Posejdon oddał statek i skarb

Wrak spoczywał w Morzu Południowochińskim na głębokości 25 metrów. Była to – jak na średniowiecze – bardzo duża jednostka, kadłub miał 30,4 metra długości i 9 metrów szerokości. Zbudowano go w czasach panowania dynastii Song (lata 960 – 1279 n.e.).

Średniowieczna dżonka przetrwała w znakomitym stanie zagrzebana pod dwumetrową warstwą mułu

Dokładny wiek dżonki nie został jeszcze określony, nie przeprowadzono analizy dendrochronologicznej, ale już teraz wiadomo, że „Nanhai 1” spłynął na wodę najpóźniej w XIII wieku (równie dobrze mogło to mieć miejsce w XII lub XI stuleciu). Ponieważ spoczywał szczelnie przykryty warstwą dwóch metrów mułu, dostęp do kadłuba tlenu zawartego w wodzie był ograniczony (tlen jest aktywny chemicznie). Dzięki temu średniowieczna dżonka przetrwała w znakomitym stanie.

Na razie nie wiadomo, skąd i dokąd płynęła, ale archeolodzy przypuszczają, że poświadcza istnienie drogi morskiej między Chinami i Europą, swego rodzaju morskiego jedwabnego szlaku, jaki łączył w średniowieczu – lądem – Chiny z Europą.

Wrak został zlokalizowany przypadkowo 20 lat temu, w sierpniu 1987 roku, 37 kilometrów od brzegu, w pobliżu wysp Shangchuan i Xiachuan. Nie ujawniono wówczas jego dokładnej pozycji w obawie przed rabusiami.

Płetwonurkowie z Chińskiego Centrum Archeologii Podwodnej wraz ze specjalistami brytyjskimi poszukiwali w tym rejonie zupełnie innej jednostki – wraku holenderskiego statku handlowego z XVII wieku. Nie znaleźli go, odkryli natomiast coś znacznie cenniejszego: średniowieczny kadłub spoczywający na prawej burcie.

Chińskie władze podjęły decyzję o jego wydobyciu na początku 2007 roku. Prace rozpoczęły się w maju. Specjaliści wydobyli dżonkę na powierzchnię po sześciu miesiącach przygotowań. Zbudowali na lądzie specjalną trzypiętrową stalową klatkę o powierzchni boiska do koszykówki. Jej elementy zostały zmontowane w wodzie wokół wraku. Kadłub wraz z klatką ważył 3 tys. ton.

Pierwsza próba wydobycia, w październiku, zakończyła się niepowodzeniem. Druga, podjęta 21 grudnia, wypadła pomyślnie. Przeprowadzono ją za pomocą największego chińskiego statku-dźwigu „Huatianlong” (170 metrów długości), zdolnego unieść 4,3 tys. ton. Stalowa klatka waży 530 ton, ale wraz z wrakiem 3,8 tys. ton. Po wydobyciu została umieszczona na specjalnie do tego celu zbudowanej barce.

Operację wydobycia transmitowała chińska telewizja państwowa. Statek przewoził ładunek chińskiej porcelany. Dlatego równolegle z przygotowaniami technicznymi prowadzone były podwodne badania archeologiczne.

Z wnętrza wraku wydobyto dotychczas kilka tysięcy przedmiotów, w tym wiele złotych i srebrnych. Wśród znalezisk znajduje się 6 tys. monet z czasów dynastii Song, a także wspaniałe biało-niebieskie naczynia porcelanowe: misy, talerze, dzbanki, kubki. Archeolodzy prowadzący badania szacują, że we wnętrzu kadłuba, który teraz już znajduje się na powierzchni, pozostało jeszcze co najmniej 70 tys. porcelanowych wyrobów. Wydobyty wrak będzie główną atrakcją nowego muzeum, które powstaje w mieście Kanton w prowincji Guangdong. Zostanie zanurzony w specjalnym basenie o nazwie Kryształowy Pałac w warunkach zbliżonych do tych, w jakich przebywał przez 800 lat.

Rozmiary Kryształowego Pałacu są imponujące: 64 metry długości, 40 metrów szerokości i 23 metry wysokości. Woda w basenie będzie zawierała minimalną ilość tlenu – w takich warunkach drewno praktycznie nie ulega rozkładowi. Będzie także miała identyczną temperaturę i ciśnienie jak woda w Morzu Chińskim na głębokości 25 metrów.