Potęga ssaków wyrosła na owadach

Tygrys nie musi trawić chityny, z której składają się pancerze owadów, jednak ma w swoich chromosomach nieaktywne ślady genu umożliwiającego takie trawienie.

Publikacja: 04.06.2018 12:36

Mrówkojad

Mrówkojad

Foto: Stock Adobe

Nie tylko tygrys nosi w sobie takie świadectwo, jest ono zawarte w genomach ssaków łożyskowych. Jest to pozostałość po diecie ich owadożernych przodków.

Gdy dinozaury wyginęły pod koniec okresu kredowego (145 66 milionów lat temu), skorzystały z tego ssaki, zawładnęły wszystkimi niszami ekologicznymi, opanowały całą planetę.

Większość ssaków łożyskowych z tamtego okresu było małymi zwierzętami podobnymi do myszy czy nornic. Skamieniałości wskazują, że na ogół tamte archaiczne ssaki były owadożerne.  Taki sposób odżywiania się przekazały swoim następcom.

Badania przeprowadzone przez naukowców z Museum of Vertebrate Zoology amerykańskiego Uniwersytetu w Berkeley oraz z francuskiego Institut des Sciences de l,Evolutiom w Montpellier wykazały, że genom wszystkich współczesnych ssaków zachował ślad po owadziej diecie. Artykuł o tym zamieszcza pismo "Sciences Advances".

Naukowcy analizowali genom 107 różnych gatunków ssaków. Ich uwagę zwrócił enzym chitynaza umożliwiający trawienie pancerza owadów. Pięć różnych genów zawiaduje wytwarzaniem tego enzymu, noszę one nazwy od CHIA 1 do CHIA 5.

Jeśli wiele ludów na całym świecie, na przestrzeni dziejów, żywiło się owadami - gąsiennicami, szarańczą, larwami os, termitami itp. - to dlatego że gatunek Homo posiada aktywny jeden z tych pięciu genów. jednak w genomie gatunku Homo znajdują się także nieaktywne geny CHIA kodujace chitynazę, podobnie jak u innych prymatów i innych ssaków łożyskowych. Pies, tygrys,  wieloryb, żubr, bóbr czy foka maja fragmenty tych genów w swoich chromosomach. To świadczy o owadziej diecie ich przodków.

Z wyjątkiem kilku przypadków, spowodowanych zawiłościami ewolucji,  gatunki zjadające najwięcej owadów są zarazem tymi, które zachowały najwięcej aktywnych genów CHIA (na przykład mrówkojad). I na odwrót, gatunki nie żywiące się owadami, roślinożerne i mięsożerne, utraciły większość genów CHIA, a te, które pozostały, są niekompletne lub nieaktywne.  Jednak ślad po tych genach potwierdza, że  ssaki z końca okresu kredowego były owadożerne.

Genetyka umożliwia ustalenie jeszcze czegoś więcej: pozwala ustalić moment zniknięcie lub dezaktywacji genów CHIA. Doszło do tego w momencie, gdy znikały dinozaury, pozostawiając wolne pole ssakom- 67, mln lat temu. Utracie samych genów, a także ich aktywności, towarzyszyła eksplozja gatunków: pierwsza fala 64,2 do 57 mln lat temu, druga fala 53,4 do 37,4 mln lat temu.

W genomach zwierząt aktualnie żyjących zachowało się nie tylko wspomnienie sposobu odżywiania ich przodków, jest w nich zawarty "molekularny stempel", ślad  przystosowywania się ssaków łożyskowych do nowych warunków, do roli "dominatorów" obejmujących we władanie Ziemię po wymarłych dinozaurach.

Złap mikołajkową okazję!

Czytaj dalej RP.PL.
Ciesz się dostępem do treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce. Rzetelne informacje, pogłębione analizy, komentarze i opinie. Treści, które inspirują do myślenia. Oglądaj, czytaj, słuchaj.
Nauka
W organizmach delfinów znaleziono uzależniający fentanyl
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku
Nauka
Jak picie kawy wpływa na jelita? Nowe wyniki badań
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Nauka
Północny biegun magnetyczny zmierza w kierunku Rosji. Wpływa na nawigację