Niewiele miejsc w Europie było w tym czasie tak bardzo fascynujących. Wiedeń stał się małym centrum wszechświata, do którego ściągali poddani Franciszka Józefa: Czesi, Węgrzy, Polacy, Słowacy, Chorwaci, Ukraińcy, Żydzi... Przedstawiciele 12 narodów, posługujący się sześcioma oficjalnymi językami i wyznający pięć religii...

W 1857 roku cesarz wydaje dekret o likwidacji murów obronnych. W ich miejscu powstała reprezentacyjna ulica miasta – słynna Ringstrasse. Przy niej zostają wzniesione budynki do dziś określające charakter miasta. W 1890 roku zostają przyłączone okoliczne miejscowości. Gwałtownie wzrasta liczba ludności miasta, przede wszystkim za sprawą emigrantów. Według spisu z 1910 roku liczy ono ponad 2 miliony mieszkańców. Po Nowym Jorku, Londynie i Paryżu jest czwartą metropolią świata.

Wiedeń około 1900 roku to centrum secesji. Miasto Ottona Wagnera i Zygmunta Freuda, Hugona von Hofmannsthala i Gustava Mahlera. I Franciszka Józefa oczywiście. „Gdziekolwiek idziesz w Wiedniu w 1900 roku, zobaczysz cesarza. Miasto to on. Jego wyobrażenie jest na każdej monecie, każdym znaczku, każdym certyfikacie" – pisze w tekście wprowadzającym do katalogu towarzyszącego wystawie Edmund de Waal, autor głośnego „Zająca o bursztynowych oczach", pasjonującej opowieści o parysko-wiedeńskiej rodzinie Ephrussich, do której należał m.in. przedstawiciel francuskiej linii Charles Ephrussi – krytyk i kolekcjoner, dla którego powstał „Szparag" Maneta, jedno z najsłynniejszych dzieł XIX wieku i pierwowzór Proustowskiego Swanna.