Psi nos wywęszy raka

Owczarek zamiast tomografii? To możliwe – zwierzęta potrafią wyczuć nowotwór

Publikacja: 19.08.2011 01:34

Psi nos wywęszy raka

Foto: Rzeczpospolita

Specjalne wyszkolone psy potrafią wyczuć węchem osoby chore na nowotwory – twierdzą niemieccy lekarze. Nie wiadomo jeszcze, które cząsteczki wyczuwają czworonogi. Ale skoro one potrafią, to możliwe jest skonstruowanie urządzenia, które będzie również skuteczne i znajdzie zastosowanie w badaniach przesiewowych – uważają specjaliści.

Nozdrza prawdy

Najnowszy eksperyment z udziałem 220 osób przeprowadzili lekarze ze szpitala Schillerhoehe. U 60 pacjentów rozpoznano wcześniej – z użyciem skomplikowanych metod diagnostycznych – raka płuc.

110 ochotników stanowiło grupę kontrolną. Do tych grup dodano jeszcze 50 osób z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc.

Ludzie wydychali powietrze przez specjalną filcową rurkę, która miała absorbować wszelkie zapachy. Psy – dwa owczarki niemieckie, jeden australijski i jeden labrador – obwąchiwały rurki. Zostały wyszkolone w taki sposób, aby siadać przed ludźmi, w oddechu których wykryły niepokojące substancje.

W tym eksperymencie rozpoznały – tylko po zapachu – raka płuc z 71-proc. prawdopodobieństwem. Jak podkreślają niemieccy lekarze, czworonogi nie dały się „oszukać" zapachowi papierosów ani cząsteczkom towarzyszącym przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc.

Reklama
Reklama

– W oddechu pacjentów muszą być inne związki chemiczne niż w oddechu zdrowych ludzi, a czuły aparat węchowy zwierząt potrafi to rozpoznać – mówi dr Thorsten Walles, który prowadził te badania. Informuje o nich na łamach „European Respiratory Journal". – To wskazuje na obecność stabilnego markera raka płuc.

– Oczywiście wykorzystanie psów w szpitalach do badań pacjentów trudno sobie wyobrazić. Potrzebujemy więcej badań nad cząsteczkami, które są uwalniane z guzów nowotworowych, i urządzeniami, które mogą je wykryć – komentuje dla sieci BBC dr Laura McCallum z Cancer Research UK.

Język poznania

Tym bardziej że niemieckie badania nie są pierwszymi, które sugerują niezwykłe możliwości psich zmysłów. Jedno z najwcześniejszych doniesień pochodzi z 1989 roku. Prestiżowy „The Lancet" informował o kobiecie, która zgłosiła się do dermatologa tylko dlatego, że jej pies uparcie lizał niewielką zmianę na skórze. Znamię okazało się czerniakiem, a pies uratował życie swoje pani. Podobnie zachował się rottweiler Chrisa Tuffreya, który uparcie trącał nosem miejsce, w którym na piersi właściciela pokazała się plamka. Właściciel ignorował ją przez 15 lat, kiedy jednak pies zaczął go w tym miejscu lizać udał się do lekarza. W ciągu dwóch tygodni lekarze potwierdzili, że to czerniak złośliwy, którego trzeba usunąć.

Wtedy specjaliści zainteresowani nietypowymi metodami rozpoznawania raka postanowili sprawdzić psie zmysły. W Amersham Hospital zespół dr Carolyn Willis przetestował psie nosy w rozpoznawaniu raka pęcherza na podstawie próbek moczu. Zwierzęta poprawnie rozpoznawały pacjentów w 41 proc. przypadków (gdyby chodziło tylko o szczęśliwy traf wynik wynosiłby 14 proc.). Co więcej, wszystkie psy uparcie potwierdzały chorobę u jednej osoby, u której raka nie zdiagnozowano. Bardzo szczegółowe testy wykazały niewielkie zmiany nowotworowe w nerce.

– Psy mają fantastyczny zmysł powonienia – zachwycała się wtedy dr Carolyn Willis. – Rozpoznają cząsteczki charakterystyczne dla raka, które bardzo trudno rozpoznać nawet wyrafinowanymi urządzeniami.

Oddech zagrożenia

Podobne wyniki uzyskali na początku tego roku Japończycy testujący nos labradora wykrywającego raka jelita w oddechu i stolcu pacjentów. Pewność wyników – 33 na 36 prób.

Reklama
Reklama

– Zapach specyficzny dla raka rzeczywiście istnieje, ale nie wiemy, jaka to cząsteczka. Tylko pies zna właściwą odpowiedź – mówi dr Hideto Sonoda z Uniwersytetu Kiusiu.

Dlatego badacze starają się skonstruować elektroniczny nos wykrywający cząsteczki prawdopodobnie charakterystyczne dla chorób. Takie urządzenie – wykrywające m.in. raka płuc w oddechu – opracowali Włosi z Uniwersytetu Rzymskiego.

Zawiera ono osiem kryształów kwarcu pokrytych substancjami wiążącymi różne związki chemiczne. Gdy te substancje z oddechu przyklejają się do nich, zmienia się częstotliwość ich wibracji. Na tej podstawie naukowcy mogą precyzyjnie określić skład chemiczny wydychanego powietrza.

Masz pytanie, wyślij e-mail do autora p.koscielniak@rp.pl

Specjalne wyszkolone psy potrafią wyczuć węchem osoby chore na nowotwory – twierdzą niemieccy lekarze. Nie wiadomo jeszcze, które cząsteczki wyczuwają czworonogi. Ale skoro one potrafią, to możliwe jest skonstruowanie urządzenia, które będzie również skuteczne i znajdzie zastosowanie w badaniach przesiewowych – uważają specjaliści.

Nozdrza prawdy

Pozostało jeszcze 92% artykułu
Reklama
Nauka
Zaskakujący zwrot ewolucji. Ten gatunek odnowił cechy sprzed milionów lat
Nauka
Przełomowe odkrycie naukowców. Zmienia nasz obraz neandertalczyków
Nauka
Magma rozrywa kontynent afrykański? Przełomowe badania naukowców
Nauka
Alkohol, nikotyna, narkotyki wyzwaniem dla zdrowia publicznego. Między wolnością a reglamentacją
Nauka
Naukowcy testują nowy sposób walki z superbakteriami. Skład tabletek może zaskoczyć
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama