Reklama

PCC: nie ma PCC od pożyczki udzielonej zagranicznej spółce

Umowa pożyczki zaciągnięta przez spółkę z siedzibą za granicą od osób zamieszkałych w Polsce nie jest opodatkowana, bo miejscem wykonania świadczenia jest siedziba pożyczkobiorcy

Publikacja: 12.12.2011 07:20

PCC: nie ma PCC od pożyczki udzielonej zagranicznej spółce

Foto: Rzeczpospolita

Red

Reklama

Tak orzekł NSA 15 listopada 2011 (II FSK 850/10).

Spółka z siedzibą w Holandii zamierza zaciągać pożyczki od osób w Polsce. Pożyczka zostanie wykonana poprzez przelew z rachunku bankowego pożyczkodawcy na rachunek spółki w Holandii. We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej spółka przedstawiła stanowisko, że pożyczka nie będzie podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych (PCC).

Podniosła, że art. 1 ust. 4 ustawy o PCC wskazuje na ograniczony zakres czynności opodatkowanych, których przedmiotem są rzeczy lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Polski. Zdaniem spółki przedmiotem umowy jest świadczenie pożyczkodawcy, które jest prawem majątkowym. Zatem zgodnie z art. 454 § 1 kodeksu cywilnego (dalej k.c.) pożyczka będzie wykonana na terytorium Holandii, bo tam zostanie zwiększony majątek spółki.

Organ podatkowy nie zgodził się z tym stanowiskiem, uznając, że pożyczka spełnia przesłanki zawarte w art. 1 ust. 4 ustawy o PCC. W ocenie organu przedmiotem umowy są rzeczy, a nie prawa majątkowe. Zgodnie z art. 720 kodeksu cywilnego pieniądze są traktowane jako rzeczy o szczególnych właściwościach. W związku z tym w chwili zawarcia umowy jej przedmiot znajduje się na terytorium Polski. WSA w odpowiedzi na skargę podatnika uchylił interpretację.

NSA utrzymał w mocy wyrok sądu I instancji. W uzasadnieniu oparł się na tezach orzeczenia NSA z 2004 r. (II FSK 597/04). Sąd podkreślił, że podobieństwo pieniędzy do rzeczy jest pozorne, ich wartością są prawa, które inkorporują.

Reklama

Wykładnia art. 720 k.c. prowadzi do wniosku, że przedmiotem spornej umowy jest prawo majątkowe, występujące tu jako świadczenie pożyczkodawcy. Decydujące znaczenie dla kwalifikacji podatkowej ma miejsce wykonywania prawa majątkowego. Z uwagi na to, że pożyczkobiorca ma swą siedzibę w Holandii, na podstawie przepisów kodeksu cywilnego należy przyjąć, że umowa będzie wykonywana za granicą.

—Anna Król współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Grzegorz Keler

Komentuje Grzegorz Keler, konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte(biuro w Katowicach)

Osią argumentacji przedstawionej przez organ podatkowy w skardze kasacyjnej był pogląd, jakoby przedmiotem umowy pożyczki były nie prawa majątkowe, lecz rzeczy.

Przyjęcie takiego stanowiska przemawiałoby za uznaniem, że jeżeli w momencie zawarcia umowy pożyczki jej przedmiot, tj. pieniądze, znajdował się na terytorium Polski, to zgodnie z art. 1 ust. 4 pkt 1 ustawy o PCC czynność ta podlegała opodatkowaniu. Kluczem do rozstrzygnięcia tego problemu powinna być interpretacja art. 720 § 1 k.c.

Reklama

Zgodnie z tym przepisem przez umowę pożyczki dający zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Użycie spójnika „albo” wskazuje na to, że wprzepisie tym wskazana została alternatywa wykluczająca.

Okoliczność ta prowadzi do wniosku, że pieniądze i rzeczy są pojęciami rozłącznymi, w związku z czym również na gruncie ustawy o PCC pieniądze nie mogą być uznawane za rzeczy, lecz są prawami majątkowymi. Przemawia za tym także treść art. 45 k.c., zgodnie zktórym rzeczami w rozumieniu tej ustawy są wyłącznie przedmioty materialne. Trudno więc twierdzić, że pieniądz jest przedmiotem materialnym w sytuacji, gdy jest on przedmiotem przelewu pomiędzy rachunkami bankowymi. W doktrynie zaznacza się, że pieniądze mogą być traktowane jako rzeczy, gdy mają postać materialną, tj. bilonu lub banknotów.

Przyjmując założenie, że przedmiotem pożyczki jest prawo majątkowe, każdorazowo należy rozstrzygnąć, w którym miejscu prawo to jest wykonywane. W tym celu należy przeanalizować art. 454 k.c. Zgodnie z § 1 zd. 2 tego przepisu miejscem wykonania świadczenia pieniężnego, wobecbraku innych postanowień umownych, jest miejsce zamieszkania (siedziby) wierzyciela. Ponieważ wanalizowanej sprawie wierzyciel miał siedzibę w Holandii, to uznać należy, że miejscem spełnienia świadczenia wynikającego z umowy pożyczki był ten właśnie kraj.

Zgodnie z art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy o PCC, gdy przedmiotem czynności cywilnoprawnej są prawa majątkowe wykonywane za granicą, podlega ona opodatkowaniu tylko w sytuacji, gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Polski i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Polski. W omawianej sprawie warunki te nie zostały spełnione, w związku z czym stanowisko NSA należy uznać za trafne.