„Mieszkanie dla Młodych” – program, którego nie ma

W  Polsce sytuacja mieszkaniowa była od zawsze poważnym problemem społecznym. „Mieszkanie, po wyżywieniu, jest podstawowym dobrem pierwszej potrzeby. Jego brak pozbawia człowieka społecznego, ekonomicznego, a przede wszystkim biologicznego bezpieczeństwa. Posiadanie samodzielnego mieszkania sprzyja decyzjom o założeniu rodziny i jej prawidłowemu funkcjonowaniu".

Do głównych  problemów  w sferze mieszkalnictwa, zaliczyć należy :

niedobór mieszkań- liczba gospodarstw przewyższa liczbę mieszkańniski poziom dochodów większości ludności , w stosunku do  kosztów nabycia i utrzymania mieszkaniazły stan techniczny substancji mieszkaniowej wybudowanej przed 1945 r.,podział  przestrzenny ludności w zależności od poziomu jej zamożności (dzielnice, rejony  biednych i bogatych), niski udział oddawanych do użytku mieszkań komunalnychniski udział oddawanych do użytku mieszkań budownictwa społecznego trwała  marginalizacja dużych grup społecznych, o niskim wykształceniu i niskich dochodachbrak  mechanizmów wspomagających tanie budownictwo brak jasnej polityki państwa w sprawie oddziaływania na sektor mieszkalnictwa brak regulacji prawnychbrak  więzi międzyludzkich w społecznościach osiedlowych

W Polsce  Liczba gospodarstw domowych przewyższa  liczbę mieszkań, co zmusza rodziny do współzamieszkiwania i znajduje odzwierciedlenie  w częstym przeludnieniu mieszkań. O niedoborze mieszkań świadczy porównanie z innymi krajami. W Polsce na 1000 mieszkańców przypada ok. 350  mieszkań, natomiast w krajach Europy Zachodniej liczba ta oscyluje na poziomie 500 mieszkań. Struktura wielkości mieszkań w Polsce w porównaniu z krajami Europy Zachodniej różni się również znacząco. Średnia powierzchnia użytkowa mieszkań w tych krajach wynosi 80-130 m2, natomiast w Polsce w wynosi jedynie ok. 60 m2.

W Europie Zachodniej standardem jest posiadanie jednego pokoju przez jedną osobę. W Polsce na jeden pokój przypadają  około 2 osoby.

Problematyka polityki mieszkaniowej w III RP jest długa i niejasna. W 1992 roku ogłoszono opracowany w Ministerstwie Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa  „Nowy Ład Mieszkaniowy", który stanowił pierwszy zbiór zasad polityki mieszkaniowej. Jego założenia oparte były na mechanizmach rynkowych wspomaganych finansowo przez państwo.

Kontynuacją przyjętej polityki w „Nowym Ładzie Mieszkaniowym" były kolejne dokumenty: „ Założenia polityki mieszkaniowej państwa z 1995 r.", „Założenia polityki mieszkaniowej Państwa na lata 1999-2003".

We wrześniu 2006 roku ruszył program „Rodzina na swoim" zakończony 31 grudnia 2012 r. W ramach tego programu udzielono ok. 190 tysięcy kredytów na kwotę ok. 31 mld złotych. Niewątpliwie, program ten był  wsparciem dla młodych Polaków przy zakupie mieszkania ,  jednak ocenia się ,że  głównymi beneficjentami tego programu były banki  i deweloperzy.  Ogólna ocena programu nie należy do najlepszych. Jego charakterystyczną cechą była słaba efektywność ze względu na niskie dopuszczalne limity ceny metra kwadratowego , po którym można było nabywać nieruchomości, a tym samym  nie wpłynął znacząco na kreowanie popytu na rynku nieruchomości.

Już w październiku 2012 r. ogłoszono założenia nowego programu „Mieszkanie dla młodych", który ma być następcą  zakończonego programu „Rodzina na swoim".

Nowy projekt  ma być kierowany do młodych ludzi do 35 roku życia. Głównym jego założeniem jest dofinansowywanie w wysokości 10% wartości odtworzeniowej  do 50 m2 powierzchni mieszkania na pokrycie wkładu własnego przy zaciągnięciu kredytu hipotecznego na zakup mieszkania. Jako działanie prorodzinne program zakłada wsparcie w wysokości 15 % dla rodziny posiadającej dziecko. W przypadku posiadania trzeciego lub kolejnego dziecka rodzina będzie mogła ubiegać się o dodatkowe dofinansowanie w postaci 5 % . Program ten znajduje się na etapie uzgodnień resortowych i jest wielce prawdopodobne , że etap ten nie zakończy się w I kwartale tego roku, a sam program nie zostanie wdrożony w 2013 r.

Termin zakończenie programu  „Rodzina na swoim" był powszechnie znany  i można było prace nad nowym projektem rozpocząć dużo wcześniej, ale po wcześniejszych doświadczeniach wiemy, że cechą charakterystyczną działań wszystkich rządów w dziedzinie mieszkalnictwa jest brak spójnej wizji przyszłości dla tego sektora gospodarki oraz brak ciągłości w działaniach. Dodatkowym negatywnym i źle oddziałującym elementem polityki kolejnych rządów jest używanie problemu mieszkalnictwa jako narzędzia w walce pomiędzy partiami politycznymi zapominając, że  dbanie o obecny zasób mieszkaniowy i rozwój budownictwa oraz  prowadzenie odpowiedniej polityki mieszkaniowej  zapewniającej  obywatelom  godne warunki zamieszkania jest jednym z podstawowych obowiązków rządzących.