Wnioski o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucją zostały zgłoszone zarówno przez Prezydenta oraz Rzecznika Praw Obywatelskich. Ponadto do Trybunału skierowane zostały dwa pytania prawne przez sądy rozpoznające sprawy na podstawie ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób.
HFPC przeanalizowała przebieg procesu legislacyjnego, który doprowadził do uchwalenia ustawy zezwalającej na umieszczanie osób po odbyciu kary pozbawienia wolności w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjacyjnym w Gostyninie. Pierwotnie zamiarem Ministerstwa Sprawiedliwości było wprowadzenie zmian w zasadach orzekania o środkach zabezpieczających wobec osób uważanych w dalszym ciągu za niebezpieczne pomimo odbycia przez nie kary pozbawienia wolności.
„Obserwacja przebiegu procesu legislacyjnego prowadzi do wniosku, że regulacje o izolacji w Krajowym Ośrodku są podobne do przepisów kodeksu karnego określających środki zabezpieczające" – wskazuje Barbara Grabowska-Moroz, prawniczka HFPC. „W ocenie Fundacji fakt, iż taka izolacja jest orzekana pod koniec odbywania kary pozbawienia wolności narusza Konstytucję " – dodaje Barbara Grabowska-Moroz.
Do 1 lipca 2015 r. (czyli w momencie przyjęcia omawianej ustawy) środki zabezpieczające, takie jak np. pobyt w zakładzie psychiatrycznym były orzekane zamiast kary, a nie obok niej. Jedyny wyjątek, który umożliwiał izolację po odbyciu kary musiał być orzeczony w momencie skazania, a nie pod koniec odbywania kary. Tym samym przyjęta ustawa jest obejściem dotychczasowych ograniczeń związanych z pozbawianiem wolności w formie środków zabezpieczających.
Wątpliwości co do zgodności z Konstytucją odnoszą się również do precyzyjności przepisów ustawy, w szczególności pojęć „wysokiego" i „bardzo wysokiego" prawdopodobieństwa popełnienia czynu zabronionego w przyszłości. Brak jednolitej interpretacji tych pojęć potwierdza również orzecznictwo sądów.
