Jak odwołać zarząd spółdzielni

Paweł Puch, prawnik serwisu Oferty.net

Rz: Czytelnik żali się w liście, że właściwie u niego w spółdzielni zarząd jest wszechwładny, mimo że działa rada nadzorcza. Pisze: „Mamy ponad 500 członków w spółdzielni. Zarząd może więc podzielić walne zebranie na części. Tak mu wygodniej, więc decyduje o podziale. Poza tym walne zebranie na wniosek 1/10 członków zwołuje także zarząd, a przecież wniosek o zwołanie zebrania musi być na piśmie z podaniem celu. A nam chodzi o odwołanie zarządu. Dalej porządek obrad walnego ustala zarząd. Czy rzeczywiście nic nie da się zrobić w spółdzielni bez zarządu?".

Paweł Puch: Zasady podziału kompetencji między organami spółdzielni ustalają ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych i prawo spółdzielcze oraz statut spółdzielni. Spółdzielnia jak każda inna osoba prawna może działać, a więc uczestniczyć w obrocie gospodarczym i prawnym wyłącznie przez swoje organy. Konstrukcja organów spółdzielni opiera się na tradycyjnej zasadzie trójpodmiotowości.

Oznacza to, że prawnym warunkiem skutecznego działania spółdzielni jest funkcjonowanie trzech organów: walnego zgromadzenia członków, rady nadzorczej i zarządu spółdzielni. Brak funkcjonującego któregokolwiek z tych organów w znacznym stopniu uniemożliwia działanie spółdzielni.

Każdy z organów działa za spółdzielnie w zakresie kompetencji wynikających z ustawy i statutu spółdzielni. Walne zgromadzenie jest najwyższym organem spółdzielni, do którego należą kluczowe decyzje w zakresie funkcjonowania spółdzielni.

Rada Nadzorcza jest organem sprawującym nadzór nad działalnością spółdzielni, a zarząd kieruje działalnością spółdzielni i reprezentuje ją w stosunkach wewnętrznych i na zewnątrz.

Kto decyduje o zwołaniu nadzwyczajnego walnego zgromadzenia w spółdzielni? Jak może doprowadzić do zwołania walnego zebrania grupa członków?

Zwyczajne walne zgromadzenie zwołuje zarząd spółdzielni przynajmniej raz w roku w ciągu sześciu miesięcy po upływie roku obrachunkowego. Zarząd zobowiązany jest także zwołać walne zgromadzenie na wniosek rady nadzorczej lub jednej dziesiątej członków spółdzielni.

Kto podejmuje decyzje o podziale walnego zgromadzenia na części? Kiedy jest to konieczne?

O zasadach podziału spółdzielni na części decyduje statut spółdzielni w przypadku, gdy liczba członków spółdzielni mieszkaniowej przekroczy 500, a rada nadzorcza ustala zasady zaliczania członków do poszczególnych części walnego zgromadzenia. Nie można jednak zaliczyć członków uprawnionych do lokali znajdujących się w obrębie jednej nieruchomości do różnych części walnego zgromadzenia.

Kto ustala porządek obrad zebrania?

Porządek obrad ustala zarząd, ale tylko pod względem technicznym, gdyż projekty uchwał i żądania zamieszczenia określonych spraw w porządku obrad mają prawo zgłaszać także rada nadzorcza i członkowie spółdzielni.

Jaka jest rola rady nadzorczej? Wielu członkom spółdzielni wydaje się, że rządzi ona razem z zarządem, zamiast go kontrować.

Rada nadzorcza nie jest organem, który powołany jest do rządzenia w spółdzielni. Jej główną rolą jest sprawowanie kontroli nad działalnością spółdzielni, a w przypadku jej odwołania zarząd nie przejmuje jej funkcji. Od rządzenia, a raczej zarządzania, w spółdzielni mieszkaniowej jest zarząd.

Jak odwołać zarząd spółdzielni? Proszę o techniczne wskazówki.

Członków zarządu, w tym prezesa i jego zastępców, wybiera i odwołuje, stosownie do postanowień statutu, rada lub walne zgromadzenie. Jeżeli uprawnienie to należy do walnego zgromadzenia, 1/10 członków spółdzielni (chyba że statut uprawnienie to zastrzega dla większej liczby członków) wnosi do zarządu wniosek o zwołanie walnego zgromadzenia, przedstawiając porządek obrad oraz treść uchwały w sprawie odwołania zarządu i wyboru nowego zarządu. Zarząd zwołuje walne zgromadzenie w takim terminie, aby mogło się ono odbyć w ciągu czterech tygodni od dnia wniesienia żądania. Jeżeli to nie nastąpi, zwołuje je rada nadzorcza, związek rewizyjny, w którym spółdzielnia jest zrzeszona, lub Krajowa Rada Spółdzielcza, na koszt spółdzielni.

O czasie, miejscu i porządku obrad walnego zgromadzenia lub jego części zawiadamia się wszystkich członków na piśmie co najmniej 21 dni przed terminem posiedzenia walnego zgromadzenia lub jego pierwszej części. Zawiadomienie powinno zawierać czas, miejsce, porządek obrad oraz informację o miejscu wyłożenia wszystkich sprawozdań i projektów uchwał, które będą przedmiotem obrad oraz informację o prawie członka do zapoznania się z tymi dokumentami. W przypadku corocznego walnego zgromadzenia projekt takiej uchwały, podpisany przez co najmniej dziesięciu członków, można zgłosić zarządowi w terminie do 15 dni przed dniem posiedzenia walnego zgromadzenia lub jego pierwszej części.

Kto zarządza spółdzielnią po odwołaniu zarządu? Powstaje „bezkrólewie"?

W zasadzie uchwała o odwołaniu organu spółdzielni powinna być tak przygotowana, aby jasno z niej wynikało, że odwołany organ sprawuje swoją funkcję do czasu wyboru nowego jego składu lub odwołanie powinno być połączone z powołaniem nowego zarządu. Zwłaszcza to drugie rozwiązanie powinno być stosowane. W innym przypadku będzie to emocjonalne i nieprzemyślane działanie członków spółdzielni.

Czytelnik pisze, że rada nadzorcza swoją uchwałą zagwarantowała zatrudnienie zarządowi na pięć lat. Czy to zgodne z prawem? W uchwale jest zapis, że w razie odwołania zarządu spółdzielcy wypłacą mu odszkodowanie w postaci tylu pensji, ile brakuje do tych obiecanych pięciu lat zatrudnienia. Czy to zgodne z prawem? Jak zmienić taką uchwałę?

Uchwała taka jest bez wątpienia bardzo niekorzystna dla spółdzielni, bo gwarantuje zatrudnienie niezależnie od wyników działalności zarządu. Każdy członek spółdzielni może wytoczyć powództwo o uchylenie uchwały i tylko w tym trybie można stwierdzić sprzeczność uchwały z przepisami prawa. W innym wypadku uchwała będzie obowiązywać.

A jak odwołać radę nadzorczą spółdzielni, jeśli członkowie stracili do niej zaufanie?

Odwołanie rady nadzorczej należy do kompetencji walnego zgromadzenia. Zatem 1/10 członków spółdzielni wnosi do zarządu wniosek o zwołanie walnego zgromadzenia, przedstawiając porządek obrad oraz treść uchwały w sprawie odwołania rady nadzorczej i wyboru nowego składu.

Zarząd zwołuje walne zgromadzenie w takim terminie, aby mogło się ono odbyć w ciągu czterech tygodni od dnia wniesienia żądania. Jeżeli to nie nastąpi, zwołuje je rada nadzorcza, związek rewizyjny, w którym spółdzielnia jest zrzeszona, lub Krajowa Rada Spółdzielcza, na koszt spółdzielni.

Znowu o czasie, miejscu i porządku obrad walnego zgromadzenia lub jego części zawiadamia się wszystkich członków na piśmie co najmniej 21 dni przed terminem posiedzenia walnego zgromadzenia lub jego pierwszej części.

W przypadku corocznego walnego zgromadzenia projekt takiej uchwały podpisany przez co najmniej dziesięciu członków można zgłosić zarządowi w terminie do 15 dni przed dniem posiedzenia walnego zgromadzenia lub jego pierwszej części. Należy pamiętać, że przed upływem kadencji członek rady może być odwołany większością 2/3 głosów.

Kto decyduje o projektach uchwał do głosowania na spółdzielczym zebraniu, kto ma prawo do zamieszczenia określonych spraw w porządku obrad walnego zgromadzenia?

Mają do tego prawo: zarząd, rada nadzorcza i członkowie spółdzielni. Projekty uchwał powinny być wykładane na co najmniej 14 dni przed terminem walnego zgromadzenia lub jego pierwszej części.

Członkowie mają prawo zgłaszać projekty uchwał i żądania w terminie do 15 dni przed dniem posiedzenia walnego zgromadzenia lub jego pierwszej części. Projekt uchwały zgłaszanej przez członków spółdzielni musi być poparty przez co najmniej dziesięciu członków.

Członek ma prawo zgłaszania poprawek do projektów uchwał nie później niż na trzy dni przed posiedzeniem walnego zgromadzenia lub jego pierwszej części. Zarząd jest zobowiązany do przygotowania pod względem formalnym i przedłożenia pod głosowanie na walnym zgromadzeniu projektów uchwał i poprawek zgłoszonych przez członków spółdzielni.

CV

Paweł Puch, prawnik specjalizujący się w problematyce nieruchomości. Współpracownik portalu internetowego rynku nieruchomości Oferty.net. Autor licznych artykułów, opracowań i opinii prawnych. Ma w swoim dorobku także kilka pozycji książkowych. Od wielu lat doradza wspólnotom i spółdzielniom mieszkaniowym oraz pośrednikom w obrocie nieruchomościami i zarządcom nieruchomości.

Nieusuwalny zarząd spółdzielni

Czytelnik pyta: jak usunąć ze spółdzielni zarząd nieusuwalny, bo mający za sobą radę nadzorczą?

Paweł Puch: