbywać nie rzadziej niż raz na kwartał. Wystarczy policzyć, że jeśli rada obraduje z taką częstotliwością, radny otrzyma tylko jedną dietę – nawet w maksymalnej wysokości – zamiast trzech.

Zgodnie z art. 25 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym diety przysługują radnym na zasadach określonych przez radę. Sformułowanie to należy rozumieć w ten sposób, że to wprawdzie rada określa reguły wypłaty tych świadczeń oraz ich wysokość, ale nie może radnych całkowicie ich pozbawić. Może jednak warto – przynajmniej na czas kryzysu – pokusić się o próbę takiego ich wyliczenia, aby odpowiadały kosztom związanym z wykonywaniem mandatu, a nie stanowiły dodatkowego źródła dochodów.

Na zakończenie warto podkreślić, że co prawda nie można pozbawić radnego diety, natomiast on sam może się jej zrzec w całości lub w części. Może też dietę przekazać na wskazany w oświadczeniu cel. Taka postawa na pewno dobrze wpłynie na wizerunek lokalnego polityka wśród wyborców.