Ruszają mikropożyczki w Kapitale ludzkim na start w biznesie

Pieniądze na nie (41 mln euro) pochodzą z programu operacyjnego „Kapitał ludzki". Dotychczas ci, którzy planowali start w biznesie, mogli liczyć na bezzwrotne dotacje z tego programu, ale te prawie się już wyczerpały, a dostępne jeszcze pieniądze są kierowane do wyselekcjonowanych odbiorców, np. osób niepełnosprawnych. Decyzja o tym, że w „Kapitale ludzkim" pojawią się pożyczki na start z własnym biznesem zapadła już w 2011 r., kiedy to resort rozwoju regionalnego dokonał tzw. śródokresowego przeglądu programu. Postanowiono wtedy, że pilotażowo pojawi się nowy instrument wsparcia w formie preferencyjnych pożyczek adresowanych do osób fizycznych planujących rozpoczęcie działalności gospodarczej.

To próba przetestowania tego rodzaju pomocy przed okresem 2014–2020, w którym rola pożyczek znacząco wzrośnie. Testowane pożyczki mają zmniejszyć lukę kapitałową na etapie zakładania działalności gospodarczej oraz wyrównać szanse nowo tworzonych przedsiębiorstw w dostępie do zewnętrznych źródeł finansowania. Pożyczki będą udzielane na zasadach preferencyjnych przy zastosowaniu obniżonego poziomu oprocentowania. Jak wskazuje Paweł Chorąży, dyrektor Departamentu Zarządzania Europejskim Funduszem Społecznym w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, to, że pożyczkobiorcy muszą pieniądze zwrócić, przekłada się na ich mocniejsze zaangażowanie w nową działalność, co z kolei zwiększa szanse na jej utrzymanie się na rynku.

W każdym regionie

Pożyczki będą adresowane do osób, które nie mają kapitału potrzebnego do rozpoczęcia działalności gospodarczej. Będzie to więc jedyne źródło finansowania zewnętrznego, które pozwala na rozpoczęcie i rozwój działalności gospodarczej, przy jednoczesnym zapewnieniu wsparcia doradczo-szkoleniowego w początkowym okresie funkcjonowania.

Kto będzie udzielał pożyczek? W każdym z województw będą to robić pośrednicy finansowi (np. fundusze pożyczkowe, poręczeniowe czy regionalne agencje rozwoju) wybrani w trybie konkursu przez urzędy marszałkowskie lub wojewódzkie urzędy pracy (w zależności od regionu). Konkursy ogłoszono już we wszystkich województwach. W niektórych trwa już ocena wniosków złożonych przez instytucje zainteresowane dystrybucją tych pożyczek. Podstawowym zadaniem pośredników finansowych będzie udzielanie pożyczek oraz zapewnianie pomocy doradczo-szkoleniowej ich biorcom.

Dla osób fizycznych

Pożyczkobiorcami będą osoby fizyczne, które w dniu rekrutacji do projektu nie posiadały zarejestrowanej działalności gospodarczej. Pożyczki będą miały preferencyjny charakter, co oznacza, że będą udzielane na znacznie bardziej korzystnych warunkach niż kredyty oferowane w bankach komercyjnych. Maksymalna wysokość pożyczki to 50 tys. zł na osobę. Pożyczka może być przeznaczona na dowolny cel gospodarczy.

Jedynym kosztem jej uzyskania będzie jej oprocentowanie. Pośrednik finansowy nie ma prawa pobierania od pożyczkobiorcy żadnych dodatkowych opłat i prowizji poza ściśle określonym oprocentowaniem pożyczki, które powinno się kształtować na poziomie poniżej obowiązującej stopy referencyjnej (różnica pomiędzy oprocentowaniem preferencyjnym i standardowym stanowi pomoc de minimis dla uczestnika projektu). Na wniosek pożyczkobiorcy możliwe jest udzielenie karencji w spłacie rat kapitałowych w maksymalnym wymiarze 12 miesięcy przez cały okres spłaty pożyczki.

Uczestnik projektu w trakcie rejestracji oraz w początkowym okresie prowadzenia działalności gospodarczej otrzymuje indywidualne wsparcie doradczo-szkoleniowe, którego celem jest pomoc w efektywnym wykorzystaniu pożyczki.

Resort rozwoju regionalnego przewiduje, że pierwsze pożyczki zostaną wypłacone jeszcze w tym roku.

Masz pytanie, wyślij e-mail do redaktora cyklu „Pieniądze z Unii" Artura Osieckiego, a.osiecki@rp.pl

Opinia:

Paweł Orłowski, wiceminister rozwoju regionalnego

Wsparcie w formie pożyczek, wprowadzone pilotażowo w programie „Kapitał ludzki", adresowane jest do osób i instytucji, które ze względu na trudną sytuację ekonomiczną oraz brak historii kredytowej mają ograniczony dostęp do środków oferowanych w bankach komercyjnych i instytucjach finansujących. Chodzi zwłaszcza o podmioty ekonomii społecznej oraz osoby, które nie mają środków potrzebnych do rozpoczęcia działalności gospodarczej. Celem jest zatem ułatwienie dostępu do kapitału na etapie zakładania firmy oraz umożliwienie rozwoju i wyrównywanie szans nowo utworzonych przedsiębiorstw i podmiotów ekonomii społecznej w możliwościach korzystania z zewnętrznych źródeł finansowania. Pożyczki mają charakter preferencyjny, co oznacza, że są udzielane na znacznie bardziej korzystnych warunkach, niż kredyty oferowane na rynku. Można je przeznaczyć na dowolny cel gospodarczy. Doświadczenia związane ze stosowaniem instrumentów zwrotnych, zarówno w Polsce, jaki i innych krajach Unii Europejskiej pokazują, że pożyczki mogą być bardziej efektywną formą wsparcia niż jednorazowa pomoc w postaci dotacji. Zwrotny charakter finansowania motywuje odbiorców do starannego i przemyślanego planowania przedsięwzięcia, określania długofalowych celów oraz analizy konkurencji i rynków zbytu. Tak skonstruowana forma wsparcia jest trudniejsza w realizacji, jednak w dłuższej perspektywie jej efekty są trwalsze i dostępne dla większej liczby odbiorców. W kolejnym okresie budżetowym instrumenty zwrotne będą częściej stosowane niż obecnie. Powinno przyczynić się to do poprawy efektywności wsparcia oraz zwiększenia stopnia wydatkowania środków i liczby podmiotów objętych pomocą. Uruchamiany właśnie pilotaż pozwoli nam na zbadanie skuteczności zastosowanych instrumentów oraz doprecyzowanie szczegółów wdrażania, które będą przydatne w przyszłości. Należy jednak podkreślić, że obok systemu instrumentów zwrotnych nadal będą udzielane dotacje, zwłaszcza dla osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji.

Gdzie będzie można pójść po mikropożyczkę

- Agencja Rozwoju Regionalnego ARLEG, www.arleg.eu

- Kujawsko-Pomorski Fundusz Pożyczkowy, www.pozyczki.kujawsko-pomorskie.pl

- Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego, www.larr.lodz.pl

- Stowarzyszenie Samorządowe Centrum Przedsiębiorczości i Rozwoju w Suchej Beskidzkiej, www.centrump-sucha.pl

- Fundacja Agencja Rozwoju Regionalnego w Starachowicach, www.farr.pl

- Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, www.warp.pl

- Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych, www.pfpk.pl

- Polska Fundacja Przedsiębiorczości, www.pfp.com.pl

W pozostałych województwach pośrednicy finansowi, którzy będą udzielać mikropożyczek z programu „Kapitał ludzki", nie zostali jeszcze wybrani.

Pieniądze na dowolny cel gospodarczy

Pożyczkę z programu operacyjnego „Kapitał ludzki" będą mogły pozyskać osoby, które nie mają zarejestrowanej firmy i nie prowadziły działalności gospodarczej przez co najmniej rok wcześniej.

Pieniądze (maksymalnie 50 tys. zł, ale może być to niższa kwota w zależności od potrzeb nowego przedsiębiorcy) będzie można przeznaczyć na realizację dowolnego celu gospodarczego. Mogą to być cele inwestycyjne lub obrotowe. Z pożyczki można więc sfinansować m.in. zakup i modernizację obiektów, zakup maszyn i urządzeń, wyposażenia (w tym biurowego), środków transportu, zakup towarów handlowych i materiałów, surowców do produkcji, a także zakup innych wartości niematerialnych i prawnych związanych z realizowanym przedsięwzięciem (np. oprogramowania, licencje).

W niektórych regionach dopuszczalne będzie także finansowanie części wydatków bieżących (np. wynagrodzeń, podatków, składek na ubezpieczenia społeczne, czynszu, rachunków za media itp.).

Pożyczki będą udzielane przez tzw. pośredników finansowych maksymalnie na okres 60 miesięcy. Przy czym możliwa będzie dwunastomiesięczna karencja w spłacie rat kapitałowych. Odsetki od mikrokredytów wyniosą maksymalnie 9 proc. rocznie. Jednak większość instytucji, które przygotowują się do ich udzielania, decyduje się na sporo niższe oprocentowanie w granicach 2–4 proc. Biorący unijne pożyczki na start w biznesie nie poniosą żadnych innych kosztów w postaci dodatkowych opłat i prowizji. Pożyczkobiorcy nie będą też musieli wykazać się tzw. wkładem własnym.

Niewielkie wymagania względem przedsiębiorców

Osoby startujące z nowymi biznesami nie będą narażone na zbyt wielkie wymagania przy ubieganiu się o pożyczki.

Niemniej jednak pośrednik finansowy poprosi o pewne dokumenty i zabezpieczenia. Podstawowe wymagania wobec wnioskodawcy to przedstawienie biznesplanu oraz obowiązek udokumentowania wydatków ponoszonych z kwoty pożyczki oraz – co oczywiste – terminowe spłaty rat. Pośrednik zażąda też zabezpieczeń. Jakie mogą one być? Wybór jest spory. Może to być weksel in blanco, poręczenia innych osób lub funduszu poręczeniowego, blokada środków pieniężnych na rachunku, cesja należności z tytułu sprzedaży towarów lub usług, hipoteka, zastaw rejestrowy, gwarancje. Mogą się też pojawić dodatkowe wymagania. Będą się one jednak różnić w zależności od województwa, np. w świętokrzys-