W sobotniej "Rzeczpospolitej" Piotr Zaremba rozmawia z byłym liderem UP. Czy Ryszard Bugaj, poseł trzech kadencji, czuje satysfakcję, gdy wszyscy trąbią powrót lewicy?

Tak, czuję satysfakcję, ale to satysfakcja gorzka. I widzę w tym szukanie ideologii dla najbardziej obskurnych środowisk. „Gazeta Wyborcza” to w istocie partia z dożywotnim liderem. Kiedyś stawiała na alians Unii Wolności z SLD, dziś stawia na Palikota. Ja na to patrzę z odruchem wymiotnym, który bynajmniej nie dotyczy tylko Palikota.

Kogo jeszcze?

Kiedyś oglądałem Adama Michnika u pana Wojewódzkiego. Wyłączyłem, kiedy Wojewódzki zapytał: „Słyszałem, że policja dzwoniła do pana, kiedy pan ruchał”. Michnik nie odpiął mikrofonu, nie wyszedł. Rechotał. To po prostu szambo. Ale to nie przeszkadza „GW” prowadzić krucjaty przeciw IV RP pod pryncypialnymi hasłami. Kaczyński nie jest dla mnie wzorcem demokracji, ale w 2007 roku Michnik oskarżał go gołosłownie o zamiar sfałszowania wyborów. Doceniam prospołeczne teksty w „Wyborczej”, ale tam nic się nie ukazuje bez celu.

Współtwórca programu gospodarczego NSZZ "Solidarność" w 1980 r. deklaruje:

Opowiadam się za tradycyjną socjaldemokratyczną formułą: kapitalizm tak, ale... Tymczasem europejska lewica nie potrafi się wydobyć z kulturowego zaułka.

Za taki Bugaj uznaje zachłyśnięcie się neoliberalizmem, po tym jak upadły inne idee. Ale problem z lewicą jest inny – po części stała się ofiarą własnego sukcesu:

Historyk Tony Judd twierdzi, że w pierwszych 30 latach po wojnie socjaldemokraci osiągnęli wyjątkowo dużo. Nigdy wcześniej, ale też nigdy później, ludzie nie żyli w tak przyjaznym kapitalizmie. Z drugiej strony poszło to za daleko. Judd pisze: nie trzeba szukać globalnej alternatywy dla kapitalizmu. Zgadzam się z nim.

Ale trzeba dokonać dwóch rzeczy. Przejrzeć socjaldemokratyczne pomysły, oszacować, co się zestarzało, a co nie. A ponadto – zauważyć, że krytyka neoliberalna poszła zbyt daleko.

Bugaj podkreśla:

Lewicy potrzebna jest trzecia fala myślenia o ekonomii i sprawach społecznych. Pierwszą falą był socjaldemokratyczny rewizjonizm.