Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uwzględnił skargę spółki dotycząca planu miejscowego. Spór zaczął się w styczniu 2021 r., gdy spółka postanowiła zakwestionować kilka zapisów uchwały Rady Miasta z 2009 r. ws. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów zabudowy mieszkaniowej i usługowej.

Konkretnie chodziło o regulacje nakazujące właścicielom nieruchomości zaopatrzenie budynków w wodę z sieci wodociągowej i odprowadzanie ścieków komunalnych do sieci kanalizacji sanitarnej i dalej do oczyszczalni ścieków oraz zakazujące budowy zbiorników na ścieki oraz indywidualnych oczyszczalni ścieków.

Firma tłumaczyła, że jest właścicielem ponad 400 działek pod jednorodzinną zabudowę mieszkaniową. Ale przez wprowadzone na tym terenie zakazy i nakazy nie jest w stanie nic wybudować. A na wskazanym obszarze obecnie nie ma bowiem możliwości podłączenia do sieci wodociągowej ani kanalizacyjnej, z uwagi na ich brak w tym rejonie. Nie jest również planowana w najbliższym czasie ich budowa.

W tej sytuacji spółka jest więc właścicielem działki budowlanej, podlegającej restrykcjom określonym w przepisach prawa miejscowego, które w istotny sposób ingerują w jej prawo własności. W praktyce nie jest w stanie zaopatrzyć nieruchomości w wodę ani rozwiązać problemu gromadzenia i wywozu ścieków.

Samorządowcy nie zgadzali się z tymi zarzutami. Tłumaczyli, że procedura planistyczna prowadzona była na wniosek ówczesnego właściciela terenu. Przeznaczenie tak dużego obszaru na cele zabudowy mieszkaniowej wiązało się z koniecznością przeanalizowania możliwości gminy w zakresie zaopatrzenia przyszłych mieszkańców w niezbędną infrastrukturę. Możliwości finansowe gminy okazały się niewystarczające i to właściciel gruntu zobowiązał się do wybudowania na terenie objętym miejscowym planem infrastruktury technicznej, tj. wodociągu, kanalizacji sanitarnej i deszczowej, drogi i oświetlenia dróg. Gmina zobowiązała się natomiast do budowy kolektora sanitarnego. Ponadto w drodze gminnej przylegającej do spornego terenu znajdują się sieci wodociągowa i kanalizacyjna.

To nie przekonało WSA. Zgodził się, że organom gminy przysługuje prawo legalnej ingerencji w sferę prawa własności przez kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na swoim terenie tzw. władztwo planistyczne. Uprawnienie to podlega jednak różnym obostrzeniom. Ta ingerencja musi pozostawać w racjonalnej i odpowiedniej proporcji do wskazanych w przepisach celów, do których osiągnięcia ustanawia się ograniczenia.

WSA zgodził się ze skarżącą, że przeznaczenie danego terenu pod budownictwo mieszkaniowe, bez jednoczesnego zapewnienia możliwości zaopatrzenia ich w bezodpływowe zbiorniki ściekowe bądź przydomowe oczyszczalnie do czasu realizacji kanalizacji sanitarnej, jest niedopuszczalne. Tym bardziej że liczne przepisy przewidują możliwość odprowadzenia ścieków z domów do bezodpływowych zbiorników lub oczyszczalni przydomowych, gdy nie ma warunków przyłączenie do sieci kanalizacyjnej.

Zdaniem sądu przyznane gminie władztwo planistyczne nie uzasadnia wprowadzenia w miejscowym planie zakazu zaopatrywania terenów budownictwa mieszkaniowego w podstawowe wyposażenie. A takimi z pewnością są bezodpływowy zbiornik ścieków, przydomowa oczyszczalnia czy indywidualne ujęcie wody.

sygn. akt II SA/Po 158/21