PO–PiS jest wykluczony

"Rzeczpospolita": Paweł Kukiz ma realną szansę na sukces w wyborach parlamentarnych?

Dr Błażej Poboży, politolog z Uniwersytetu Warszawskiego: Wszystko zależy od tego, co jest miarą tego sukcesu.

Może współtworzyć rząd?

Oczywiście, że tak. Ostatnie sondaże pokazują, że partia Kukiza – chociaż jeszcze nieistniejąca – mieści się na sejmowym podium. W sytuacji, w której PO i PiS od lat pozostają w zwarciu, trudno rozpatrywać inny scenariusz niż dopełnienie układu rządowego jednej lub drugiej partii właśnie przez formację Kukiza.

A może to któraś z tych partii będzie musiała dopełniać układ z Kukizem w roli premiera?

Moim zdaniem nie. W tej chwili obserwujemy coś na kształt sondażowej nadreprezentacji wskazań na ruch Kukiza. To konsekwencja dwóch czynników. Po pierwsze, płynnego przejścia z kampanii prezydenckiej, w której osiągnął bardzo dobry rezultat. Po drugie, wzrostu zainteresowania jego osobą, związanego z większą medialną ekspozycją. O Kukizie dużo się mówi i wyborcy przenoszą zainteresowanie nim na ewentualne wskazania formacji, którą będzie firmował. Gdy Paweł Kukiz – a prędzej czy później będzie musiał to zrobić – ujawni listy wyborcze i założenia programowe, spodziewam się korekty jego sondażowych notowań. Jednak do poziomu, który pozwoli na bezpieczne wprowadzenie do parlamentu jakiejś reprezentacji.

Te listy mogą być jego największym obciążeniem? Mówi się, że mogą się na nich znaleźć byli, często skompromitowani politycy, którzy w ten sposób chcą wrócić do gry.

Z tych wstępnych doniesień rzeczywiście wynika, że może się powtórzyć, nawet w większym stopniu, kazus Samoobrony czy Ruchu Palikota. Obok osób nieznanych znajdzie się liczne grono polityków z bogatą przeszłością w kilku partiach, którzy potraktują ruch Kukiza jako trampolinę do polityki. W przypadku kilku polityków prawicowych, by do niej powrócić, a w przypadku wielu samorządowych, by do niej realnie wejść. Tak czy inaczej ujawnienie informacji o personalnym zapleczu czy ofercie programowej skoryguje poparcie dla tej inicjatywy.

Kukiz cały czas podkreśla, że chce walczyć z całym systemem. Teraz cały system zacznie walczyć przeciwko niemu?

Nie, ponieważ klincz pomiędzy dwoma głównymi partiami jest na tyle silny, że każda z nich musi przyjąć wobec ruchu Kukiza strategię recenzji jego poczynań – z jednej strony krytycznej, ale z drugiej nie na tyle ostrej, by zrazić go do siebie jako politycznego partnera. Ostatnie sondaże wskazują jednoznacznie, że bez Kukiza będzie trudno rządzić. Ani PiS, ani PO nie uzyskają samodzielnie większości pozwalającej na komfortowe rządzenie. Prawdopodobnie w Sejmie nie znajdzie się lewica, wypaść może też PSL. A wtedy bez Kukiza nie ma mowy o rządzie.

Chyba że powróciłaby koncepcja koalicji PO–PiS.

Jednoznacznie wykluczam taką możliwość. Wielopoziomowy konflikt tych dwóch partii był i pozostaje główną siłą napędową polskiej polityki. Tym samym obie są skazane na koalicję z ruchem Kukiza. Będziemy więc obserwować uwodzenie Pawła Kukiza, czego przedsmak mieliśmy w wyborach prezydenckich. Wtedy zarówno Bronisław Komorowski, jak i Andrzej Duda, często nawet przekraczając granice poważnej polityki, bardzo intensywnie zabiegali o jego głosy.

Co by się musiało stać, żeby jednak do koalicji PO–PiS doszło? Programy tych partii znacząco się nigdy nie różniły.

Rzeczywiście programowo te partie, zwłaszcza po ostatnim socjalnym zwrocie PO, specjalnie się nie różnią. Ten argument zresztą często wykorzystywali przeciwnicy tych formacji, wskazując na ich liczne podobieństwa. Podnosiły to SLD i formacja Palikota, i partia KORWiN. Tyle tylko, że to nie program decyduje o tym, jak ma wyglądać koalicja, ale często kwestie personalne i zaszłości historyczne. By koalicja PO–PiS była możliwa, musieliby odejść główni aktorzy sceny politycznej, czyli przywódcy tych partii.