Pięć lat temu Rosja poważnie zakwestionowała ideę wolnej, zjednoczonej i cieszącej się pokojem Europy. Swoją agresją wobec Ukrainy i nielegalną aneksją Krymu Rosja otwarcie okazała pogardę dla zasad prawa międzynarodowego, co stanowi poważne zagrożenie bezpieczeństwa europejskiego.
Krok wstecz
Naród ukraiński jest dziś zjednoczony bardziej niż kiedykolwiek wcześniej w swoim poparciu dla proeuropejskiej orientacji Ukrainy. I chociaż kraj ten czeka wiele trudnych zadań i reform, osiągnął on imponujące postępy we wdrażaniu reform pomimo trwającej agresji rosyjskiej. Dzisiejsza Ukraina jest fundamentalnie inna niż Ukraina sprzed 2014 roku; nigdy nie była też tak blisko Europy i wartości europejskich. Natomiast będący pod rosyjską okupacją Krym robi krok wstecz. Żyjący na półwyspie ludzie znajdują się w coraz większej izolacji, a sytuacja dotycząca praw człowieka oraz warunki społeczno-ekonomiczne cały czas się pogarszają.
Nielegalna aneksja Krymu – akt potępiony przez społeczność międzynarodową – zagraża międzynarodowemu systemowi opartemu na zasadach. Społeczność międzynarodowa uznała „referendum" przeprowadzone 16 marca 2014 roku na Krymie za nielegalne i nieważne. W tych ostatnich pięciu latach wspólnota międzynarodowa wykazuje coraz większą zbiorową determinację, z jaką stanowczo domaga się przywrócenia integralności terytorialnej Ukrainy. Stosowane przez państwa członkowskie UE, NATO i G7 sankcje i polityka nieuznawania aneksji odzwierciedlają nasze wspólne działania oraz nasze stanowisko polegające na braku akceptacji faktu, że nielegalna okupacja jakiegokolwiek terytorium suwerennego państwa może stać się normą w XXI wieku.
Więźniowie polityczni
Misja ONZ monitorująca prawa człowieka na Ukrainie i inne organizacje międzynarodowe odnotowały poważne naruszenia praw człowieka na Krymie wobec mniejszości tatarskiej, etnicznych Ukraińców, nierosyjskich mniejszości prawosławnych i działaczy społeczeństwa obywatelskiego. Udokumentowano arbitralne aresztowania i zatrzymania, wymuszone zaginięcia, złe traktowanie i tortury oraz co najmniej jeden przypadek pozasądowej egzekucji. Wiele oczekujących na proces osób, więzionych i przetrzymywanych z powodów politycznych, przewieziono z Krymu na terytorium Federacji Rosyjskiej pomimo faktu, że praktyki tej surowo zabrania międzynarodowe prawo humanitarne. Jeden z najbardziej przejmujących przypadków dotyczy aresztowania i procesu ukraińskiego filmowca Ołeha Sencowa, ubiegłorocznego laureata Nagrody Parlamentu Europejskiego im. Sacharowa za wolność myśli. Okazując odwagę, determinację i narażając swoje życie, Ołeh Sencow stał się symbolem walki o uwolnienie więźniów politycznych przetrzymywanych w Rosji i na całym świecie.
Miniony rok przyniósł wzrost napięć na Morzu Azowskim i w jego sąsiedztwie. Budowa mostu nad Cieśniną Kerczeńską przez Rosję jest nie tylko kolejnym naruszeniem suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy, ale była także wykorzystywana jako narzędzie do tworzenia sztucznych zatorów dla transportu morskiego do i z portów ukraińskich na Morzu Azowskim, utrudniając tym samym wolną żeglugę i nakładając kolejne obciążenie na gospodarkę ukraińską, zwłaszcza miasta portowe – Mariupol i Berdiańsk. Nieuzasadniony atak na jednostki ukraińskie w rejonie Cieśniny Kerczeńskiej w dniu 25 listopada 2018 roku, ich przechwycenie oraz nielegalne zatrzymanie ich załóg stanowiły rażące naruszenie prawa międzynarodowego. Wzywamy Rosję do uwolnienia ukraińskich marynarzy, zwrotu zajętych jednostek oraz do przestrzegania swoich zobowiązań międzynarodowych poprzez zapewnienie swobodnej żeglugi na Morzu Azowskim i w Cieśninie Kerczeńskiej.
