Psychoterapeuci: Nowy zawód zaufania publicznego

Psychoterapia, będąca kluczowym elementem wsparcia zdrowia psychicznego, od lat zyskuje na znaczeniu. To profesja wymagająca połączenia wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin, takich jak psychologia, psychiatria, socjologia, prawo. W odróżnieniu od pokrewnych zawodów, psychoterapeuci pracują głównie z emocjonalnymi i psychologicznymi problemami, często oferując wsparcie w najtrudniejszych momentach życia. Z tego powodu zawód ten jest wyjątkowo odpowiedzialny i wymaga zarówno głębokiej wiedzy, jak i zdolności empatycznego, etycznego działania. Zapotrzebowanie na pomoc w tym zakresie gwałtownie wzrosła po okresie pandemii Covid-19. Dzisiaj na 25 tys. obywateli przypada tylko jeden psychoterapeuta. Mimo istnienia wielu wyzwań i realnych zagrożeń zawód ten wciąż pozostaje nieuregulowany prawnie. Chcemy to zmienić.

Psychoterapeuta to zawód samodzielny i wyraźnie odrębny od pokrewnych – psychologa czy psychiatry. Wymaga umiejętności budowania relacji terapeutycznych, umiejętności pracy z różnymi formami zaburzeń psychicznych, prowadzenia procesu terapeutycznego, który różni się znacznie od poradnictwa czy medycyny. Argumentami za uznaniem psychoterapii jako odrębnego zawodu są: wspólne cele i funkcje wykonywane przez psychoterapeutów, niezależnie od reprezentowanego podejścia; wspólne zasady etyki zawodowej; wspólne fundamenty psychoterapii. I korzyści, jakie niosą dla pacjentów.

Grupa robocza wypracowała projekt ustawy o zawodzie psychoterapeuty

Mimo że psychoterapia to jedna profesja, istnieje wiele podejść terapeutycznych, które różnią się w metodach pracy z osobami potrzebującymi pomocy, sposobie rozumienia problemów psychicznych oraz filozofii leżącej u podstaw procesu terapeutycznego. To wyzwanie w procesie przygotowania projektu ustawy regulującej tę profesję, ale wyzwanie, z którym poradziła sobie grupa robocza reprezentująca ok. dwóch trzecich polskiego środowiska psychoterapeutów. Potrafiliśmy znaleźć elementy wspólne, determinujące nasz zawód i chroniące prawa osób korzystających z psychoterapii, przy poszanowaniu odrębnego podejścia do procesu terapeutycznego. Dr n. med. Łukasz Müldner-Nieckowski, konsultant krajowy w dziedzinie psychoterapii, zainicjował i koordynuje proces współpracy w ramach grupy roboczej, której efektem jest projekt ustawy o zawodzie psychoterapeuty. Sam projekt zawdzięcza swój kształt przede wszystkim Annie Grzelce, która jako prawniczka oraz certyfikowana psychoterapeutka umiejętnie połączyła te dwa światy.

Czytaj więcej

Ochrona zdrowia

W dwa tygodnie z rynku zniknie 70 proc. psychoterapeutów

Specjaliści będą musieli zamknąć gabinety, wielu z nich może zostać pozbawionych prawa do prowadz...

Obecna sytuacja prawna braku regulacji tego zawodu naraża pacjentów na ryzyko korzystania z usług osób bez wystarczających kwalifikacji. Przy istnieniu wielu stowarzyszeń psychoterapeutycznych, które wydają certyfikaty i prowadzą własne rejestry, brak centralnego rejestru sprawia, że nie ma narzędzi do oceny, kto jest psychoterapeutą, a kto używa tylko tej nazwy. Istnieje ryzyko korzystania z mniej skutecznej lub wręcz niewłaściwie prowadzonej psychoterapii.

Ustawa przygotowana przez grupę roboczą we współpracy z licznymi ekspertami porządkuje ten stan rzeczy. Proponujemy wprowadzenie centralnego rejestru psychoterapeutów oraz rejestru podmiotów szkolących i egzaminujących, który zunifikuje dotychczasowe rozproszone systemy certyfikacji, nie zagrażając jednocześnie potrzebie ich zróżnicowania i autonomii. Samorząd zawodowy, który będzie odpowiedzialny za rejestr, zapewni jednolite standardy szkoleniowe i etyczne, co pozwoli zainteresowanym łatwo zweryfikować, czy terapeuta posiada nie tylko certyfikat, ale także odpowiednie kwalifikacje i podlega stałej superwizji. Każdy będzie mógł to szybko sprawdzić.

Potrzebny jeden samorząd zawodowy psychoterapeutów

Psychoterapeuci wykonują pracę pod dużą presją emocjonalną, wynikającą z wrażliwości obszaru ich działania związanego z dobrostanem oraz zdrowiem psychicznym adresatów ich usług. Powinna iść za tym taka sama ochrona jak dla lekarza czy psychologa: ochrona tajemnicy zawodowej i tytułu psychoterapeuty, gwarancja uczciwego procesu w sprawach dyscyplinarnych prowadzonego przez sędziów reprezentujących to samo podejście psychoterapeutyczne co obwiniony. Samorząd zawodowy per se stoi na straży ochrony praw osób korzystających z psychoterapii, przestrzegania praw psychoterapeutów oraz reprezentuje swoich członków przed organami państwa w imię dewizy „nic o nas bez nas”.

Czytaj więcej

Leki i terapie

Blisko kompromisu w sprawie reformy polskiej psychiatrii

W drugiej połowie przyszłego roku terytorium całej Polski mogą pokryć centra zdrowia psychicznego...

Determinacja i zaangażowanie środowiska doprowadziło do jego konsolidacji w ramach grupy roboczej, która tworzy podwaliny pod instytucję samorządu. Reprezentuje 46 stowarzyszeń, pięć różnych grup podejść:

Każde z tych podejść ma swoje unikalne metody, ale łączy je wspólny cel: pomoc potrzebującemu w lepszym zrozumieniu siebie, swoich problemów i sposobów ich rozwiązywania. Wprowadzenie jednego samorządu zawodowego dla psychoterapeutów, reprezentujących różne podejścia terapeutyczne, jest rozwiązaniem zarówno możliwym, jak i praktycznym. Różnice w metodach terapeutycznych nie są na tyle fundamentalne, aby wymagały tworzenia osobnych organizacji. Taka struktura zapewni jednolity nadzór nad wykonywaniem zawodu, ułatwi także utrzymanie wysokich standardów etycznych i profesjonalnych oraz wymianę naukową między podejściami psychoterapeutycznymi. W polskim prawie istnieje precedens pozwalający na zrzeszanie różnych grup zawodowych o odmiennych ścieżkach edukacyjnych w jednym samorządzie, to samorząd pielęgniarek i położnych, gdzie grupy te mają różne ścieżki przygotowania zawodowego, ale działają w ramach jednej organizacji.

Szkolenie psychoterapeutów i egzaminy – fundament bezpieczeństwa

Stabilność w szkoleniu i egzaminowaniu w okresie wprowadzania samorządu jest kluczowa z punktu widzenia bezpieczeństwa systemu opieki nad zdrowiem psychicznym. Model samorządu zaproponowany przez środowisko to jakby przeszczep serca od 100-proc. zgodnego dawcy – stowarzyszeń, które przez ostatnie 30 lat pełniły funkcję samorządu w zakresie pieczy nad procesem szkolenia i egzaminowania oraz przestrzegania zasad etyki – do biorcy: samorządu zawodowego, który jest prawnie wyposażony w możliwość skutecznego egzekwowania tych standardów na całym rynku psychoterapii. W wielu krajach, takich jak Austria czy Hiszpania, proces szkolenia psychoterapeutów realizowany jest przez instytucje publiczne lub prywatne, które zostały odpowiednio upoważnione. Polskie przepisy dopuszczają zaangażowanie zewnętrznych podmiotów w te procesy, pod warunkiem że spełniają one ustalone kryteria.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Pielęgniarka i farmaceuta będą mogli zostać psychoterapeutami dzieci i młodzieży

Psychoterapeutą dzieci i młodzieży zostanie nie tylko lekarz czy psycholog, ale także m.in. pielę...

Konieczne jest ukonstytuowanie samorządu zawodowego zrzeszającego przedstawicieli wszystkich podejść terapeutycznych, a Konstytucja RP, dając prawo do jego tworzenia, nie narzuca konkretnego modelu organizacyjnego, jeśli chodzi o sprawowanie pieczy nad zawodem.