Takie zasady wynikają z obowiązujących od 1 października przepisów ustawy o opiece nad dziećmi do lat trzech, która wprowadziła też zmiany w podatku dochodowym od osób fizycznych. Z tych preferencji mogą skorzystać osoby fizyczne opiekujące się dziećmi od 20. miesiąca do trzeciego roku życia.
Niania, która na podstawie tych przepisów podpisała z zatrudniającą ją rodziną tzw. umowę uaktywniającą, ma obowiązek rozliczenia otrzymanych na jej podstawie dochodów. Do 30 kwietnia 2012 r. musi złożyć zeznanie na druku PIT-36, w którym wykaże ubiegłoroczne zarobki. Zapłaci podatek na zasadach ogólnych, czyli według stawek 18 lub 32 proc.
Co istotne, nowe przepisy rozwiązują też problem składek na Zakład Ubezpieczeń Społecznych, które pokrywa z budżetu państwa sam ZUS, ale tylko do wysokości minimalnego wynagrodzenia. Jeśli niania zarabia więcej, różnicę w składkach muszą dopłacić rodzice.
Umowa uaktywniająca zawierana jest między podmiotami nieprowadzącymi działalności gospodarczej, czyli rodzicami dziecka, a nianią. Dlatego uzyskany przez nią przychód zaliczany jest do tzw. innych źródeł.
Do tego rodzaju kontraktów, zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące umowy-zlecenia. Oznacza to, że niani przysługują 20-procentowe koszty uzyskania przychodu. Koszty te odlicza się od przychodu, który został wcześniej pomniejszony o potrącone przez płatnika (czyli rodzica) lub opłacone przez podatnika (czyli nianię) w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe.
