O zbadanie zasadności przyznania lokalu mieszkalnego Jerzemu N. (dane zmienione) zwrócił się do burmistrza Miasta Krasnystaw Mieczysław L. (dane zmienione). Wnioskodawca zajmował to mieszkanie wspólnie z żoną od 1967 r. (był również inicjatorem jego wykupu przez miasto Krasnystaw). Następnie kamienica została wykupiona przez miasto, co spowodowało konieczność zawarcia nowych umów najmu. Wnioskodawca chciał więc wiedzieć, na jakiej podstawie przyznano pierwszeństwo w uzyskaniu prawa do tego lokalu innej osobie To, że komunalne lokale mieszkalne uzyskuje się w drodze umowy najmu, powoduje, że osoby, które się o nie ubiegają, mają bardzo ograniczone możliwości kontroli legalności ich przyznania.
Odmawiając wszczęcia postępowania, burmistrz wyjaśnił, że umowy o najem lokali komunalnych zawierane są w ściśle określonym trybie, na podstawie uchwały Rady Miasta Krasnystaw, wydanej na podstawie ustawy z 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Chełmie zaakceptowało rozstrzygnięcie burmistrza. W ocenie Kolegium, nie ma podstaw do wydania decyzji w tej sprawie. Nie mieści się ona w kategorii spraw rozpatrywanych w trybie Kodeksu postępowania administracyjnego, lecz — poprzez zawarcie umowy najmu — w trybie kodeksu cywilnego. Ewentualne skargi na nieprawidłowości w działalności wójta, burmistrza lub prezydenta miasta można składać do rady gminy.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, Mieczysław L. stwierdził, że burmistrz i SKO nie rozpoznały istoty sprawy, czyli nie zbadały zasadności przyznania prawa do lokalu mieszkalnego Jerzemu S. Mimo, że lokale komunalne uzyskuje się w drodze umowy najmu, burmistrz powinien rozpatrzyć wniosek jako sprawę administracyjną. Nie dotyczy ona bowiem żądania przyznania prawa do lokalu mieszkalnego, a zweryfikowania procedury przyznawania takiego prawa. Chociaż powołuje się komisje mieszkaniowe, nie ma jakiejkolwiek możliwości weryfikacji ich decyzji. Burmistrz może zawrzeć umowę najmu lub jej nie zawrzeć. Taki stan prawny umożliwia działania korupcjogenne i obchodzenie prawa. Złożenie skargi nic nie załatwia, ponieważ rozpatrywałaby ją strona postępowania. Kończy się też zawiadomieniem o sposobie załatwienia skargi, na które nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego.
WSA uznał skargę za niezasadną (sygn.II SA/Lu 604/16), a postanowienia burmistrza i SKO za zgodne z prawem. Zdaniem sądu, z treści pism skarżącego wynika, że w istocie dąży on — poprzez zakwestionowanie przydzielenia mieszkania Jerzemu N. — do uzyskania prawa ponownego zakwaterowania w tym lokalu. Sprawa nie nadaje się jednak do rozpatrzenia w trybie administracyjnym. Zakwaterowanie w lokalu mieszkalnym, należącym do mieszkaniowego zasobu gminy, odbywa się w drodze umowy cywilnoprawnej. Sądy administracyjne kontrolują tylko legalność uchwał w sprawie zakwalifikowania i umieszczenia na liście osób oczekujących na zawarcie umowy najmu. Jeżeli Mieczysław L. kwestionuje procedurę, w ramach której są wynajmowane lokale komunalne, może zaskarżyć uchwałę Rady Miasta Krasnystaw w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Miasta Krasnystaw. Informacje o podejrzeniu przestępstwa przy przyznawaniu zakwaterowania w spornym lokalu, należy skierować do organów ścigania. W skardze kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, Mieczysław L. podkreślił, że nie domagał się przyznania innego lokalu komunalnego niż tego, w którym aktualnie przebywa, ale wszczęcia postępowania mającego na celu wyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności przyznania mieszkania Jerzemu N. Dotychczasowe postępowanie administracyjne zablokowało drogę do tego.
