Dyrektywy wymiaru kary nie zawsze wynikają z kodeksu

- Przedsiębiorca został ukarany administracyjną karą pieniężną na podstawie przepisów o odpadach. Czy przy ustalaniu wysokości tej kary należało uwzględnić osobistą sytuację przedsiębiorcy?

Nie. Ogólne zasady dotyczące administracyjnych kar pieniężnych są obecnie zawarte w kodeksie postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.). Jest to jedna ze zmian wprowadzonych ustawą z 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (dalej nowelizacja), która weszła w życie 1 czerwca 2017 r. Do postępowań administracyjnych wszczętych i niezakończonych przed tym dniem ostateczną decyzją lub postanowieniem stosuje się przepisy k.p.a. w dotychczasowym brzmieniu.

Zgodnie z art. 189b k.p.a. przez administracyjną karę pieniężną rozumie się określoną w ustawie sankcję o charakterze pieniężnym, nakładaną przez organ, w drodze decyzji, w następstwie naruszenia prawa polegającego na niedopełnieniu obowiązku albo naruszeniu zakazu ciążącego na osobie fizycznej, osobie prawnej bądź jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej. W art. 189d k.p.a. ustalono dyrektywy wymiaru kary. W przypadku osoby fizycznej należą do nich m.in. warunki osobiste strony, na którą kara jest nakładana. Jak wyjaśniono w uzasadnieniu nowelizacji, na warunki osobiste składają się warunki: materialne, mieszkalne, socjalne, zatrudnienie, stan zdrowia, sytuacja rodzinna i związane z tym obowiązki, a także stan konfliktów i zatargów oraz poziom integracji ze środowiskiem. Warunki osobiste uwzględnia się także w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.

W art. 189a k.p.a. zastrzeżono jednak, że w razie uregulowania w odrębnych przepisach:

- przesłanek wymiaru kary,

- odstąpienia od nałożenia kary lub udzielenia pouczenia,

- terminów przedawnienia nakładania i egzekucji kary,

- odsetek od zaległej kary bądź

- udzielania ulg w jej wykonaniu

– nie stosuje się w tym zakresie przepisów k.p.a. Przepisów k.p.a. o karach nie stosuje się także w sprawach nakładania lub wymierzania przez organ kar na podstawie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia, odpowiedzialności dyscyplinarnej, porządkowej bądź z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Zgodnie z art. 199 ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 1987 ze zm.) przy ustalaniu wysokości administracyjnych kar pieniężnych, o których mowa w tej ustawie, wojewódzki inspektor ochrony środowiska uwzględnia rodzaj danego naruszenia i jego wpływ na życie i zdrowie ludzi oraz środowisko, okres trwania naruszenia i rozmiary prowadzonej działalności oraz bierze pod uwagę skutki tych naruszeń i wielkość zagrożenia. Jak zwrócono uwagę w wyjaśnieniach Ministerstwa Rozwoju (https://www.mr.gov.pl), przy ustalaniu wysokości kar na podstawie ustawy o odpadach stosuje się zatem dyrektywy wymiary kary ustalone w tej ustawie, a nie dyrektywy wymiaru kary z k.p.a.

—Anna Puszkarska, radca prawny