Przedmiotem sporu była możliwość zwrotu dokumentu prawa jazdy kategorii A, C i C+E w sytuacji, gdy prawomocnym wyrokiem sądu karnego orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych dla prowadzenia których wymagana jest kategoria B prawa jazdy.

Obywatel: organ administracji nie może rozszerzać zakazu

Do Starosty wpłynął wniosek A. K. o wydanie dokumentu uprawniającego go do kierowania pojazdami kategorii "A, C, CE, T".

We wniosku mężczyzna wyjaśnił, że posiada uprawnienia do prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii "A, B, C, C+E, T". Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w K. orzeczono wobec wnioskodawcy zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii "B" na okres 3 lat. W związku z powyższym wskazał, że ponieważ nie utracił uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi kategorii "A, C, C+E, T", to zasadnym jest wniosek o wydanie dokumentu uprawniającego go do kierowania pojazdami tych kategorii.

Starosta odmówił, tłumacząc, iż z przepisów ustawy o kierujących pojazdami wynika, że osoba wobec której sąd orzekł zakaz prowadzenia pojazdów kategorii "B" nie może ubiegać się o wydanie prawa jazdy w zakresie kategorii AM, A1, A2, A, C1, C, D1 lub D oraz B+E, C1+E, C+E, D1+E lub D+E w czasie obowiązywania orzeczonego zakazu.

W odwołaniu A.K. wskazał, że decyzja Starosty jest niesłuszna i niezgodna z prawem, a także z Konstytucją oraz świadczy o tym, że organy administracji państwowej nie respektują wyroków sądów powszechnych. Podkreślił, że organ administracji nie może rozszerzać zakazu orzeczonego przez sąd karny, bowiem to sąd a nie organ orzeka o zakazie prowadzenia pojazdów.

Odmowna decyzja została utrzymana, a mężczyzna zaskarżył ją do sądu. Powtórzył swoje argumenty. Dodał, że z dziwnego i niezrozumiałego uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika jakoby Sąd Rejonowy wydając wyrok w jego sprawie działał wbrew zasadom praworządności.

Iluzoryczne prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uznał skargę za zasadną, korzystając z głośnej w ostatnim czasie, tzw. kontroli rozproszonej. Polega ona w skrócie na tym, iż to same sądy w swoich wyrokach sięgają bezpośrednio do Konstytucji.

Autopromocja
Nowość!

Trzy dostępy do treści rp.pl w ramach jednej prenumeraty

ZAMÓW TERAZ

W przypadku opisywanej sprawy sąd stwierdził, że musi odwołać się wprost do przepisów Konstytucji, ponieważ art. 12 ust. 2 pkt 3 i 4 w brzmieniu ukształtowanym ustawą nowelizującą z dnia z dnia 26 czerwca 2014 r. w zakresie w jakim pozbawia on osoby uprzednio posiadające uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi określonych kategorii, prawa do odzyskania dokumentu potwierdzającego posiadanie tego rodzaju uprawnień odnośnie pojazdów mechanicznych co do których nie orzeczono wobec nich środka karnego w postaci zakazu ich prowadzenia, jest oczywiście niezgodny z przepisami art. 2, art. 10 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 175 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.

W obszernym uzasadnieniu WSA przedstawił swoje argumenty. Oto najważniejsze z nich:

- art. 12 ust. 2 pkt 2 i 3 narusza zasadę zakazu ponownego karania za to samo zdarzenie, to jest zasadę ne bis in idem (zakaz podwójnego karania tej samej osoby fizycznej za popełnienie tego samego czynu zabronionego);

- za oczywiście sprzeczne z zasadami demokratycznego państwa prawnego uznać należy takie stanowienia prawa gdy ustawodawca z jednej strony w przepisach Kodeksu karnego wprost wskazuje, że dolegliwość środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych może być ograniczona do pojazdów określonego rodzaju, a z drugiej w przepisach prawa administracyjnego wprowadza obligatoryjne i nie dopuszczające jakichkolwiek wyjątków pozbawianie faktycznych uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi na drogach publicznych i położonych w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu. Poprzez takie stanowienie prawa ustawodawca de facto pozbawia bowiem obywateli możliwości podejmowania przemyślanych, racjonalnych decyzji mających wpływ na ich sytuacje prawną;

- wprowadzenie przez prawodawcę w art. 12 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy o kierujących pojazdami obligatoryjnego i nieprzewidującego jakichkolwiek wyjątków zakazu zwracania osobom wobec, których orzeczono środek karny zakazu prowadzenia pojazdów kat. B, dokumentów potwierdzających posiadanie przez nich uprawnienia do kierowania pojazdami w zakresie praw jazdy pozostałych kategorii uznać należy za oczywiste naruszenie zasady podziału i równowagi władz, w tym władzy ustawodawczej i sądowniczej, bowiem godzi w autonomię sądu karnego w zakresie kształtowania represji karnej.

W podsumowaniu WSA w Poznaniu stwierdził, iż art. 12 ust. 2 pkt 2 i 3 art. 12 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy o kierujących pojazdami w jego aktualnym brzmieniu w odniesieniu do osób ubiegających się o zwrot zatrzymanego prawa jazdy w zakresie kategorii uprzednio posiadanych, a nie objętych orzeczonym środkiem karnym zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych czyni iluzorycznym prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd, albowiem z jednej strony faktycznie mechanicznie i bezrefleksyjnie zaostrza dolegliwość środka karnego wymierzanego przez sąd powszechny, a jednocześnie wyłącza to zaostrzenie spod jakiejkolwiek realnej kontroli sądowej, w tym kontroli sądu administracyjnego w zakresie proporcjonalności obostrzenia i co za tym idzie sprawiedliwości rozstrzygnięcia.

Jak zaznaczono, przy ponownym rozpoznaniu sprawy rzeczą organu, w tym wypadku starosty będzie rozpoznanie podania A. K. przy uwzględnieniu oceny prawnej wyrażonej w wyroku, to jest z pominięciem art. 12 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy o kierujących pojazdami w jego aktualnym brzmieniu w zakresie w jakim odnosi się on do osób ubiegających się o zwrot zatrzymanego prawa jazdy.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu (sygn. akt II SA/Po 1034/16)

Co mówią przepisy

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 tej ustawy prawo jazdy nie może zostać zwrócone osobie, w stosunku do której został orzeczony prawomocnym wyrokiem sądu zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych - w okresie i zakresie obowiązywania tego zakazu. Jednocześnie w art. 12 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawodawca wskazał, że przepis ust. 1 pkt 2 stosuje się także wobec osoby ubiegającej się o wydanie lub zwrot zatrzymanego prawa jazdy, a także o przywrócenie uprawnienia w zakresie prawa jazdy kategorii AM, A1, A2, A, C1, C, D1 lub D - w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B, jak również kategorii B+E, C1+E, C+E, D1+E lub D+E - w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B lub odpowiednio kategorii C1, C, D1 lub D.