Hiperhydroza, nadpotliwość – czym jest, jak ją leczyć

U zdrowego człowieka  pot zawiera w niemal 99 proc. wodę oraz niewielkie ilości chlorków, kwasu moczowego, amoniaku, mocznika, tłuszczów i związków potasu, wapnia, magnezu i żelaza. Jego skład różni się nieco u każdego człowieka. Zależy on m. in. od przyjmowanych lekarstw, pokarmów, hormonów czy też warunków klimatycznych.

Gruczoły potowe mają za zadanie regulację ciepłoty ciała. To one są odpowiedzialne za to, aby nie dochodziło do przegrzania organizmu i udaru. Każdy człowiek posiada inną liczbę takich gruczołów – średnio waha się ona między dwoma a czterema milionami.

Aktywność gruczołów ma charakter indywidualny i zależy od stanu zdrowia, aktywności fizycznej, pracy układu nerwowego oraz stylu życia. Pocenie nasila się m. in. pod wpływem silnych emocji, wysiłku fizycznego, ostrych przypraw występujących w potrawach czy w okresie klimakterium. Gruczoły pod wypływem emocji potrafią wydzielić do dziecięciu razy więcej potu niż normalnie i nie ma na to wpływu np. temperatura otoczenia.

Nadmierne pocenie, któremu może towarzyszyć marznięcie i drętwienie dotyczy przede wszystkim pach, dłoni i stóp. To właśnie w tych miejscach występuje najwięcej gruczołów. Co ciekawe problem ilości gruczołów nie zależy od płci, a od ich rozmieszczenia. Kobiety mają średnio 1,5 raza mniej gruczołów na centymetr skóry na plecach niż mężczyźni, dlatego przy sporym wysiłku fizycznym ślady potu na plecach będą ujawniać się w mniejszym stopniu u płci pięknej. Na ogół pierwsze objawy nadpotliwości pojawiają się w okresie dojrzewania, a największe ich nasilenie przypada w wieku  20 - 30 lat to jednak można je zaobserwować już w wieku dziecięcym.

Kobiety mają średnio 1,5 raza mniej gruczołów potowych na centymetr skóry na plecach niż mężczyźni

Nieprzyjemny zapach, który towarzyszy mokrym śladom jest spowodowany przez bakterie, które „odżywiają się” potem. Zazwyczaj, aby zniwelować zapach potu, wystarczy użyć jeden z powszechnie dostępnych dezodorantów czy antyperspirantów. Niestety, czasem praca gruczołów potowych bywa na tyle intensywna, że nie da się jej zamaskować środkami przeznaczonymi do codziennego stosowania.

Jeżeli nadpotliwość pojawia się nagle, bardzo prawdopodobne jest, że jej przyczyna tkwi w chorobie np. hormonalnej (nadczynności tarczycy), metabolicznej (cukrzyca, otyłość, nadwaga), neurologicznej, infekcjach wirusowych czy bakteryjnych (malarii, gruźlicy, AIDS). Może także powstać na skutek zatrucia. W takich sytuacjach koniecznie należy skonsultować się z lekarzem i poddać badaniom. Należy znaleźć  przyczynę tego stanu i podjąć leczenie, ponieważ jest to tzw. pocenie objawowe i stosowanie środków farmaceutycznych na własną rękę nie przyniesie pożądanego skutku, a dolegliwości będą ustępować tylko czasowo.

Leczenie hiperhydrozy

Nadpotliwość wiąże się przede wszystkim z niekomfortowym samopoczuciem. Może powodować problemy ze stanem psychicznym,  funkcjonowaniem w otoczeniu, a w ich efekcie zaburzenia nerwicowe. Czasem sprowadza się ona do zażywania leków uspokajających lub nawet  poddania się psychoterapii.

Na rynku farmaceutycznym dostępne są preparaty, które mogą czasowo zatrzymać nadmierną potliwość. Istnieją one jednak dopiero od kilku lat i nie jest pewne, czy są całkowicie bezpieczne.

Z hiperdynozą można walczyć na kilka sposobów np. poprzez sympatektomię czyli  przecięcie włókien nerwowych. Operację przeprowadza się przy znieczuleniu miejscowym. Najczęściej wykonuje się ją w okolicy pach. Zabieg ten powinien być wykonywany jednak jedynie w skrajnych przypadkach.

Mniej inwazyjnym zabiegiem jest jonoforeza. Terapia jonoforezą polega na moczeniu nadpotliwych części ciała w pojemnikach z wodą oraz przebiegającym przez nią prądem elektrycznym. Zabieg musi być wielokrotnie powtarzany (najczęściej jest to 10 cyklów) i jest dość kosztowny. Efekt jonoforezy powinien utrzymywać się przez kilka miesięcy.