Opiekunowie niepełnosprawnych wsparcie uzyskają dopiero w sądzie

Krakowscy urzędnicy odmawiają przyznania świadczenia pielęgnacyjnego matce, która zawiesiła działalność gospodarczą, by opiekować się niepełnosprawnym dzieckiem. W przepisach jest wymóg rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Sądy administracyjne przyznają jednak prawo do świadczenia w takiej sytuacji.

– Będę się odwoływać. Moja córka jest w stanie leżącym, bez kontaktu. Z orzeczenia o niepełnosprawności wynika, że wymaga stałej opieki. Mimo to urzędnicy żądają spisu czynności pielęgnacyjnych, które wykonuję. Zawiesiłam działalność, więc nie zarabiam, ale zdaniem urzędników to nie wystarcza do przyznania świadczenia – mówi pani Agnieszka.

Brak złej woli

Wszystkiemu winne niejasne przepisy. Gminom trudno wydać prawidłową decyzję. Za przyznanie świadczenia można się narazić wojewodzie. A odmowa wsparcia zostanie uchylona przez sąd.

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty

Czy świadczenie pielęgnacyjne będzie w 2023 roku waloryzowane dwa razy?

Z takim pytaniem w sprawie waloryzacji świadczenia pielęgnacyjnego w 2023 r. do ministra rodziny i polityki społecznej wystąpiła posłanka Iwona Hartwich z Koalicji Obywatelskiej.

– Od roku obserwuję zmianę. Odmawia się w sytuacjach, w których kiedyś przyznano by świadczenie. Także samorządowe kolegia odwoławcze są mniej przychylne świadczeniobiorcom. Po prostu brakuje środków i gminy są coraz częściej wzywane do zwrotu dotacji, jeśli są ku temu jakiekolwiek podstawy – mówi Michał Miller, adwokat z kancelarii E&M MILLER Adwokaci sp. p.

Kosztem najsłabszych

Przepisów nie dostosowano jeszcze do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. Gminy odmawiają więc wsparcia za opiekę nad dorosłym niepełnosprawnym.

– Brakuje woli, by naprawić przepisy. Więcej osób musiałoby otrzymywać wsparcie państwa. Teraz nie każdy opiekun wie, że od decyzji można się odwołać. Wielość interpretacji jest na rękę rządzącym – mówi mec. Miller.

Opiekun osoby, której niepełnosprawność powstała w wieku dorosłym, otrzymuje więc 620 zł. A nie może podejmować żadnej pracy. Opiekun niepełnosprawnego dziecka otrzymuje zaś 2458 zł. Sopot i kilka innych gmin przyznaje świadczenia opiekunom bez względu na wiek powstania niepełnosprawności. Ich mieszkańcy nie muszą wnosić sprawy do sądu. O zwrot części środków od Sopotu upominał się jednak wojewoda pomorski.

– Gmina złożyła do ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej odwołanie od decyzji wojewody nakazującej zwrot 2 489 690,13 zł za wypłacone świadczenia. We wrześniu 2021 r. otrzymała postanowienie o zawieszeniu postępowania prowadzonego w sprawie odwołania. Powodem jest kwestia dopuszczenia do udziału w postępowaniu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Minister odmówił jej dopuszczenia. Kwestię tę ma rozstrzygnąć NSA – mówi Andrzej Czekaj, dyrektor MOPS w Sopocie.

Większość samorządów trzyma się jednak przepisów.

– Często powołują się na brak związku przyczynowego między rezygnacją z pracy a podjęciem opieki nad osobą niepełnosprawną. Ale świadczenie pielęgnacyjne może być przyznane osobom, które nigdy nie pracowały, jeżeli aktualnie nie podejmują pracy, by sprawować opiekę – mówi Wojciech Dmitrowski, radca prawny z Bochni.