Zmiana modelu prawnego rynku gazu Unii Europejskiej i wynikający zeń rozwój infrastruktury gazowej (połączeń wzajemnych, terminali LNG, inwestycji w wydobycie gazu niekonwencjonalnego) umożliwiają oferowanie gazu dostępnego na jednym rynku w ramach przejrzystych, niedyskryminujących i konkurencyjnych reguł na rynku innego państwa. Wpływa to na zmianę sposobu indeksowania cen w kontraktach długoterminowych.
Zmieniający się i wewnętrznie integrujący rynek gazu UE oraz ostatni kryzys gospodarczy spowodowały zmianę podejścia do sposobu kształtowania cen w kontraktach długoterminowych. Skutkiem tego jest dążenie do oparcia sposobu ich wyznaczania na najbardziej konkurencyjnych mechanizmach. Dają one wszystkim dostawcom jednakowe warunki działania na terenie całej UE, utrudniając zagranicznym producentom stosowanie odmiennych warunków umów w zależności od państwa, na którego rynek gaz jest dostarczany. Jako odpowiadające tym wymaganiom uznaje się np. kontrakty forward. Właściwie odwzorowują czynniki mające znaczenie dla rynku gazu, a ich wrażliwość na chwilowe zmiany cen na giełdzie, wynikające np. z fali mrozów w Europie, są ograniczone.
Analizując rynki globalne, np.: rynek azjatycki, rynek amerykański oraz poszczególne rynki regionalne w ramach UE, najwyższe ceny gazu występują na rynkach, gdzie ceny gazu ziemnego są indeksowane do cen ropy i ropopochodnych, a najniższe tam, gdzie mechanizm wyznaczania cen i indeksacji oparto na cenach kształtowanych przez giełdy towarowe.
Dodatkowo odnoszenie sposobu indeksowania do cen ropy i ropopochodnych nie znajduje faktycznego uzasadnienia. Indeksowanie takie zawiera oszacowanie czynników ryzyka gospodarczego związanych z rynkiem ropy, które są inne niż rynku gazu. Ceny ropy kształtowane są w jakimś zakresie przez kartel. Odwzorowywanie cen gazu skutkuje pośrednim odnoszeniem do geopolitycznych uwarunkowań rynku ropy. W końcu model indeksacji oparty w przeważającej mierze na ropie i ropopochodnych przenosi na odbiorcę końcowego oraz krajowego dostawcę wszelkie koszty nieefektywności działania producenta spoza UE, nie dając bodźców do zwiększania tej efektywności.
Zgodnie z regulacjami prawa UE kontrakty długoterminowe nie mogą dyskryminować krajowych dostawców, nie mogą naruszać reguł konkurencji oraz wprowadzać barier w swobodnym przepływie towaru. Sposób kształtowania cen powinien być przejrzysty.
