Sztuka Ugo Bettiego z połowy XX wieku pod tytułem „Corruzione al Palazzo di Giustizia”, która w polskim przekładzie pojawiła się po raz pierwszy w 1958 r. na scenie kameralnej Teatru Polskiego w Warszawie pod tytułem „Trąd w Pałacu Sprawiedliwości” , a potem doczekała się jeszcze kilku interpretacji, także w Teatrze Telewizji, powraca do nas ostatnimi czasy, choć w innym niż wysoka kultura wymiarze, bo nie na deskach teatralnych lecz w Trybunale Konstytucyjnym.
Dzieje się tak za wprowadzanej przez rządzących od siedmiu lat tzw. reformy wymiaru sprawiedliwości, która zaczęła się w 2015 r. od odmówienia przez prezydenta przyjęcia ślubowania od trzech sędziów wybranych do TK przez sejm poprzedniej kadencji, a w ich miejsce wyboru trzech innych osób, od których ślubowanie zostało przyjęte. Udział tych osób w składach orzekających Trybunału skutkuje podważaniem wyroków przez ETPC i stanowi jeden z istotnych zarzutów o naruszaniu zasad praworządności w Polsce, obok niezgodnego z prawem ukształtowania KRS i dokonywanych przez nią wyborów kandydatów na sędziów, prowadzenia dyscyplinarnych postępowań wobec sędziów zadających pytania prejudycjalne do TSUE itd.
Czytaj więcej
Zmiana prezesa Trybunału Konstytucyjnego może zaburzyć podział stref wpływów w kręgach Zjednoczonej Prawicy – stąd taka niechęć do jej przeprowadzenia.
Dziś TK obsadzony przez osoby wybrane wyłącznie większością PiS i koalicjantów jest miejscem walki frakcyjnej o fotel prezesa niczym walki prowadzonej między sędziami Croz’em i Cust’em głównymi bohaterami sztuki Bettiego. Sztukę tę podziwiamy za tematykę i połączenie wątku kryminalnego z obserwacjami psychologicznymi dotyczącymi etyki władzy na przykładzie wymiaru sprawiedliwości. Wychodzi na jaw, że w środowisku sędziów przedstawionym przez Bettiego jest wiele zawiści i przedkładania własnych interesów ponad dobro wspólne. Oglądając sztukę w interpretacji telewizyjnej z 2001 można delektować się kunsztem aktorów tej miary co Gustaw Holubek, Zbigniew Zapasiewicz, Jerzy Trela, czy Marian Opania. Sporem w Trybunale w wydaniu z 2023 można być jedynie zażenowanym.
21 grudnia 2016 r. podczas wręczania nominacji na prezesa Trybunału Konstytucyjnego, prezydent życzył Julii Przyłębskiej, by uporządkowała sprawy w Trybunale i żeby "Trybunał zabrał się do dynamicznej pracy". W tle tej wypowiedzi pobrzmiewała krytyka TK w poprzednim składzie, sprzed tzw. reformy. Statystyki nieubłaganie jednak pokazują jakie są efekty porządków i jak wygląda dynamika pracy w wydaniu Julii Przyłębskiej i innych nominatów PiS. Trybunał Konstytucyjny jeszcze w 2015 r. wydał 63 wyroki , choć był już „na celowniku” rządzących i funkcjonował we wrogim otoczeniu politycznym. Natomiast pod rządami Julii Przyłębskiej wydał w roku 2021 dziewiętnaście, a w 2022 czternaście wyroków. To w przybliżeniu jeden wyrok na jednego sędziego w roku. Tego obrazu w świetle liczb dopełnia obecnie spór wewnątrz Trybunału, pomiędzy dwoma obozami sędziów, co do tego, czy zgodnie z brzmieniem art. 10 ust. 2 Ustawy o organizacji i trybie postępowania przed TK z 2016 r. kadencja Julii Przyłębskiej wygasła po sześciu latach czyli 21 grudnia 2022 r. czy trwa. Ustawa ogłoszona została 19.12.2016 r., a weszła w życie 14 dni od ogłoszenia czyli 3.01.2017 r. Porównanie tych dat pokazuje, że Julia Przyłębska uzyskała nominację po opublikowaniu ustawy, ale przed jej wejściem w życie. Z tego faktu wywodzi ona i jej zwolennicy (jak to brzmi nieswojo w zestawieniu z urzędem sędziego) twierdzenie, że wprowadzona tą ustawą sześcioletnia kadencja jej nie dotyczy. Została ona bowiem nominowana pod rządami poprzedniego prawa, które nie określało kadencji i powinna ona upłynąć wraz z wygaśnięciem powołania na urząd sędziego TK, czyli w jej przypadku dopiero w 2024 r. Innego zdania jest grupa sześciu sędziów, którzy domagają się zwołania zgromadzenia ogólnego sędziów TK celem wyłonienia kandydatów na prezesa.
