Deweloperzy mogą wygrać batalię z UOKIK

Od początku roku deweloperzy protestują, bo Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów chce zlikwidować otwarte rachunki powiernicze nieposiadające żadnego zabezpieczenia. Okazuje się, że mają sojusznika w postaci Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju.

Minister broni rachunku

Zdaniem wiceministra Artura Sobonia likwidacja otwartych mieszkaniowych rachunków powierniczych wcale nie jest dobrym pomysłem. Efekt będzie taki, że na rynku pozostaną same duże firmy deweloperskie, a mniejsze upadną. Dojdzie również do wzrostu kosztów inwestycji deweloperskich. Spadnie też podaż nowych lokali dla rodzin. W efekcie może zagrozić nawet rządowemu programu Mieszkanie+. Obecnie więc trwają między MIR a UOKiK intensywne negocjacje, by wypracować jakiś kompromis.

O jeden rachunek mniej

Chodzi o propozycję zmian do ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, czyli do tzw. ustawy deweloperskiej.

UOKiK chce wykreślić z nich otwarte rachunki powiernicze bez zabezpieczenia. Oznacza to, że kupujący będzie mógł wpłacać pieniądze na rachunek zamknięty (pieniądze otrzyma deweloper po zakończeniu inwestycji) albo otwarty (pieniądze wypłaca się w miarę postępu robót), przy czym otwarty musi mieć gwarancję bankową lub ubezpieczeniową. Znikną natomiast otwarte rachunki nieposiadające zabezpieczenia.

Dlaczego UOKiK chce takich zmian? Od dawna uważa, że tego typu rachunek nie chroni kupujących przed upadłością dewelopera. Jego zdaniem dużo lepsze są pozostałe trzy rodzaje rachunków.

UOKiK uważa, że ochrona konsumentów na rynku usług deweloperskich nie może być słabsza niż w innych sektorach. Chodzi np. o turystykę i banki. Obecnie wyjeżdżając na wakacje, jesteśmy lepiej chronieni przed upadłością organizatora niż kupując mieszkanie. UOKiK argumentuje, że klient dewelopera nie może być gorzej chroniony niż turysta, który jedzie na wakacje, czy klient, który składa w banku swoje oszczędności.

Deweloperzy ostro walczą o swoje. Ich zdaniem rachunek bez zabezpieczenia jest najbardziej popularną formą. W tej formie prowadzi się obecnie przeszło 80 proc. rachunków powierniczych. Nie można więc ot tak sobie wykreślić tego rachunku z przepisów.

Upadną małe firmy

Zdaniem Polskiego Związku Firm Deweloperskich małe i średnie firmy nie mają tak dużego kapitału, by same mogły sfinansować inwestycję, a żaden bank nie da im kredytu na całość. Po wejściu więc w życie nowych przepisów upadną. Na rynku zostaną tylko najwięksi gracze. UOKiK uspokaja i przypomina, że kiedy sześć lat temu wchodziła w życie ustawa deweloperska, podobnie mówiono o obowiązku wpłaty pieniędzy na rachunek powierniczy. Tymczasem nic strasznego się nie stało. Masowych bankructw nie było. I deweloperzy, i ich klienci przyzwyczaili się, że dziś pieniądze na zakup mieszkania trzyma się na rachunku powierniczym, a nie, jak było sześć lat temu, na zwykłym koncie w banku.

Dwie skargi do premiera

Na początku tego roku PZFD postanowił się poskarżyć na prezesa UOKiK do premiera. Zdaniem związku obowiązkiem państwa jest zapewnienie odpowiednich ram prawnych pozwalających chronić konkurencję, a prezes UOKiK o tym zapomina. Tymczasem jego podstawowym zadaniem jest tworzenie warunków do rozwoju nieskrępowanej i wolnej konkurencji oraz zapobieganie wszelkim nieprawidłowościom z tym związanym.

PZFD na poparcie swoich argumentów cytowało raport REAS przygotowany w 2017 r. na jego zlecenie. Dotyczy on roli otwartych rachunków powierniczych w finansowaniu budownictwa mieszkaniowego. Wynika z niego, że w ub.r. banki przeznaczyły na finansowanie tego budownictwa 6,2 mld zł.

Gdy deweloperzy stracą możliwość korzystania z otwartych rachunków, by utrzymać obecny poziom sprzedaży mieszkań, banki musiałyby przeznaczyć na finansowanie ich inwestycji 72 mld zł. Oznacza to kilkakrotny wzrost zaangażowania sektora bankowego w branżę deweloperską, co jest nierealne, a tego UOKiK w ogóle nie bierze pod uwagę.