Aktualizacja: 29.03.2020 20:47 Publikacja: 26.03.2020 23:01
Foto: AdobeStock
Plus Minus: Zacznijmy od charakterystyki sprawcy: jest niewidzialny i zabija.
Niewidzialny ani gołym okiem, ani pod mikroskopem świetlnym.
Jest nieuchwytny, ale umówiliśmy się, pani profesor, że stworzymy jego portret pamięciowy.
Na szczęście możemy go zobaczyć pod mikroskopem elektronowym.
I na podstawie tego wiemy, że...
...jak każdy wirus jest tworem bezkomórkowym. Bakteria jest komórką, ale wirus jest cząsteczką złożoną tylko i wyłącznie z kwasu nukleinowego i białek.
Porozmawiajmy o całej rodzinie wirusów. Kiedy powstały?
Pierwsze sto milionów lat temu. To były retrowirusy, których materiał genetyczny stanowi RNA.
Jakie mają zwyczaje?
To są bezwzględne pasożyty. Nie mogą się namnażać poza żywym organizmem.
Jesteśmy ich pożywką?
Jesteśmy im potrzebni.
Koronawirus też jest wirusem RNA?
Tak. To jest jednak zupełnie nowy wirus. Należy do rodziny koronawirusów. Jest siedem ludzkich koronawirusów, z czego trzy są bardzo patogenne, czyli SARS (epidemia w 2002 r.), MERS (2012) oraz obecny SARS-CoV-2, który pojawił się pod koniec 2019 r. Nazwa „korona" wzięła się od wypustek, które znajdują się na jego powierzchni. One układają się po prostu w kształt korony.
To definiuje ich metody działania.
Tymi wypustkami wirus przyczepia się do wrażliwej komórki posiadającej na swojej powierzchni odpowiednie receptory. Takie receptory znajdują się właśnie na powierzchni komórek nabłonkowych układu oddechowego, ale także w naczyniach krwionośnych oraz narządach wewnętrznych.
To jest stały schemat.
Tak. Koronawirus przenosi się drogą kropelkową i wnika do naszego układu oddechowego, znajduje sobie odpowiedni receptor, do którego się przyczepia, następnie wnika do wnętrza komórki, w której się namnaża. Ten wirus powoduje zapalenie płuc, które przy ciężkim przebiegu może doprowadzić do niewydolności oddechowej.
Po czym można go rozpoznać?
Typowe objawy to wysoka temperatura i kaszel. Ponieważ receptory dla tego wirusa znajdują się też w narządach wewnętrznych i naczyniach krwionośnych, zakażenie może także przebiegać z objawami ze strony przewodu pokarmowego. Czyli objawy kliniczne mogą być podobne do grypy żołądkowej.
Czytałem, że dochodzą problemy ze zmysłem powonienia.
Jak się przeziębimy i mamy katar, też możemy mieć takie objawy. Wtedy zresztą nie tylko nie czujemy zapachu, ale także smaku. Kliniczne objawy, zwłaszcza w początkowej fazie, mogą być podobne do grypy, tylko to, że są ciężkie, może nam pomóc zorientować się, że mamy do czynienia z czymś poważniejszym.
Żeby lepiej wiedzieć, z kim mamy do czynienia, porozmawiajmy o bliskiej rodzinie najnowszego wirusa, a w zasadzie to odtwórzmy drzewo genealogiczne.
Jak już wspomniałam, koronawirusy krążą w populacji ludzkiej, wywołując łagodne przeziębienia w sezonie jesienno-zimowym i zimowo-wiosennym i są przyczyną około 20–30 proc przeziębień. Groźniejsze są dopiero wspomniane już trzy.
Jest podobny do swoich kuzynów?
Istnieje duży stopień pokrewieństwa. Zwłaszcza z pierwszym SARS. Stąd zresztą jego pełna nazwa SARS-CoV-2. Jest też podobny do koronawirusów krążących w świecie zwierząt. Przypuszcza się, że naturalnym ich rezerwuarem są nietoperze.
W ten sposób przechodzimy do narodzin wirusa i jego rodziców.
Mówi się o tym, że wirus przekroczył granicę międzygatunkową i jest odzwierzęcy. Ktoś mógł zjeść niedogotowanego nietoperza. Dużo jest spekulacji na ten temat. Wirus może się przenieść ze zwierzęcia na człowieka, ale odwrotnej możliwości nie ma. Warto o tym pamiętać, psy i koty się od nas nie zarażą.
W sieci zastanawiano się, czy pies może przynieść takiego wirusa na łapach ze spaceru.
Myślę, że nie. Pies przynosi wiele brudów, więc można mu oczywiście umyć łapki, ale nie należy siać paniki.
Mamy taką paskudną rodzinę wirusów, ale dlaczego ten najnowszy jest o wiele bardziej niebezpieczny niż jego kuzyni?
Jest bardziej zakaźny, ale dlaczego? Tego jeszcze dokładnie nie wiemy. Czy zmutował, czy pojawiła się jakaś nowa jego odmiana. Ma dużą zakaźność i łatwość przenoszenia się.
I woli facetów – albo kobiety sobie lepiej z nim radzą.
Jedyne wytłumaczenie jest takie, że mają mocniejszy układ immunologiczny. Wchodzi też w grę jeszcze jedno rozróżnienie i chodzi o krew. Niektóre badania wskazują na to, że osoby z grupą zero są najbardziej odporne. Najczęściej zakażeniu ulegają osoby z grupą A, a potem AB, a najrzadziej z grupą krwi zero. Pojawia się to już w poważnych opracowaniach. Wiele publikacji naukowych na temat tego wirusa, czyli jego biologii, sposobów przenoszenia, dotyczy badań prowadzonych w Chinach, skąd wirus rozprzestrzenił się na cały świat, wywołując pandemię.
Z czego mogą wynikać te prawidłowości?
Nie ma jeszcze takich obserwacji. Jest zbyt wcześnie na wyciąganie daleko idących wniosków. Proszę pamiętać, że z tym wirusem mamy do czynienia dopiero od czterech miesięcy. A mimo to już dużo wiadomo na jego temat.
Wróćmy do portretu pamięciowego. Nasz bohater jest duży i ciężki.
To jest jeden z największych RNA wirusów. Jego średnica dochodzi do 180 nanometrów. Wielkość genomu też robi wrażenie, bo ma 32 tysiące par zasad. Wirusy RNA posiadające duży genom rzadziej ulegają mutacjom.
To jest pierwsza pozytywna informacja w naszych ustaleniach.
Są założenia, że on się nie będzie tak bardzo zmieniał. Choć pojawiają się też prace, że inny wirus był Chinach, a inny we Włoszech. Może jeszcze inny w Polsce. Tu trzeba dokonać sekwencji genomu i później porównać pokrewieństwo filogenetyczne. Wirusy tak szybko replikują, że ten, który zaraża człowieka, nie jest tym samym, który z niego potem wychodzi. Wirus wnika do jednej komórki układu oddechowego i się namnaża. Po replikacji z tej zakażonej komórki wydostaje się, powiedzmy, dwieście cząstek wirusa, które mogą być już trochę inne.
Dlatego co roku szczepionka na grypę stara się dogonić to, co się dzieje?
Wirus grypy mutuje bardzo szybko. Stąd konieczność przygotowania na każdy sezon nowego wariantu szczepionkowego. Ale wirus grypy ma inną strukturę genomu. Jest segmentowy, a ten wirus ma genom niesegmentowy. Trudno zatem przewidzieć, jak tu będzie, bo przecież nie mamy szczepionki. Mam na myśli taką, którą można by produkować na skalę masową i uodparniać ludzi. Szczepionka została uzyskana, ale w tej chwili jest testowana na ludziach. Zaszczepi się grupę osób, które trzeba będzie obserwować, by sprawdzić, jaka jest jej skuteczność. Czy będzie bezpieczna, czy nie daje niepożądanych odczynów poszczepiennych, no i przede wszystkim – czy stymuluje nasz układ immunologiczny do wytworzenia ochronnych przeciwciał.
Trwa pościg za szczepionką, a mamy jakąś broń, żeby wirusa zabić?
Na pewno jest czuły na promieniowanie ultrafioletowe, ale to jest dostępne w laboratorium. W sali chorych, w laboratoriach (jak nikogo nie ma) włącza się lampę ultrafioletową.
Zastanówmy się nad miejscem pobytu. Gdzie dobrze czuje się nasz wirus?
W warunkach chłodnych i wilgotnych. Czyli to, co było do tej pory. Środki, którymi można szybko i skutecznie inaktywować koronawirusy, są proste i łatwo dostępne, jak np. woda utleniona, etanol i podchloryn sodu (główny składnik wybielacza). Nie przeżyje też 70 proc. alkoholu, ale picie takiego alkoholu nie załatwi sprawy, bo wirus się namnaża w układzie oddechowym.
Niszczy pani ważne mity.
Do płuc nie wlejemy sobie alkoholu, bo byśmy tego nie przeżyli.
To jak to jest z tą pogodą, która mu pasuje? Bo zdaje się, że lato nie wystarczy, by go wykończyć.
Mamy zachorowania w Australii, gdzie jest koniec lata i wysokie temperatury. Mamy też zachorowania w Afryce. W Hiszpanii też jest ciepło. Wszyscy się spodziewaliśmy, że wraz z nastaniem wiosny zmniejszy się liczba zachorowań, ale nie jest to pewne. Może być tak, że część ludzi zachoruje, część przejdzie bezobjawowo i wytworzy jakąś odporność. Wtedy pozostała część nie będzie zakażać. Pierwszy SARS też pojawił się pod koniec grudnia, a w lipcu WHO ogłosiła, że już go nie ma. Przestał krążyć. MERS krąży. Nagłe zniknięcie wirusa mogło być spowodowane sezonowością zachorowań (ze szczytem w zimie i wczesną wiosną), a także zastosowaniem skutecznych środków zapobiegających jego rozprzestrzenianiu się. Być może będzie tak i tym razem.
Niestraszna mu wysoka temperatura, ale nie lubi słońca.
Jest szansa, że jak się go potraktuje wysoką temperaturą i słońcem, to zniknie. Problem ze wszystkimi doświadczeniami tego dotyczącymi polega na tym, że są one robione w warunkach sterylnych. Nie mamy takich warunków w środowisku.
Wiedza o wirusie nie uchroni nas przed teoriami spiskowymi. Już się pojawiły się filmy pod tytułem „5G wytworzyło koronawirusa", a myślę, że to dopiero początek.
Takie rzeczy krążą w mediach społecznościowych i w zasadzie nie powinno się ich powielać.
One powielają się w tej bańce, w której funkcjonują antyszczepionkowcy, i coś trzeba na to odpowiedzieć.
Codziennie czytam doniesienia Światowej Organizacji Zdrowia i raporty Narodowego Instytutu Zdrowia w Atlancie. Pojawiają się już pierwsze prace naukowe. Przeważnie chińskie. Tam tych teorii nie ma. Jest jasne, że nie jest to żadna broń biologiczna, tylko odzwierzęcy wirus.
To jak odpowiadać na teorie spiskowe, które już zaczęły krążyć po internecie?
Czytać każdy może, ale trzeba to traktować z przymrużeniem oka. Nie można wierzyć „lekarzowi google", bo tam można znaleźć opisy, które będą pasowały do każdej naszej choroby. Nie można się zacząć leczyć na własną rękę.
Wchodzę na profil osoby siejącej takie informacje i czytam: nie ma w naturze takich wirusów, z którymi natura nie potrafiłaby sobie poradzić. To znaczy ten został stworzony.
No jak nie ma? Można sobie przypomnieć rok 1918, gdy pojawiła się hiszpanka. Zmarło wtedy 50 mln ludzi. Jak twierdzą wirusolodzy na łamach „New England Journal of Medicine", taka pandemia może się wydarzyć. Pytanie jest tylko „kiedy", a nie „czy" do tego dojdzie.
Myślę, że ludzie zamknięci w domach sporo czytają na ten temat i myślą.
Zrobiło się bardzo dużo specjalistów od koronawirusa i też sporo osób, które chcą się na nim wylansować.
A kiedy to wszystko się skończy?
Szczyt zachorowań jeszcze przed nami. Cały czas mamy tendencję wzrostową. Jedynym sposobem jest unikanie kontaktu z innymi osobami. A więc kwarantanna domowa. Ryzyko jest spore. Dlatego trzeba uważać.
—rozmawiał Piotr Witwicki, dziennikarz Polsatnews.pl
© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Plus Minus
Plus Minus: Zacznijmy od charakterystyki sprawcy: jest niewidzialny i zabija.
Niewidzialny ani gołym okiem, ani pod mikroskopem świetlnym.
Tysiąclecie korony polskiej to wielki jubileusz dla nas wszystkich. To okazja, by spojrzeć na dzieje, wspomnieć dobre i złe tradycje rządzenia. To także okazja, by całemu światu przypomnieć, że Polska jest tu od 1000 lat i będzie nadal.
Budowanie systemu, w którym dla przedstawianej jako zgraja złoczyńców opozycji będzie coraz mniej miejsca, kusi rządzących, ale jest ryzykowne. Bo w Polakach może się obudzić duch przekory.
Walczący ze sobą od lat przeciwnicy upodabniają się do siebie. Ta stara prawda sprawdza się w sposób doskonały w przypadku Tuska i Kaczyńskiego, a także ich partii i związanych z nimi kibiców.
Donald Tusk: „Jeśli chcemy przywrócić ład konstytucyjny, musimy działać w kategoriach demokracji walczącej. Oznacza to, że prawdopodobnie nieraz podejmiemy działania, które według niektórych autorytetów prawnych mogą być nie do końca zgodne z literą prawa. Ja, tak czy inaczej, dalej takie decyzje będę podejmował, z pełną świadomością ryzyka, że nie wszystkie będą odpowiadały kryteriom pełnej praworządności, z punktu widzenia purystów (w dobrym tego słowa znaczeniu)”.
Przez lata rządów – najpierw Donalda Tuska, później PiS – odwykliśmy od debaty. A demokracja polega na szukaniu kompromisu, co wymaga czasu. Dlatego procesy decyzyjne w Unii Europejskiej są tak długie - mówi dr Anna Materska-Sosnowska, politolożka z Uniwersytetu Warszawskiego.
Nawet najzdolniejsi popularyzatorzy nauki nie zastąpią państwa. Potrzebujemy długofalowej strategii i stałego dopływu publicznych pieniędzy, by w Polsce zdolni młodzi ludzie chcieli zajmować się pracą naukową, a osiągnięcia badaczy przebijały się za granicą. Jeśli tego zabraknie, wstyd z powodu okupowania ostatnich miejsc na Liście Szanghajskiej będzie naszym najmniejszym problemem.
Od wielu lat eksperci ostrzegają, że zanieczyszczenie sztucznym światłem ma negatywny wpływ na zdrowie. Ostatnio pojawiły się w tym kontekście nowe wyniki badań, które wiążą nadmierną ekspozycję organizmu na sztuczne światło z ryzykiem wystąpienia choroby Alzheimera. Problem ten dotyczy zwłaszcza mieszkańców miast w młodym i średnim wieku.
Powszechnie wiadomo, że leków nie należy łączyć z alkoholem. Tymczasem eksperci przypominają, że tak pospolity napój, jakim jest kawa, ma duży wpływ na skuteczność terapii chorób tarczycy, a także wchłanialność wielu innych leków.
Tysiąclecie korony polskiej to wielki jubileusz dla nas wszystkich. To okazja, by spojrzeć na dzieje, wspomnieć dobre i złe tradycje rządzenia. To także okazja, by całemu światu przypomnieć, że Polska jest tu od 1000 lat i będzie nadal.
Przez lata rządów – najpierw Donalda Tuska, później PiS – odwykliśmy od debaty. A demokracja polega na szukaniu kompromisu, co wymaga czasu. Dlatego procesy decyzyjne w Unii Europejskiej są tak długie - mówi dr Anna Materska-Sosnowska, politolożka z Uniwersytetu Warszawskiego.
Walczący ze sobą od lat przeciwnicy upodabniają się do siebie. Ta stara prawda sprawdza się w sposób doskonały w przypadku Tuska i Kaczyńskiego, a także ich partii i związanych z nimi kibiców.
Budowanie systemu, w którym dla przedstawianej jako zgraja złoczyńców opozycji będzie coraz mniej miejsca, kusi rządzących, ale jest ryzykowne. Bo w Polakach może się obudzić duch przekory.
Donald Tusk: „Jeśli chcemy przywrócić ład konstytucyjny, musimy działać w kategoriach demokracji walczącej. Oznacza to, że prawdopodobnie nieraz podejmiemy działania, które według niektórych autorytetów prawnych mogą być nie do końca zgodne z literą prawa. Ja, tak czy inaczej, dalej takie decyzje będę podejmował, z pełną świadomością ryzyka, że nie wszystkie będą odpowiadały kryteriom pełnej praworządności, z punktu widzenia purystów (w dobrym tego słowa znaczeniu)”.
Nawet najzdolniejsi popularyzatorzy nauki nie zastąpią państwa. Potrzebujemy długofalowej strategii i stałego dopływu publicznych pieniędzy, by w Polsce zdolni młodzi ludzie chcieli zajmować się pracą naukową, a osiągnięcia badaczy przebijały się za granicą. Jeśli tego zabraknie, wstyd z powodu okupowania ostatnich miejsc na Liście Szanghajskiej będzie naszym najmniejszym problemem.
W przyszłym tygodniu Iga Świątek miała wystąpić w WTA 500 Korea Open w Seulu. Polka poszła w ślady wielu innych rywalek i wycofała się z turnieju.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. W nocy sześć rosyjskich obwodów było atakowanych przez ukraińskie drony.
W ubiegłym roku Rosja rozpoczęła produkcję nowych dronów-kamikadze dalekiego zasięgu o nazwie Harpia-A1, wykorzystując chińskie silniki i części pochodzące z Państwa Środka. Rosjanie używali już tych dronów przeciwko Ukrainie - podaje Reuters.
Kolejne firmy otwierają nowe terminale intermodalne oraz inwestują w kolejowy tabor. Popyt na usługi będzie rósł.
W większości miast sierpień przyniósł wzrost oferty mieszkań na rynku wtórnym. Większa podaż nie wszędzie przełożyła się na spadek cen – wynika z danych portalu GetHome.pl.
- Ponad 2,5 tys. żołnierzy różnych formacji jest gotowych natychmiast do działania na południu kraju - mówił po odprawie kierowniczej kadry sił zbrojnych w związku z trudną sytuacją hydrologiczną wicepremier i minister obrony narodowej, Władysław Kosiniak-Kamysz.
W sierpniu stołeczny port odprawił prawie 2,18 miliona pasażerów. To trzeci z rzędu miesiąc, w którym liczba obsłużonych na Lotnisku Chopina podróżnych przekroczyła 2 miliony. Niebawem lotnisko poszerzy rozkład lotów o kolejne kierunki na Bliskim Wschodzie.
Wyższe kwoty gwarancyjne odszkodowania z OC oraz sprecyzowanie pojęć "ruch" czy "pojazd wielofunkcyjny" to nowości, które poprawią sytuację poszkodowanych w wypadkach i dochodzenie odszkodowań.
Od wielu lat eksperci ostrzegają, że zanieczyszczenie sztucznym światłem ma negatywny wpływ na zdrowie. Ostatnio pojawiły się w tym kontekście nowe wyniki badań, które wiążą nadmierną ekspozycję organizmu na sztuczne światło z ryzykiem wystąpienia choroby Alzheimera. Problem ten dotyczy zwłaszcza mieszkańców miast w młodym i średnim wieku.
Mija drugi tydzień roku szkolnego, a w przedszkolach, podstawówkach i szkołach średnich brakuje kadry. Ofert pracy na stronach kuratoriów nie brakuje, ale chętnych nie ma.
Kwota we wnioskach o dofinansowanie w programie Mój Prąd 6.0 przekroczyła już jego budżet. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zapowiada jednak, że wnioski można składać nadal, bo jest możliwość zdobycia dodatkowej puli pieniędzy.
Bank Rosji podniósł bazową stopę procentową z 18 proc. do 19 proc. rocznie. Bank przyznał, że inflacja rośnie szybciej niż prognozy, a na rynku zaczyna brakować towarów. Kolejna podwyżka stóp możliwa już za miesiąc. Rynek zareagował negatywnie.
Rzeczniczka praw dziecka Monika Horna-Cieślak postuluje przyznanie praw wyborczych obywatelom od 16 roku życia. Konstytucja tylko częściowo chroni młodych przed taką dość niebezpieczną dla nich, politycznie motywowaną zmianą.
Polski eksport za pierwsze siedem miesięcy zmalał r/r o 2,5 proc. To jednak mniej niż za pierwszy kwartał 2024 r., gdy spadek był niemal dwukrotnie głębszy.
Fundacje rodzinne na polskim rynku funkcjonują od ponad roku. Coraz głośniej mówi się jednak o zmianie w prawie, które mają zmienić zasady ich działania. Czym to może się skończyć? W programie Rzecz o Biznesie Przemysław Tychmanowicz rozmawiał z Michałem Kwaśniewskim, partnerem w firmie Quidea.
Ponad 33 tysiące mechaników i inżynierów zatrudnionych w Boeingu zaczęło strajk na nocnej zmianie z czwartku na piątek. To reakcja na propozycję nowego układu zbiorowego.
Dane przedstawione przez różne ośrodki badawcze potwierdzają, że za nami najgorętsze lato w historii pomiarów. Który dzień okazał się najbardziej upalny?
Władze Malagi umieściły w mieście billboardy z hasłami namawiającymi turystów do właściwego zachowania. Między innymi do nienegliżowania się nadmiernie.
Sejmowa komisja regulaminowa, spraw poselskich i immunitetowych w tajnym głosowaniu opowiedziała się przeciwko wnioskowi o uchylenie immunitetu byłej minister sportu, Joanny Muchy. Prokuratura chce jej postawić zarzuty w związku z organizacją koncertu Madonny w 2012 roku.
Usunięcie sędziów dublerów, „unieważnienie” wyroków wydanych z ich udziałem, a także wybór do trybunału sędziów większością 3/5 głosów - przewiduje reforma Trybunału Konstytucyjnego.
Ponad konstytucją jest premier i on ją definiuje. Ale to nie ma nic wspólnego z demokracją ani z obroną demokracji - stwierdził w porannej rozmowie w RMF prof. Ryszard Piotrowski, konstytucjonalista.
Jury konkursu 50 Top Pizza ogłosiło 100 najlepszych pizzerii na świecie. W zestawieniu po raz kolejny znalazła się jedna polska pizzeria. Nie jest to jednak lokal z Warszawy, Krakowa czy Wrocławia – kulinarnych potęg na mapie Polski.
Polska dostała zielone światło od Komisji Europejskiej na pomoc publiczną w wysokości około siedmiu miliardów złotych na budowę fabryki Intela w naszym kraju - powiedział wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski na konferencji prasowej.
Skoda postanowiła połączyć zalety samochodu elektrycznego z zasięgiem napędu spalinowego. Pod jedną i tą samą maską nowego Superba zmieściła obie technologie. Powstało idealne połączenie między teraźniejszością a przyszłością.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas