Trzynastki za 2011 r.: Minimalny staż uprawniający do trzynastki

Tak wynika z art. 2 ust. 2 ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (DzU nr 160, poz. 1080 ze zm.). Do tego minimalnego stażu wliczamy wyłącznie zatrudnienie o charakterze pracowniczym, wyłączając okresy pracy na umowach cywilnoprawnych czy w ramach samozatrudnienia.

Przyjmujemy natomiast okresy zatrudnienia na podstawie stosunku pracy w danym roku kalendarzowym, bez względu na przerwy w nich. Na przykład pracownik, który w 2011 r. w jednostce budżetowej pracował na próbę od 1 stycznia do 31 marca, a potem na okresowej umowie o pracę od 1 września do 31 grudnia, nabywa prawo do świadczenia.

Uwaga!

W stażu trzynastkowym uwzględniamy wyłącznie okresy rzeczywiście przepracowane przez zatrudnionego w jednym podmiocie sfery budżetowej.

Wynika to z ugruntowanej już linii orzeczniczej (uchwały SN z 25 lipca 2003 r., III PZP 7/03, z 13 grudnia 2005 r., II PZP 9/05, oraz z 7 lipca 2011 r., III PZP3/11). Wyłączamy zatem okresy pozostawania w zatrudnieniu, kiedy podwładny nie świadczył pracy, bo np. korzystał ze:

- zwolnienia lekarskiego,

- urlopu macierzyńskiego, szkoleniowego, okolicznościowego,

- urlopu bezpłatnego.

Od tej rygorystycznej zasady istnieją jednak dwa wyjątki, które nakazują wliczać do stażu uprawniającego do trzynastej pensji następujące okresy nieobecności w pracy:

- urlop wypoczynkowy (nikogo nie wolno dyskryminować ze względu na przebywanie na urlopie wypoczynkowym),

- zwolnienie od pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej (art. 31 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych i rozporządzenie w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych...) – na podstawie cytowanej uchwały SN z 13 grudnia 2005 r.

Weryfikując uprawnienie danego pracownika do dodatkowego wynagrodzenia rocznego, nie stosujemy ogólnych reguł liczenia terminów w prawie pracy, zgodnie z którymi terminy te upływają w dniu poprzedzającym dzień, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu (np. wyrok SN z 17 listopada 2004 r., II PK 64/04).

Korzystamy z art. 114 kodeksu cywilnego, w świetle którego miesiąc liczy 30 dni. Minimalny staż warunkujący nabycie 13. pensji wynosi zatem 180 dni (6 miesięcy x 30 dni).

Aby sprawdzić, czy podwładny faktycznie przepracował wymagane 180 dni, od liczby dni kalendarzowych pozostawania w zatrudnieniu w poszczególnych miesiącach roku kalendarzowego odejmujemy dni nieprzepracowane podlegające wyłączeniu (m.in. choroby, urlopu macierzyńskiego czy bezpłatnego), a wyniki dodajemy >patrz odpowiedzi na dwa pierwsze pytania str. 5).

Bez względu na dni

Niektórzy pracownicy sektora budżetowego nie muszą spełniać wymogu faktycznego przepracowania minimum 180 dni w roku kalendarzowym u jednego pracodawcy z tej sfery. Należy im się ona bez względu na okres rzeczywistej pracy.

W grupie uprzywilejowanych znaleźli się zatrudnieni w razie:

- nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem lub z nauczycielem akademickim zgodnie z organizacją pracy szkoły,

- zatrudnienia do pracy sezonowej, jeżeli umowa o pracę została zawarta na sezon trwający nie krócej niż trzy miesiące,

- powołania do czynnej służby wojskowej albo skierowania do służby zastępczej,

- rozwiązania stosunku pracy w związku z: przejściem na emeryturę, rentę szkoleniową, rentę z tytułu niezdolności do pracy albo na świadczenie rehabilitacyjne, przeniesieniem służbowym, powołaniem lub wyborem, likwidacją pracodawcy czy zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy, likwidacją jednostki organizacyjnej pracodawcy lub jej reorganizacją,

- podjęcia zatrudnienia: w wyniku przeniesienia służbowego, na podstawie powołania albo wyboru, w związku z likwidacją poprzedniego pracodawcy albo zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących tego pracodawcy, w związku z likwidacją jednostki organizacyjnej pracodawcy lub jej reorganizacją, po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej albo po odbyciu służby zastępczej,

- korzystania z: urlopu wychowawczego, urlopu dla poratowania zdrowia, albo korzystania przez nauczyciela/nauczyciela akademickiego z urlopów do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego,

- wygaśnięcia stosunku pracy w związku ze śmiercią pracownika.

Obliczanie w praktyce

Trzynasta pensja wynosi 8,5 proc. sumy wynagrodzenia, jakie pracownik faktycznie otrzymał w poprzednim roku kalendarzowym.

W tej sumie wynagrodzenia uwzględniamy:

- składniki płacowe, które wchodzą do podstawy wymiaru ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,

- wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy,

- wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy pracownika przywróconego do pracy przez sąd.

Składniki wynagrodzenia przyjmowane do podstawy wymiaru trzynastki zostały uregulowane w trzech różnych aktach prawnych:

- rozporządzeniu MPiPS z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.),

- rozporządzeniu MEN z 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (DzU nr 71, poz. 737 ze zm.),

- rozporządzeniu MNiSzW z 2 listopada 2006 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy oraz ekwiwalentu pieniężnego za okres niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego nauczycieli akademickich (DzU nr 203, poz. 1499 ze zm.).