Mniej armat, więcej komputerów

W przyszłych konfliktach militarnych informacja i precyzja jej przekazania będą ważniejsze od liczby armat, czołgów, samolotów czy walczących żołnierzy. Współczesne działania zbrojne są wręcz napędzane informacją – a raczej umiejętnym przetwarzaniem zdobytej informacji o przeciwniku i jej niemal natychmiastowym wykorzystaniem do jego niszczenia. O sukcesie na polu walki w coraz większej mierze będą decydować systemy określane dziś tajemniczą nazwa C4ISR.

[srodtytul]Cyberataki na Gruzję i Estonię[/srodtytul]

Trwa publiczna debata dotycząca przyszłej struktury organizacyjnej naszej armii. Niestety większość publicystów i ekspertów zajmujących się tym tematem popełnia błąd, ograniczając swoje zainteresowanie niemal wyłącznie do kwestii dyslokacji poszczególnych rodzajów dowództwa czy funkcji, jakie mają one pełnić. Tymczasem reformy sił zbrojnych nie należy zawężać wyłącznie do zmian organizacyjno-dyslokacyjnych.

Warto przyjrzeć się dokładniej systemowi dowodzenia, który jest niezwykle ważnym i wrażliwym elementem sił zbrojnych. Jego właściwa organizacja to klucz do efektywnego funkcjonowania armii podczas pokoju i warunek sine qua non zwycięstwa w jakiejkolwiek operacji militarnej. Dlatego naszym długofalowym, strategicznym celem jest stworzenie sieciocentrycznego systemu dowodzenia – bezpiecznego i odpornego na ataki cybernetyczne.

Współczesne konflikty udowadniają, że eliminacja fizyczna dowództwa czy sztabów, zakłócenie łączności, do całkowitego paraliżu sieci teleinformatycznych włącznie, to bardzo skuteczne sposoby na sukces operacyjny, który stosunkowo szybko może się przerodzić w strategiczne zwycięstwo. Dlatego przygotowanie naszego systemu dowodzenia do działania w warunkach wrogich działań w cyberprzestrzeni to kluczowe wyzwanie.

Doświadczenia Estonii i Gruzji świadczą o tym, że to nie jest już futurologia. Cyberprzestrzeń – po lądzie, morzu, powietrzu i przestrzeni kosmicznej – stała się faktycznie piątym wymiarem działań wojennych.

Co to oznacza dla sił zbrojnych? Otóż atak przeciwnika może się rozpocząć właśnie od cyberprzestrzeni. Będzie on miał na celu osłabienie lub nawet sparaliżowanie systemu kierowania państwem i systemu dowodzenia armii. Wszystko to może mieć miejsce przed uderzeniem rakietowym, atakiem lotnictwa, grup dywersyjnych, wojsk specjalnych czy ofensywą dużych zgrupowań wojsk. Dlatego budowę i modernizację systemu dowodzenia należy prowadzić przez pryzmat jego zdolności do przetrwania nie tylko kinetycznych, ale przede wszystkim elektronicznych działań przeciwnika.

Odporność systemów dowodzenia na cyberataki to tylko połowa sukcesu. Zadaniem systemów dowodzenia opartych na najnowszych teleinformatycznych technologiach jest jak najszybsze pozyskiwanie informacji i jej błyskawiczne przetwarzanie dla potrzeb walczących wojsk.

[srodtytul]Informacja napędza wojska[/srodtytul]

Najnowsze konflikty zbrojne, zarówno te klasyczne, jak i asymetryczne czy hybrydowe, pokazują, iż zdobywana w trakcie prowadzonej operacji informacja jest niemal natychmiast wykorzystywana do dalszego prowadzenia walki. Działania zbrojne są wręcz napędzane informacją – a raczej umiejętnym przetwarzaniem zdobytej informacji o przeciwniku i jej niemal natychmiastowym wykorzystaniem do rażenia celów.

O sukcesie na polu walki w coraz większej mierze będą decydować sprawnie funkcjonujące zautomatyzowane systemy dowodzenia i kierowania środkami walki, wywiadu i rozpoznania, czyli tzw. C4ISR (Command & Control, Communications, Computers, Intelligence, Survaillance and Reconnaisance).

Sprawnie funkcjonujący sieciocentryczny system umożliwia zebranie danych nawet z kilkuset źródeł. Dane te są pozyskiwane na polu walki w powietrzu, na lądzie i wodzie, a także pod wodą lub z przestrzeni kosmicznej. Następnie, w czasie niemal rzeczywistym, następuje ich zobrazowanie na tzw. połączonym obrazie sytuacji operacyjnej (Joint Common Operational Picture) oraz przetworzenie w ośrodkach dowodzenia i przesłanie w postaci gotowych decyzji do operujących na polu walki dowództw, żołnierzy i zespołów środków ogniowych.

Walkę tę wygra ta strona, która zdoła maksymalnie skrócić czas przepływu informacji pomiędzy tzw. sensorem a wykonującym zadania na polu walki. Takimi sensorami mogą być np. radary, stacje rozpoznania radioelektronicznego, bezpilotowe środki rozpoznawcze, samoloty, śmigłowce, okręty, żołnierze.

Już teraz czas upływający od wykrycia obiektu przez odległe od siebie środki rozpoznania, poprzez podjęcie przez dowódcę znajdującego się z dala od teatru działań decyzji o porażeniu, do zniszczenia celu przez wybraną platformę bojową czy żołnierza liczony jest często w pojedynczych minutach, a w trybie automatycznym – nawet w sekundach.

[srodtytul]Nie oszczędzać na sieciach[/srodtytul]

Przygotowując plany transformacji czy modernizacji sił zbrojnych, musimy pamiętać, że era odrębnych systemów dowodzenia, rozpoznania, obserwacji i kierowania uzbrojeniem przechodzi do historii. Jej miejsce zajmuje system zintegrowany. Gwarantuje on jednoczesne pozyskiwanie i zobrazowanie informacji w czasie rzeczywistym. Pozwala na zautomatyzowanie procesu podejmowania decyzji i szybką identyfikację przynależności wykrytych obiektów, a następnie wybór celów i sposobu ich niszczenia oraz sterowanie systemami uzbrojenia i sprawdzenie wyników ich działania.

System dowodzenia przyszłości to system sieciocentryczny. Równolegle z inwestycjami w sprzęt i technologie musimy zdecydowanie inwestować w myśl informatyczną, która zapewni niezbędne bezpieczeństwo systemów teleinformatycznych. Dlatego kształcenie i wykorzystanie najlepszych cybernetyków i informatyków ma dla obronności państwa fundamentalne znaczenie.