Urodzinowa wystawa Edwarda Dwurnika

Wystawa prezentowana jest w domu-pracowni na Sadybie, gdzie artysta tworzył. Przypomina, że 19 kwietnia przypada 82. rocznica jego urodzin.

Jedną z wyjątkowych prac na niej jest wielkoformatowy obraz „Przystanek” z 1974 roku, który ostatnio publicznie prezentowany był na retrospektywie w Stuttgarcie w 1994 roku.

Na spotkaniu z mediami Pola Dwurnik – malarka, córka Teresy Gierzyńskiej i Edwarda Dwurnika – wyjaśniała, że scena na przystanku autobusowym jest metaforą egzystencji. Zebrani ludzie czekają, ale tak naprawdę nie wiadomo, na co czekają. Zastygli w dziwnej pustce, w przestrzeni, w której nie ma żadnej miejskiej zabudowy, tak charakterystycznej dla innych obrazów Dwurnika.

Pola Dwurnik oprowadza po wystawie

Foto: Monika Kuc

Nie ma między nimi żadnego kontaktu, ludzie zdają się zatrzymani w kadrze, jakby wyjęci ze swojej codziennej rzeczywistości. Może jest to taki moment o zmierzchu, kiedy nasuwają się pytania: kim jesteśmy, dokąd zmierzamy, co dalej, na czym polega sens ludzkiej egzystencji…

Filmy z udziałem artysty

Obraz ten pojawia się także we wszystkich trzech filmach dokumentalnych Andrzeja Szczygła, zrealizowanych wspólnie z artystą w latach 70. i 80., prezentowanych na obecnej wystawie. Dwa z nich: „Owoce ziemi” (1977) i „Polska Nike” (1987) w tamtym czasie trafiły na półkę, zatrzymane przez cenzurę.

„Owoce ziemi” mówią o przemocy i okrucieństwie w naturze (drastyczna scena świniobicia) i życiu społeczno-politycznym w czasach PRL-u. Jednocześnie film odwołuje się do tematów obrazów artysty – wrażliwego i uważnego obserwatora, który szukał środków wyrażających brutalizm życia. Tytuł filmu został zapożyczony od kilku wielkoformatowych obrazów Dwurnika, ukazujących z lotu ptaka uprawianą przez ludzi ziemię. Był realizowany w mazowieckiej wsi Głusk. Surowy pejzaż dopełniły inscenizowane sceny z udziałem mieszkańców Głuska i studentów warszawskiej ASP.

Z kolei film „Portret z natury” (1983) łączy obrazy Edwarda Dwurnika z napisaną i nagraną do niego balladą Marcina Pydy. Jest to metaforyczny portret polskiego społeczeństwa lat 80. z groteskową wizją miasta, w którym ludzie nie mogą być szczęśliwi.

Trzeci film „Polska Nike” (1987) również odnosi się do polskiej rzeczywistości, choć nakręcony został na indywidualnej wystawie Dwurnika w Van Abbemuseum w Eindhoven w Holandii. I ten dokument mówi nie tylko o sztuce, ale także o toczącej się walce przeciw opresyjnemu komunistycznemu systemowi, symbolizowanemu przez pomnikowe głowy, schodzące z obrazów artysty i spacerujące po galerii

Czytaj więcej

Kultura

Koji Kamoji w Japonii

W Tokio 8 kwietnia otwarta zostanie pierwsza wystawa w rodzinnym kraju Koji Kamojiego, artysty tw...

Ulubione tematy Dwurnika

A trzydzieści po raz pierwszy pokazywanych fotografii Teresy Gierzyńskiej z planów filmowych to reportersko-artystyczny zapis powstawania dokumentów. Przedstawiają ich twórców, występujących uczestników, obrazy Dwurnika, scenografię, rekwizyty i naturalne krajobrazy.