Czwarty kwartał – wtedy ma być gotowa nowa ustawa o symbolach państwowych, autorstwa Ministerstwa Kultury. Tak wynika z wykazu prac legislacyjnych rządu. Ministerstwo ponownie umieściło w nim projekt, który miał być gotowy już w ubiegłej kadencji, bo prace nad nim trwają co najmniej od 2017 r.

Powodem zmian jest to, że obecna ustawa z 1980 r. uchodzi za przestarzałą, a wyjątkowe problemy sprawiają załączniki, zwłaszcza ten przedstawiający orła. – Jego przydatność jest żadna – ocenia Andrzej Ludwik Włoszczyński, projektant specjalizujący się w symbolice państwowej. – Wiele lat temu ten załącznik ukazał się w dzienniku ustaw w wersji papierowej i by pozostać w zgodzie z prawem, trzeba by używać wyłącznie jego skanu – mówi.

– Efekt jest taki, że wiele urzędów używa własnych wersji herbu. Tak być nie powinno – dodaje Filip Tofil ze Stowarzyszenia Twórców Grafiki Użytkowej.

By skończyć z chaosem, ministerstwo chce przedstawić profesjonalne pliki z orłem nie tylko w wersji podstawowej, ale też np. czarno-białej obrysowej. Nie obędzie się jednak bez korekty herbu, bo zdaniem wielu specjalistów nie spełnia on wymogów heraldyki.

Często wymienianymi błędami są brak prześwitów w koronie i zabarwienie na złoto jedynie szponów orła, a nie całych nóg do linii upierzenia. Pomalowanie nóg byłoby najbardziej widoczną zmianą, przez co mogącą budzić kontrowersje. Z naszych informacji wynika, że ministerstwo wymagało pozłocenia nóg na etapie wyboru wykonawcy i taką zmianę uwzględniono w pierwszych projektach odświeżonego herbu.

Czy pomysł pozostaje aktualny? Nie jest to pewne. W 2018 r. ministerstwo wydało komunikat, że planowane jest tylko dodanie prześwitów w koronie. „Odpowiedzi na te pytania znajdują się w projekcie ustawy, który w najbliższych tygodniach zostanie skierowany do konsultacji społecznych" – informuje nas dziś resort.

Pewna jest za to zmiana dotycząca flagi. Powodem jest to, że obecnie nie wiadomo, jaki odcień czerwieni jest prawidłowy, bo w ustawie podano współrzędne barw w systemie CIELUV, nieużywanym przez współczesnych grafików. W ostatnich latach ten odcień często interpretowany jest jako zbliżony do karmazynu. Część specjalistów uważa to jednak za błąd, szczególnie że w załączniku do ustawy obok liczb w CIELUV wydrukowano też flagę i tam czerwień wygląda jak cynober.

Z naszych informacji wynika, że czerwień ma stać się oficjalnie karmazynem. To kontrowersyjny wybór, bo wielu specjalistów opowiada się za cynobrem. Prawdopodobna jest też zmiana polegająca na tym, że urzędy państwowe zostaną zobligowane do stosowania flagi z naniesionym herbem. Poza tym w końcu mają powstać oficjalne partytury hymnu na składy orkiestrowe. Obecnie w ustawie są tylko opracowania na głos i fortepian. Przywrócona ma zostać Chorągiew Rzeczypospolitej, czyli flaga przysługująca prezydentowi.

Póki co prace są tajne, co niepokoi ekspertów. – Orzeł jest trudnym znakiem graficznym, posiadającym wiele detali. Stworzenie systemu, który ma funkcjonować na wielu podłożach i w wielu formatach, wymaga rzemieślniczej pracy graficznej. Wyzwaniem dla projektanta jest zwłaszcza możliwość skalowania godła – zauważa Filip Tofil. – W innych europejskich państwach nad opracowaniem symboli pracowały zespoły ekspertów, jednak u nas wybrano inny model, co może budzić obawy – dodaje.

Autorem nowej wersji herbu ma być poznański grafik Aleksander Bąk.