Wielki apostoł w rzymskiej bazylice

Benedykt XVI poinformował o tym w miejscu samego odkrycia, czyli w rzymskiej Bazylice św. Pawła za Murami (San Paolo fuori le Mura). Wiadomość ta wieńczy obchody Roku Apostoła Narodów. Wczoraj informowała o tym krótko „Rz” za „L’Osservatore Romano”.

Wielu naukowców przypuszczało, że szczątki św. Pawła spoczywają w tej świątyni, ale pewność mogły dać tylko wykopaliska. Rozpoczęto je w 2002 roku. Kierował nimi prof. Giorgio Filippi z Muzeum Watykańskiego. Przez trzy lata archeolodzy pracowali, aby usunąć dwie bardzo duże marmurowe płyty blokujące dostęp do krypty, a jednocześnie nie wyrządzić w zabytkowej budowli niepowetowanych strat.

[wyimek]Została potwierdzona tradycja, według której chodzi o szczątki apostoła Pawła – powiedział Benedykt XVI[/wyimek]

Wreszcie w 2005 roku poniżej poziomu posadzki bazyliki, pod ołtarzem głównym oczom badaczy ukazał się sarkofag opatrzony inskrypcją: Paolo Apostolo Mart (Paweł Apostoł Męczennik). Sarkofag z białego marmuru ma 255 centymetrów długości, 125 szerokości i 97 wysokości. Widnieją w nim trzy otwory. Starożytni pielgrzymi wsuwali w nie rąbki swoich ubrań, aby dotknąć relikwii i przez to je uświęcić. Sensacyjna wiadomość poszła w świat, sarkofag został udostępniony zwiedzającym, ale absolutnej pewności nie było.

[srodtytul]Starożytna legenda[/srodtytul]

Bazylika została zbudowana przy Via Ostiense przez cesarzy Teodozjusza I, Arkadiusza i Walentyniana II w latach 386 – 440. Wielonawowa budowla poprzedzona została atrium. Zbudowano ją w miejscu, gdzie – według chrześcijańskiej tradycji – św. Lucyna pochowała ciało św. Pawła. On sam – według tradycji – został ścięty około trzy kilometry od tego miejsca.

Jego kult zaczął się szerzyć najpierw sekretnie, potem oficjalnie. Zgodnie z legendą, głowa apostoła męczennika trzykrotnie odbiła się od ziemi, z której wytrysnęły trzy źródła wody. Nad grobem św. Pawła zbudowana została najpierw, na przełomie I i II wieku r., niewielka kapliczka, która przetrwała do czasu zbudowania bazyliki w IV wieku.

Niestety, 5 lipca 1823, podczas prowadzenia prac dekarskich, miał miejsce nieszczęśliwy wypadek, przez czyjąś nieuwagę został wtedy zaprószony ogień. Pożar zniszczył prawie całą zabytkową bazylikę. Jeszcze w XIX stuleciu podjęto odbudowę, starając się zachować pierwotny kształt świątyni. Zakończenie prac i ponowne poświęcenie bazyliki nastąpiło w 1854 r.

Dzisiejszy wygląd kościoła to efekt tej rekonstrukcji. Właśnie wtedy między innymi ułożono wielkie marmurowe płyty, blokujące dziś dostęp do sarkofagu – nikt wówczas nie brał pod uwagę prowadzenia prac archeologicznych w bazylice liczącej ponad 1500 lat.

[srodtytul]Współczesne badania [/srodtytul]

– Myślimy o otwarciu sarkofagu. Rozmawiałem o tym z papieżem Benedyktem XVI. Nie wykluczył przeprowadzenia dogłębnych badań naukowych – powiedział trzy lata temu kardynał Andrea Cordero Lanza di Montezemolo.

Z kolei zarządzający bazyliką Pier Carlo Visconti wyjaśnił, że prześwietlanie sarkofagu promieniami rentgenowskimi w praktyce okazało się nieskuteczne, ponieważ jego ściany są zbyt grube i dlatego niedostępne dla badań radiologicznych. Ściany mają ok. 25 centymetrów grubości.

Ostatecznie do otwarcia sarkofagu nie doszło, ale bardzo dokładne badania, przy użyciu najnowocześniejszego sprzętu, jednak przeprowadzono.

Specjaliści delikatnie przewiercili sarkofag. Przez powstały w ten sposób bardzo mały otwór wprowadzili do środka specjalnie w tym celu skonstruowaną sondę. Za pomocą tego urządzenia wydobyli z sarkofagu bardzo małe fragmenty kości. Poddano je analizie metodą węgla radioaktywnego C14. Okazało się, że należą do człowieka, który żył w okresie od I do II wieku naszej ery. Dokładna data śmierci apostoła nie jest ustalona, ale wiadomo, że zmarł między 64 a 67 rokiem.

[srodtytul]Naukowa prawda[/srodtytul]

Sonda wydobyła również fragmenty dwóch delikatnych lnianych tkanin: jednej w kolorze purpury, przetykanej złotą nicią, i drugiej, barwy błękitnej. Oprócz nich sonda wydobyła drobiny czerwonego kadzidła i kilku innych substancji, na razie nieokreślonych.

– Wszystko to razem zdaje się dowodzić bez cienia wątpliwości, że została potwierdzona tradycja, według której chodzi o szczątki apostoła Pawła – powiedział Benedykt XVI.

Prace te były bardzo trudne, ponieważ sonda operowała w sarkofagu znajdującym się pod ołtarzem głównym. Wydobycie sarkofagu oznaczałoby konieczność rozebrania tego ołtarza, który też jest bardzo cennym zabytkiem. Na razie konserwatorzy nie rozwiązali tego problemu.

Ale opiekujący się świątynią kardynał Andrea Cordero Lanza di Montezemolo ujawnił, że Ojciec Święty nie wyklucza zlecenia przeprowadzenia „pogłębionej analizy sarkofagu, łącznie z jego otwarciem”.

Na razie zwiedzający mogą oglądać sarkofag św. Pawła przez specjalnie zrobiony otwór, do którego prowadzi zejście pod ołtarzem głównym.

[i]masz pytanie, wyślij e-mail do autora

[mail=k.kowalski@rp.pl]k.kowalski@rp.pl[/mail][/i]