Skąd się bierze wysokie czoło? Z genów

Analiza kodu genetycznego ok. 5 tys. ochotników – łysiejących i z bujną czupryną – wykazała, że za wypadanie włosów typu męskiego odpowiedzialne są co najmniej dwa fragmenty DNA. Panowie, którzy posiadają niekorzystne warianty genów, są aż siedem razy bardziej narażeni na łysienie niż ich koledzy. O najnowszych wynikach badań donosi "Nature Genetics"

Ta przypadłość dotyka co trzeciego mężczyznę w wieku 45 lat. Po 50. roku życia łysieje mniej więcej połowa panów. Efektem jest niższa samoocena, poczucie mniejszej atrakcyjności seksualnej, co może nawet prowadzić do depresji. Są również dowody na to, że geny regulujące owłosienie na głowie wpływają również na inne aspekty zdrowotne – m.in. nadciśnienie, choroby serca czy oporność na insulinę.

Problem ma także aspekt ekonomiczny. Szacuje się, że na różne terapie związane z wypadaniem włosów mężczyźni przeznaczają łącznie 400 mln dolarów rocznie. W samych tylko Stanach Zjednoczonych wydatki na ten cel wyniosły w roku 2007 aż 115 mln dolarów.

M jak mężczyzna

Najczęstszą formą łysienia jest tzw. łysienie typu męskiego. Zaczyna się nad skroniami, później tworzą się zakola, znikają też włosy na czubku głowy ("tonsura"). Efektem jest charakterystyczna linia włosów przypominająca literę M. Szacuje się, że ok. 80 proc. przypadków łysienia tego typu jest uwarunkowanych genetycznie. Szacuje się – bo dotąd nie było wiadomo, które geny za to odpowiadają.

Teraz naukowcom z Kanady, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Islandii i Holandii udało się wreszcie wskazać fragmenty ludzkiego DNA, które odpowiadają za wypadanie włosów u mężczyzn. Po przestudiowaniu wyników badań 1125 białych mężczyzn oraz przeanalizowaniu ich materiału genetycznego okazało się, że winne są dwa warianty genów zlokalizowanych na chromosomie 20. Wyniki te potwierdzono, sprawdzając 1650 innych mężczyzn.

Wcześniejsze badania sugerowały, że geny odpowiedzialne za męskie łysienie znajdują się w rejonie DNA, który dziedziczymy po matce. Nowe wyniki pozwalają wreszcie wyjaśnić związek między łysiną ojca a wypadaniem włosów u syna. – Odkrycie wariantu genu odpowiedzialnego za wypadanie włosów na chromosomie X było przyczyną, dla której szukaliśmy winy po stronie matki – wyjaśnia dr Tim Spector z King's College London. – Ale już wcześniej zdawaliśmy sobie sprawę z faktu, że genów odpowiadających za łysienie typu męskiego musi być więcej. Dotąd nie potrafiliśmy ich zidentyfikować. Jeśli ktoś posiada oba warianty genów zwiększających ryzyko, które odkryliśmy na chromosomie 20, oraz wariant genu dziedziczonego po matce, prawdopodobieństwo, że wyłysieje, wzrasta aż siedmiokrotnie.

Dużo wiedzy, mało praktyki

Choć sami autorzy badań oceniają, że rezultaty są "naukowym przełomem", przyznają też, że droga do praktycznego ich zastosowania jest jeszcze daleka. – Na razie tylko zidentyfikowaliśmy przyczynę – mówi dr Brent Richards z Wydziału Medycznego McGill University. – Walka z łysieniem typu męskiego wymagać będzie jeszcze wielu innych badań. Ale oczywiście znalezienie przyczyny choroby jest pierwszym krokiem w jej skutecznym leczeniu.

– Wczesne odkrycie problemu, zanim jeszcze rozpocznie się wypadanie włosów, może prowadzić do wdrożenia nowych, obiecujących terapii, które są skuteczniejsze niż walka z już zaawansowanym łysieniem – uważa dr Spector. – Ale co jest naprawdę zaskakujące, aż 14 proc. mężczyzn posiada odkryte przez nas warianty genów. To co siódmy mężczyzna!

Odkrycie międzynarodowego zespołu naukowców może zatem – przynajmniej na razie – przyczynić się do wcześniejszej diagnozy panów zagrożonych łysieniem. – Oczywiście, większość z nas wie, czy są łysi czy nie – mówi dr Spector. – Ale mamy dość dobre narzędzie diagnostyczne, które pozwala nam ocenić, czy ktoś straci włosy przed pięćdziesiątką.