Upadek Asada to tylko dotkliwa porażka Putina czy może już klęska?

– Katastrofa nastąpiła z zawrotną szybkością (…). Poprzednie oświadczenia (przed 2020 rokiem – red.), że odnieśliśmy w Syrii znaczne zwycięstwo o geopolitycznej skali (…), stworzyliśmy przyczółek do rozszerzenia geostrategicznych wpływów w krajach kontynentu afrykańskiego, brzmią już – delikatnie mówiąc – trochę nieaktualnie – sądzi rosyjski ekspert wojskowy Michaił Chodarionok.

Ewakuacja czy ucieczka rosyjskich wojsk

Powstańcy już w niedzielę wieczorem dotarli do miast, w których są dwie najważniejsze rosyjskie bazy wojskowe w Syrii: morska w Tartus i lotnicza w Hmeimim, ale nie weszli do nich. „Podjechali do posterunku na bramie, postrzelali w powietrze, zaznaczyli swoją obecność” – opisał sytuację w bazie lotniczej jeden z rosyjskich blogerów wojskowych.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Syria. Gdzie zniknęły rosyjskie wojska?

Kilka tysięcy żołnierzy Kremla nie zapobiegło upadkowi sojuszniczej rodziny Asadów. Teraz Moskwa ma ogromny kłopot z prowadzeniem interwencji w Afryce.

Z Tartus wypłynęły już wszystkie rosyjskie okręty wojskowe (Kreml poinformował, że „na ćwiczenia”), ale na lotnisku w Hmeimim stoją cały czas samoloty transportowe. Wcześniej jednym z nich Baszar Asad uciekł do Rosji w towarzystwie rosyjskich generałów, w tym dowódcy całego zgrupowania, gen. Aleksandra Czajki (ledwo tydzień wcześniej dostał nominację).

W bazach pozostają jednak rosyjscy żołnierze, oczekując na ewakuację. Ale w głębi Syrii też utknęły rosyjskie oddziały, nie wiadomo jednak, ile ich jest. Większość jest podobno otoczona przez powstańców i czeka na jakieś porozumienie Kremla z nimi, które otworzyłoby im bezpieczne korytarze na syryjskie wybrzeże. Rosyjski MSZ zapewnia, że „utrzymuje kontakty ze wszystkimi ugrupowaniami”, ale nie widać, by coś z tego wynikło.

Na razie Moskwa zwróciła się do należącej do NATO Turcji z prośbą o pomoc w ewakuacji swoich wojskowych. Na pewno Rosjanie utknęli w Ajn al-Arab, miejscowości daleko na północny wschód od Aleppo, na samej granicy z Turcją. Obecnie nie wiadomo, co się z nimi stało, czy może przeszli granicę turecką.

Kurczenie się wpływów Kremla

– Upadek Asad to bardzo mocny cios w rosyjskie wpływy na Bliskim Wschodzie. Ale jest jedna pozytywna wiadomość dla Kremla: upadek reżimu nie doprowadził do jego zamiany na władze prozachodnie. (…) Jeśli teraz zacznie się walka o władzę w obozie zwycięzców, Moskwa otrzyma szansę na dogadywanie się z jednymi przeciw drugim. Jedną z możliwości jest wsparcie przez Rosję tworzenia alawickiego quasi-państewka wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego, tam, gdzie znajdują obie rosyjskie bazy. Alawici byli podporą reżimu Asada – przestrzega amerykański analityk z Atlantic Council Mark Katz.

Czytaj więcej

Dyplomacja

Dlaczego Władimir Putin krąży po Azji?

Objeżdżając Państwo Środka z Korei Północnej do Wietnamu rosyjski lider szuka sojuszników przeciw Zachodowi by udowodnić, że nie jest osamotniony na arenie międzynarodowej. Pekin milcząco przyzwala na to.

To są jednak bardzo mgliste perspektywy, a obecnie zdecydowana większość ekspertów sądzi, że Kreml utraci swoje bazy w Syrii. Choć dziś nic nie jest jeszcze przesądzone. Ukraiński analityk Ihor Tyszkewycz sądzi, że Moskwa (w przeciwieństwie do Ankary, arabskich monarchii, a nawet Teheranu) nie będzie miała żadnego wpływu na formowanie nowych władz z powodu błędów popełnionych w przeszłości. – Rosjanie postawili tylko na Asada. To dziwne, biorąc pod uwagę, że w krajach afrykańskich utrzymują kontakty z wieloma grupami jednocześnie – wyjaśnia.

– Runięcie reżimu Asada pokazuje kurczenie się rosyjskiej zdolności do projekcji swej siły w regionie, a co za tym idzie, pretensji do bycia supermocarstwem. (…) Zniszczenie rosyjskich zdolności wpływania na Afrykę (baza w Hmeimim służyła głównie jako hub transportowy wojskom udającym się do Afryki – red.) i na Morzu Śródziemnym może mieć strategiczny wpływ na rosyjskie wpływy na świecie – sądzi Clarke Cooper z Atlantic Council.

Porzucenie Asada na pewno poderwie też zaufanie do Kremla wśród jego klienteli afrykańskich autorytarnych władców.