Zmiany na mapie administracyjnej Polski

To zmiany w podziale administracyjnym, które zaczynają obowiązywać z nowym rokiem. Dłuższa jest lista zmian w nazewnictwie miejscowości – zawiera ok. 600 pozycji.

Jeżeli chodzi o nadawanie praw miejskich i o zmiany granic administracyjnych (samorządów), to przynosi je rozporządzenie Rady Ministrów z 24 lipca 2007 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania miejscowości statusu miasta. Jedną zmianę – przejście miejscowości Zwierzyniec do Rzeszowa, ustanowiło jeszcze rozporządzenie z 2006 r. Jest ona efektem dość skomplikowanych sporów o rozszerzenie granic podkarpackiej metropolii i nadanie jej wyższej rangi. Chyba na tym się nie skończą.

Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym stosowne rozporządzenie Rady Ministrów musi wejść w życie do 31 lipca, a same zmiany na mapie następują z nowym rokiem. Dlatego 1 stycznia 2008 r. liczba miast w Polsce wzrośnie do 892.

Kilka przesunięć między gminami dotyczy całych miejscowości. Na przykład podwarszawski MichałówReginów przeszedł z gminy Nieporęt do gminy Wieliszew (obie leżą w powiecie legionowskim). Inicjatorami byli mieszkańcy.

Nietypowa zmiana objęła znany kurort – Szczawnicę. Ta formalnie miejska w całości gmina podzielona została teraz na miasto (nowe okrojone) oraz część wiejską, która będzie stanowiła gminę. Jak napisano w uzasadnieniu podania o zmiany, mieszkańcy terenów wiejskich liczą na środki unijne dla obszarów wiejskich i zwolnienia podatkowe przy wynajmowaniu pokoi. Wiadomo, chodzi o atrakcyjne pienińskie okolice.

Znaczna część zmian granic gmin to tylko niewielkie przesunięcia działek pod drogami, które mają ułatwić zarządzanie nimi.

Nie wszystkie wnioski o nadanie praw miejskich są jednak uwzględniane: w tym roku np. odmówiono ich Końskowoli w pow. puławskim, gdyż użytki rolne "wykrojonego"miasta zajmują aż 85 proc. Małe też było poparcie mieszkańców, a długa tradycja miejska (od połowy XVI w. do 1870 r.) nie wystarczyła. W Boguchwale natomiast, choć tradycję miejską ma krótszą (1728 – 1772), mieszkańcy opowiedzieli się "za miastem", a ponad 90 proc. liczącej 5,5 tys. populacji utrzymuje się z pracy poza rolnictwem. Jednym z warunków uzyskania praw miejskich jest, by miejscowość liczyła 3 tys. mieszkańców, z czego 2/3 powinno pracować poza rolnictwem. Musi mieć także wyraźnie miejsko-usługowy, a nie rolniczy, charakter.

– Kandydatów nie brakuje. W Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji czeka już wniosek Pszczewa z Lubuskiego – powiedziała "Rz" Anna Piaskowska, urzędniczka tego resortu.

Liczący 1826 mieszkańców Pszczew prawa miejskie uzyskał bardzo dawno (17 stycznia 1288 r.), jednak to wielkopolskie miasteczko po I wojnie światowej zostało w granicach Rzeszy i chociaż w 1945 r. wróciło do Polski, w tym samym roku swoją miejskość utraciło.

Najczęściej o status miasta starają się miejscowości, które już kiedyś prawa miejskie miały, ale w zawierusze dziejów (np. na terenach Kongresówki zwykle po powstaniu styczniowym) je utraciły. Niektóre miejscowości starają się o nie po kilka razy (aż do skutku), ale są też takie, które wprawdzie wymagania miasta spełniają, lecz nie zależy im na tym statusie.

Porządkowanie urzędowych nazw miejscowości zwykle wymuszają rozbieżności między oficjalnymi nazwami a używanymi przez mieszkańców. Podstawę prawną do takich porządków daje ustawa z 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych, która ustala też procedurę dokonywania zmian w nazewnictwie.

- gminy tworzy, łączy, dzieli i znosi ich granice oraz prawa miejskie ustala Rada Ministrów;

- wydanie rozporządzenia wymaga opinii zainteresowanych rad gmin poprzedzonych konsultacjami, a gdy chodzi o granice powiatów lub województw – dodatkowo opinii rad powiatów lub sejmików;

- wydanie rozporządzenia na wniosek gminy wymaga dodatkowo przedstawienia map oraz dokumentów potwierdzających zasadność wniosku i opinii wojewody;

- wniosek składa się (za pośrednictwem wojewody) w MSWiA do 31 marca w roku, na koniec którego ma nastąpić zmiana.

(podobna procedura obowiązuje przy uzyskiwaniu praw miejskich)

Podstawa prawna