Ze środków na kampanię trzeba się rozliczyć

Członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować w drodze referendum o sprawach jej dotyczących, w tym o odwołaniu pochodzącego z wyborów bezpośrednich organu samorządu terytorialnego. Zasady i tryb przeprowadzania referendum lokalnego określa ustawa z 15 września 2000 r. Odrębną grupę stanowią regulacje karne określające poszczególne przestępstwa za naruszenie przepisów tej ustawy.

[srodtytul]Wymuszone podpisy[/srodtytul]

W przypadku gdy referendum jest organizowane na wniosek mieszkańców lub innych uprawnionych podmiotów, organizator zbiera pod wnioskiem o jego przeprowadzenie podpisy mieszkańców uprawnionych do wybierania organu stanowiącego danej jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie z art. 14 ust. 3, podpisy popierające wniosek w sprawie przeprowadzenia referendum zbiera się w miejscu, czasie i w sposób wykluczający stosowanie jakichkolwiek nacisków zmierzających do ich wymuszenia. Zabronione jest zatem np. ich kupowanie. Osoba, która dopuszcza się takich czynów, podlega karze grzywny.

[srodtytul]Zakazana propaganda[/srodtytul]

[link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=128788]Ustawa o referendum lokalnym [/link]określa sposób prowadzenia kampanii referendalnej, określając w art. 29 ust. 2 i 3 oraz w art. 31 zakazy dotyczące sposobu jej prowadzenia. Zgodnie z ich treścią zabronione jest prowadzenie agitacji wyborczej w urzędach państwowych i samorządowych, sądach, zakładach pracy, jeżeli miałoby to zakłócać ich normalne funkcjonowanie, jednostkach wojskowych oraz skoszarowanych jednostkach policyjnych.

Ponadto zabronione jest organizowanie w trakcie kampanii loterii fantowych, gier losowych czy konkursów, w których wygranymi są środki pieniężne lub przedmioty o wartości wyższej niż wartość drobnych przedmiotów zwyczajowo używanych w celach reklamowych i promocyjnych.

Wykroczeniem z art. 69 omawianej ustawy będzie również prowadzenie w okresie od zakończenia kampanii wyborczej i przed zakończeniem głosowania agitacji wyborczej. W tym okresie nie wolno zatem zwoływać zgromadzeń, wygłaszać przemówień, rozdawać ulotek czy organizować pochodów i manifestacji.

Złamanie powyższych zakazów podlega karze grzywny w wysokości od 20 do 5000 zł.

Pamiętać również należy, że zabronione jest publikowanie wyników badań opinii publicznej dotyczących przewidywanego rozstrzygnięcia referendum. Zakaz ten obejmuje okres od 24 godzin poprzedzających dzień głosowania do zamknięcia lokali wyborczych.

[srodtytul]Finansowanie kampanii jest jawne[/srodtytul]

Koszty referendum pokrywa co do zasady jednostka samorządu terytorialnego, której referendum dotyczy, z własnego budżetu. Częścią kosztów ustawodawca obciążył również inicjatora referendum. Będą to przede wszystkim wydatki związane ze sfinansowaniem kampanii. Może on je pokrywać z przekazanych mu darowizn, jednakże z bardzo istotnymi ograniczeniami. Wsparcie finansowe nie może bowiem pochodzić:

- z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, związków jednostek samorządu terytorialnego i innych gminnych, powiatowych i wojewódzkich osób prawnych,

- od państwowych jednostek organizacyjnych,

- od przedsiębiorstw państwowych, a także od podmiotów z udziałem Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, związków jednostek samorządu terytorialnego i innych gminnych, powiatowych i wojewódzkich osób prawnych, z wyłączeniem spółek publicznych,

- od podmiotów korzystających w ciągu ostatniego roku z dotacji budżetu państwa lub z dotacji budżetu jednostek samorządu terytorialnego, z wyłączeniem partii politycznych,

- od osób fizycznych niemających miejsca zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem obywateli polskich zamieszkałych za granicą,

- od cudzoziemców mających miejsce zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej,

- od osób prawnych niemających siedziby na terenie Rzeczypospolitej Polskiej,

- od innych podmiotów niemających siedziby na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, posiadających zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu,

- od osób prawnych z udziałem podmiotów zagranicznych, z wyłączeniem spółek publicznych,

- od obcych przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych, misji specjalnych i organizacji międzynarodowych oraz innych obcych przedstawicielstw korzystających z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych i konsularnych na mocy umów, ustaw lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych.

Zakazy powyższe dotyczą również przekazywania wartości niepieniężnych.

[srodtytul]Sprawozdania i rozliczenia[/srodtytul]

Pełnomocnik inicjatora referendum jest obowiązany sporządzić i przekazać wójtowi (zarządowi powiatu lub województwa) sprawozdanie finansowe z uzyskanych dochodów i poniesionych wydatków związanych z referendum. Sprawozdanie powinno trafić do organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego w terminie trzech miesięcy, licząc od dnia, w którym referendum się odbyło. W przypadku, w którym jego przedmiotem jest odwołanie pochodzącego z powszechnych wyborów organu gminy (powiatu czy województwa), sprawozdanie należy w tym samym terminie przekazać właściwemu komisarzowi wyborczemu. Niedopełnienie przez pełnomocnika tego obowiązku stanowi wykroczenie, za które grozi grzywna w wysokości do 5000 zł.

Pamiętać również należy, że inicjator referendum, który uzyskał nadwyżkę pozyskanych na referendum środków nad poniesionymi wydatkami, ma obowiązek przekazać je wybranej przez siebie instytucji charytatywnej. Za jego niedopełnienie ustawodawca również przewidział odpowiedzialność karną.

[ramka][b]Do publicznej wiadomości[/b]

Sprawozdanie finansowe z wydatków budżetu gminy na referendum, jak również te przedłożone przez jego inicjatora, należy udostępnić mieszkańcom, podając czas i miejsce, w którym można się z nim zapoznać. [/ramka]

Z Życia Samorządów