Noblista ogłosił projekt Netfliksa, Kulczyk odsłoniła pomnik spalonych kobiet

Dominika Kulczyk, uruchamiając instalację „Domino”, otworzyła nowy etap Malta Festival Poznań jako jego mecenaska. Z Michałem Merczyńskim odebrała Gustawa, nagrodę dla festiwalu przyznaną przez ZASP. Orhan Pamuk uświetnił premierę opery „Ja, Şeküre”.

Publikacja: 08.09.2024 20:12

Grażyna Kulczyk, Orhan Pamuk, Dominika Kulczyk i Michał Merczyński ze statuetką Gustawa podczas pozn

Grażyna Kulczyk, Orhan Pamuk, Dominika Kulczyk i Michał Merczyński ze statuetką Gustawa podczas poznańskiej premiery „Ja, Şeküre” w poznańskim Teatrze Wielkim 7 września

Foto: Jacek Cieślak

Poznań, którego władze nie kiwnęły palcem, żeby uratować Malta Festival i dopiero, gdy ocaliła go Dominika Kulczyk, deklarują wsparcie dla zasłużonej imprezy, stał się świadkiem niecodziennej sytuacji: laureat literackiej nagrody Nobla Orhan Pamuk, goszczący na Malta Festival, ogłosił, że Netflix we wrześniu rozpoczyna kręcenie dziewięcioodcinkowego serialu według powieści tureckiego pisarza „Muzeum niewinności”.

Turecki noblista Orhan Pamuk na Malta Festival

- Przygotowania trwały dość długo, dwa lata, ale kiedy dostałem pierwszą wersję adaptacji, zdecydowałem, że mogę podpisać tylko taki kontrakt, którego załącznikiem będzie całkowicie zaakceptowany przeze mnie scenariusz – powiedział z przekąsem, ale i pewnością siebie Orhan Pamuk podczas spotkania z widzami Malta Festival jako gość poznańskiej premiery opery „Ja, Şeküre”. – Scenarzysta pracował dość wolno, dostarczał swoje propozycje, potem dochodziło do spotkań ze mną, który przeradzały się w walkę o słowa i tak przez półtora roku. Nie zamierzałem ingerować w wybór reżysera, ani obsady, ale na scenariusz chciałem mieć wpływ.

Czytaj więcej

Rusza Malta Festival Dominiki Kulczyk. Będą m.in. Tim Robbins i Orhan Pamuk

Wiąże się to z innym doświadczeniem Orhana Pamuka, gdy 12 lat temu odmówił zgody na adaptację powieści przez Amazon. Koncern uparł się jednak, że adaptację zrealizuje i sprawa oparła się o prawników.

- Powiedziano mi, że duże hollywoodzkie studio nie będzie ryzykowało procesu z noblistą i tak też się stało – dodał Orhan Pamuk.

Jednocześnie noblista poinformował na Malta Festival, że jest w trakcie tworzenia nowej książki.

- Iwan Turgieniew napisał mini powieść „Pierwsza miłość”, ja zaś piszę trzystustronicową powieść „Pewna pierwsza miłość” – oznajmił. – Nawet, kiedy wracam zmęczony do hotelu, siadam do pisania z przyjemnością, co rzadko się zdarza.

Orhan Pamuk na premierze

Noblista przyjechał do Poznania na poznańską premierę opery Aleksandra Nowaka „Ja, Şeküre”, współprodukowaną przez krakowski Teatr im Słowackiego. To wolna adaptacja powieści Pamuka „Nazywam się czerwień” z librettem kompozytora. Za inscenizację odpowiada Marcin Chlanda, zaś za wideo Jakub Kotynia.

Twórcom udało się coś rzadkiego: w formie instalacji, którą współtworzy orkiestra, stworzyli współczesny odpowiednik dawnych miniatur z islamskich ksiąg, wokół których rozgrywa się akcja.

Konstrukcja, na której znajdują się śpiewacy, przypomina kolejne ornamenty: jej fragmenty ożywają, zaznaczone konturem światła podczas arii i dialogów, jakbyśmy przekładali stronice. Jednocześnie bohaterką opery jest partytura wyświetlana jako wizualizacja.

Czytaj więcej

Tim Robbins, zdobywca Oscara na Malta Festival. Dominika Kulczyk zaprasza we wrześniu

W tak zaaranżowanej przestrzeni ozdobnymi miniaturami stają się postaci, wśród nich tytułowa - córka miniaturzysty (Aleksandra Żakiewicz, sopran). Samotna, zmęczona oczekiwaniem na powrót męża wybija się na podmiotowość – zostaje najważniejszą postacią księgi. Wokół kobiety koncentrują się inne wątki, misternie splecione w poetyckim, wielopoziomowym i wieloznacznym scenariuszu. To odwieczna turecka kwestia łączenia wpływów Wschodu i Zachodu, Europy i Azji, religijnych rygorów sztuki, ale też dyskusja o istocie malarstwa (Pamuk do 22 roku życia chciał być malarzem i od pewnego czasu znów maluje), a także sztuki, realizmu, iluzji.

Rozważający o tym Meddech-Narrator (Jan Jakub Monowid, kontratenor) staje się Szatanem, kobietą i psem. Zaś Kompozycja Nowaka wykonywana przez Spółdzielnie Muzyczną, Capellę Cracoviensis i Chór Polskiego Radia (na balkonach widowni) pod dyrekcją Macieja Tomasiewicza jest połączeniem muzyki współczesnej i przefiltrowanej przez nią muzyki dworskiej.

Nagroda Gustawa dla Malta Festival Poznań

W trakcie premiery w poznańskim Teatrze Wielkim, Dominika Kulczyk i Michał Merczyński, pomysłodawca i wieloletni dyrektor imprezy do 2023 r., odebrali statuetkę Gustawa, nagrodę przyznawaną przez ZASP. Po raz pierwszy ZASP nagrodził nią festiwal, gdy do tej pory trafiała do artystów.

Michał Merczyński przypomniał, że gdy festiwal powstał w 1991 r. i w obliczanym na 60 tys. zł budżecie brakowało 30 tysięcy - przekazał je Jan Kulczyk, a rodzina Kulczyków – również w osobach Grażyny, Dominiki i Sebastiana, zawsze w różnych formach wspierała Malta Festival. Teraz Fundacja Dominiki Kulczyk imprezę uratowała i organizuje. To sytuacja bez precedensu w Polsce: po raz pierwszy wielki biznes przejął prestiżowy festiwal o europejskim znaczeniu.

Dominika Kulczyk przypomniała, że wychowała się w domu, w którym sztuka była zawsze obecna. Wspominając decyzję ratującą Maltę, powiedziała, że nie wyobrażała sobie „jej Poznania” bez festiwalu, zaś jego produkcję i finansowanie nazwała przywilejem, z którym łączą się obowiązki. Dowiedzieliśmy się też, że hasło tegorocznej edycji „Za miłość” to toast, który wznosił Jan Kulczyk.

Domino i pomnik spalonych kobiet

Oficjalne otwarcie festiwalu nastąpiło w Parku Chopina, gdzie wraz z córką Dominika Kulczyk uruchomiła instalację „Domino” Station House Opera, złożoną z 7,2 tysiąca dużych kostek-cegieł, które przy asyście wolontariuszy przetoczyły się przez Poznań na długości 3,5 km w miejsce dawnego koryta Warty.

Czytaj więcej

Dominika Kulczyk: Duży biznes inwestuje w kulturę i podkreśla rolę kobiety

Michał Merczyński mówił, że „Domino” planował już od dawna, jest to bowiem znakomita metafora festiwalu pojmowanego jako impuls, wywołujący daleko idące kulturowe i społeczne skutki oraz reakcje, które biorą się ze wspólnotowych działań. Gdy zaś ostatni element domina opadł, tak się składa, że na talerz perkusji - zaczęła grać orkiestra Rebel Babel. Dominika Kulczyk z córką, wolontariuszami, poznaniakami i gośćmi festiwalu ruszyła w pląsy. W towarzystwie korowodu Wiedź-MY, lalki Little Amal, inspirowanej 10-letnią syryjską uchodźczynią, podążyła w stronę rzeźby upamiętniającej kobiety spalone na stosie za czary. Odsłaniając pracę Alicji Białej według pomysłu Ewy Łowżył, mecenaska festiwalu opowiedziała o jedynym dopuszczalnym, jej zdaniem, rozumieniu słowa „wiedźmy”: kobiety, które wiedzą.

W programie Malta Festival, który potrwa do 15 września, są jeszcze „opera klimatyczna” „Sun&Sea” Liny Lapelyte, Vaivy Grainyte i Rugile Barzdžiukaite, która zdobyła Złotego Lwa Biennale w Wenecji, „Do góry nogami” laureata Oscara Tima Robbinsa, „Elizabeth Costello” Krzysztofa Warlikowskiego, „Melodramat” Anny Smolar, „Na pierwszy rzut oka” z Marią Seweryn, „Lear” z Andrzejem Sewerynem, który weźmie udział w pokazie dokumentu „Jestem postacią fikcyjną”. Wystąpią Anohni and The Johnsons oraz L.U.C. & Rebel Babel Film Orchestra zaprezentują muzykę z filmu „Chłopi”.

Poznań, którego władze nie kiwnęły palcem, żeby uratować Malta Festival i dopiero, gdy ocaliła go Dominika Kulczyk, deklarują wsparcie dla zasłużonej imprezy, stał się świadkiem niecodziennej sytuacji: laureat literackiej nagrody Nobla Orhan Pamuk, goszczący na Malta Festival, ogłosił, że Netflix we wrześniu rozpoczyna kręcenie dziewięcioodcinkowego serialu według powieści tureckiego pisarza „Muzeum niewinności”.

Turecki noblista Orhan Pamuk na Malta Festival

Pozostało 94% artykułu

Ten artykuł przeczytasz z aktywną subskrypcją rp.pl

Zyskaj dostęp do ekskluzywnych treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Kultura
Koreanka Han Kang laureatką literackiego Nobla. Wiele łączy ją z Polską
Kultura
Holandia: Dzieło sztuki wylądowało w koszu. Pomylono je ze śmieciami
Materiał Promocyjny
Bolączki inwestorów – od kadr po zamówienia
Sztuka
Otwarcie Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie coraz bliżej
Kultura
Jubileuszowa Gala French Touch La Belle Vie! w Warszawie